Dr. H. Colijn - Main contents

Antirevolutionair staatsman, die zijn loopbaan als officier in de binnenlanden van Indië begon. Korte tijd Tweede Kamerlid en als jong minister van Oorlog succesvol. Daarna directeur van een olieconcern. Zeer vermogend. In 1920 opvolger van Kuyper i als leider van de ARP. Voerde in 1923-1926 als minister van Financiën een streng bezuinigingsbeleid. Tijdens de crisis van de jaren dertig minister-president. Predikte een beleid van aanpassing, waarbij salarissen en uitkeringen werden verlaagd. Hoffelijk in de omgang. Had ook internationaal goede contacten en gezag. Charismatisch spreker en krachtige persoonlijkheid, die zich het liefst met hoofdlijnen bezighield, maar zichzelf ook wel overschatte. Tamelijk opportunistisch en hard. Riep bij tegenstanders nogal wat weerstanden op. Reageerde soms impulsief, zoals in mei 1940 toen hij langdurige Duitse heerschappij leek te aanvaarden. Stierf in Duitse ballingschap.

ARP
functie(s) in de periode 1909-1944: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Eerste Kamer, minister, minister-president

• - 

  H. Colijn, from 2 June 1869 until 20 October 1930
• - 

  Dr. H. Colijn, from 20 October 1930 (nadat aan hem door de Vrije Universiteit te Amsterdam een eredoctoraat was verleend)

• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 9 November 1909 until 4 January 1911 (voor het kiesdistrict Sneek)
• - 

  minister van Oorlog, from 4 January 1911 until 29 August 1913
• - 

  minister van Marine ad interim, from 14 May 1912 until 29 August 1913 (na het aftreden van minister J. Wentholt)
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 15 September 1914 until 10 November 1920 (voor Gelderland)
• - 

  managing director Asiatic en Anglo-Saxon Petroleum Company, Koninklijke Shell te Londen, from 1 January 1920 until 1 April 1922
• - 

  lid politieke hoofdredactie "De Standaard", antirevolutionair dagblad voor Nederland, from 10 November 1920 until 1 April 1922
• - 

  hoofdredacteur "De Standaard", antirevolutionair dagblad voor Nederland, from 1 April 1922 until 2 October 1939
• - 

  fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 11 July 1922 until 11 August 1923
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 25 July 1922 until 15 August 1923
• - 

  minister van Financiën, from 11 August 1923 until 8 March 1926
• - 

  voorzitter van de ministerraad, from 4 August 1925 until 8 March 1926
• - 

  minister van Koloniën ad interim, from 4 August 1925 until 1 October 1925 (in afwachting van de beëdiging van Ch.J.I.M. Welter)
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 23 September 1926 until 21 August 1929
• - 

  fractievoorzitter ARP Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 23 September 1926 until 17 September 1929
• - 

  hoofdredacteur "De Standaard", antirevolutionair dagblad voor Nederland, from 14 July 1927 until 24 May 1933
• - 

  fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 17 September 1929 until 23 May 1933
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 17 September 1929 until 26 May 1933
• - 

  minister van Koloniën, from 26 May 1933 until 24 June 1937
• - 

  voorzitter van de ministerraad, from 26 May 1933 until 10 August 1939
• - 

  minister van Economische Zaken ad interim, from 17 April 1934 until 25 June 1934 (na het aftreden van minister T.J. Verschuur)
• - 

  minister van Waterstaat ad interim, from 14 January 1935 until 15 March 1935 (na het overlijden van minister J.A. Kalff)
• - 

  minister van Defensie ad interim, from 2 September 1935 until 24 June 1937
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 8 June 1937 until 25 June 1937
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken ad interim, from 24 June 1937 until 4 October 1937 (in afwachting van de benoeming van J.A.N. Patijn)
• - 

  minister van Algemene Zaken, from 8 July 1937 until 10 August 1939 (ministerie ingesteld bij K.B. van 6 juli 1937)
• - 

  minister van Financiën ad interim, from 19 May 1939 until 25 July 1939 (na het aftreden van minister J.A. de Wilde)
• - 

  minister van Economische Zaken ad interim, from 25 July 1939 until 10 August 1939 (in afwachting van de benoeming van prof. I.P. de Vooys)
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 31 October 1939 until 18 September 1944

• - 

  minister van staat, from 31 August 1929 until 18 September 1944

• - 

  gedwongen verblijf te Valkenburg (Lb.), from 30 June 1941 until 28 October 1941
• - 

  gedwongen verblijf te Berlijn, from 29 October 1941 until March 1942
• - 

  gedwongen verblijf te Ilmenau (Dld.), from March 1942 until 18 September 1944

• - 

  kabinetsformateur, from 29 July 1935 until 30 July 1935
• - 

  kabinetsformateur, from 30 May 1937 until 24 June 1937
• - 

  kabinetsformateur, from 30 June 1939 until 9 July 1939 (poging mislukt)
• - 

  kabinetsformateur, from 14 July 1939 until 25 July 1939

• - 

  tweede luitenant der infanterie, Oost-Indisch Leger, from 15 December 1892 until 1 May 1896
• - 

  eerste luitenant der infanterie, Oost-Indisch Leger, from 1 May 1896 until 1 September 1901
• - 

  kapitein der infanterie, Oost-Indisch Leger, from 1 September 1901 until 1 June 1907
• - 

  majoor der infanterie titulair, Oost-Indisch Leger, 1 June 1907

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter college van directeuren Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grondslag (Vrije Universiteit) te Amsterdam, from 1939 until 18 September 1944
• - 

  politiek hoofdredacteur "De Standaard", Antirevolutionair dagblad voor Nederland, from 1 October 1939 until 5 February 1941 (nam ontslag na de aanstelling van Max Blokzijl als toezichthoudend redacteur)
• - 

  voorzitter organisatiecommissie Volkenbondcomité voor economische en financiële vraagstukken, from December 1939
• - 

  lid Politiek Convent, from 1 July 1940 until 30 June 1941

• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor de hoofdstukken I, II etc. en de Wet op de Middelen 1930 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 15 September 1931 until 21 September 1932
• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor de hoofdstukken I, II etc. en de Wet op de Middelen 1932 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 19 December 1939 until 2 April 1940

• - 

  erevoorzitter Nationaal Comité 'Het Gedenkteken voor Juliana van Stolberg', from December 1925
• - 

  erevoorzitter Nationale Landstorm Commissie

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Hield zich behalve met het algemene regeringsbeleid en financieel-economische zaken als Kamerlid vooral bezig met koloniale aangelegenheden
• - 

  Interpelleerde als Eerste Kamerlid op 29 juni 1929 de ministers Lambooij en Koningsberger over de gebeurtenissen op Curaçao, waar een Venezulaanse bende een overval op een wapendepot had gepleegd, waartegen door de autoriteiten onvoldoende was opgetreden
• - 

  Sprak in de periode 1939-1940 als Eerste Kamerlid alleen bij de algemene beschouwingen over de begroting 1940

• - 

  Behoorde in 1923 tot de vier leden van zijn fractie die tegen een (aangenomen) initiatiefwetsvoorstel-Sannes stemden over aanvulling van de Invaliditeitswet
• - 

  Stemde in 1927 vóór het (verworpen) wetsvoorstel tot goedkeuring van het Verdrag met België

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Presenteerde op 2 augustus 1935 in een radiorede zijn nieuwe (gereconstrueerde) kabinet en verscheen pas in september met dat kabinet in het parlement.
• - 

  Hield op 11 maart 1936 naar aanleiding van de bezetting van het Rijnland door Duitsland en het daarop genomen besluit om de winterlichting 1935 onder de wapenen te houden een radiorede. Daarin riep hij de luisteraars op even rustig te gaan slapen als zij dat ook andere nachten deden, omdat er voor Nederland nog geen direct oorlogsgevaar was.
• - 

  Lichtte op 28 september 1936 via een radiorede het besluit toe om de Gouden Standaard te verlaten en over te gaan tot devaluatie van de gulden
• - 

  Hield in 1938 de feestrede tijdens de viering van het 40-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina
• - 

  Hield op 11 april 1939 n.a.v. de mobilisatie van grensbataljons een radiorede, waarin hij aangaf dat er geen enkele reden was voor bijzondere ongerustheid of beduchtheid voor de veiligheid

• - 

  Diende in 1925 een wetsvoorstel in tot geleidelijke afschaffing van de staatsloterij. Dit voorstel bleef onafgehandeld.
• - 

  Legde op 28 april 1925 in de Tweede Kamer een verklaring af over het per 29 april opnieuw invoeren van de Gouden Standaard
• - 

  Drong als minister van Koloniën begin jaren dertig bij Gouverneur-Generaal De Jonge aan op verdergaande bezuinigingen in Nederlands-Indië. Door verzet van De Jonge werd uiteindelijk minder bezuinigd dan hij wilde.
• - 

  Zette tegen de zin van het Indisch bestuur de benoeming van W.H. van Helsdingen tot voorzitter van de Volksraad door.
• - 

  Benoemde in 1936 jhr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer tot Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië.

• - 

  Bracht in 1913 wetten inzake de kustverdediging tot stand. Hierdoor kwam f 12 miljoen beschikbaar voor versterking van de defensie langs de kust (o.a. forten bij IJmuiden en Hoek van Holland en langs de Westerschelde) en voor uitbreiding van de vloot. Er kwam een apart begrotingsfonds voor de kustverdediging.
• - 

  Bracht in 1924 een nieuwe Tariefwet tot stand, waarbij het invoertarief werd verhoogd van vijf naar acht procent, maar wel met een andere grondslag
• - 

  Bracht in 1936 als minister van Defensie ad interim samen met minister Oud de Wet op het defensiefonds en de Wet tot versterking der materiële uitrusting van de weermacht tot stand. Instelling van een Defensiefonds van f 53 miljoen werd nodig geacht om de materiële achterstand bij defensie versneld in te halen.
• - 

  Bracht in 1936 als minister van Koloniën een nieuwe bestuursregeling voor Suriname en Curaçao tot stand, waardoor de de Antillen een eigen vertegenwoordigend lichaam (Staten) kregen en Suriname in plaats van een gekozen Koloniale Raad deels gekozen en deels benoemde Staten. Die benoeming zorgde dat niet-vertegenwoordigde minderheden zetels kregen. Er kwam een aanwijzigingsbevoegdheid van de minister voor de Gouverneurs.
• - 

  Bracht in 1937 een wijziging van de Dienstplichtwet tot stand waardoor de duur van de eerste oefening van dienstplichtigen van de marine werd verlengd van 15 naar 21 maanden, het aantal herhalingsoefeningen werd uitgebreid en om slechts voorlopig vrijstelling voor broederdienst te handhaven

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Hield in 1937 een veertigtal grote verkiezingsredes en maakte om door het land te reizen onder meer gebruik van een vliegtuig. De winst van de ARP werd geheel aan zijn leiderschap toegeschreven.
• - 

  Wilde op 13 mei 1940 het Nederlandse volk via de radio toespreken, maar dit werd hem door generaal Winkelman verboden
• - 

  Bekritiseerde in mei 1940 het vertrek van de Nederlandse regering naar Londen
• - 

  Had rond 18 juni 1940 een ontmoeting met rijkscommissaris Seyss-Inquart, waarin deze hem vermoedelijk gepolst heeft voor een adviseursfunctie in het bezette Nederland. De Duitsers vonden hem echter te anti-nationaal-socialistisch.
• - 

  Bracht in juni 1940 een brochure ('Op de grens van twee werelden') uit, waarin hij een lange periode van Duitse hegemonie op het Europese vasteland voorzag. Nam later echter afstand van die inzichten en ondersteunde toen het politieke verzet.

• - 

  Tussen 26 maart en 23 april 1935 was hij met verlof wegens ziekenhuisopname voor een aambeienoperatie en herstel daarvan
• - 

  Vanaf 26 maart 1942 verbleef hij gedwongen (op eigen kosten) in Ilmenau (Thuringen)
• - 

  Leed aan suikerziekte en had daarom een aangepast dieet. Tevens maakte hij vaak lange wandelingen.
• - 

  Zijn broer Pieter Arie was burgemeester van Boskoop (1923-1933) en van Alphen aan den Rijn (1933-1944), zijn broer Arie van Nieuwer-Amstel (Amstelveen) (1916-1932)
• - 

  Zijn echtgenote Helena Groenenberg was zijn nicht

• - 

  Versloeg in 1909 in het kiesdistrict Sneek C.A. Zelvelder (vdb) en H.A.J. van Wijhe (sdap). Werd in het kiesdistrict Gouda na herstemming verslagen door jhr. W.Th.C. van Doorn (l.u.).
• - 

  Werd in 1914 bij een tussentijdse verkiezing van een Eerste Kamerlid in Provinciale Staten van Gelderland met 23 van de 34 stemmen gekozen
• - 

  Werd in 1919 bij de periodieke verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Gelderland met 33 van de 57 stemmen herkozen
• - 

  In 1926 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep II: Gelderland, Overijssel, Groningen en Drenthe
• - 

  In 1937 Eerste Kamerkandidaat in Groep II: Gelderland, Overijssel, Groningen en Drenthe

• - 

  Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, 1926
• - 

  lid Tweede Kamer, August 1928 (vacature-Scheurer)
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, August 1929 (geweigerd)
• - 

  minister van Financiën, September 1939 (geweigerd)
• - 

  minister-president, December 1939 (geweigerd)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  J. de Bruijn, "Een standbeeld voor Colijn?" (Amsterdam, 1994)
• - 

  H.J. Langeveld, "Dit leven van krachtig handelen. Hendrikus Colijn 1869-1944", deel 1 1869-1933 (1998)
• - 

  H.J. Langeveld, "Schipper naast God. Hendrikus Colijn 1869-1944", deel 1I 1933-1944 (2004)
• - 

  H. te Velde, "Stijlen van leiderschap. Persoon en politiek van Thorbecke tot Den Uyl", 107-152 (2003)
• - 

  P.E. Werkman en R.E. van der Woude, "Hendrikus Colijn (1869-1944). Soldaat, zakenman, politicus", in: P.E. Werkman en R. van der Woude (ed.), "Geloof in eigen zaak, Markante protestantse werkgevers in de negentiende en twintigste eeuw", (2006), 191
• - 

  J. de Bruijn, "Politiek en charisma. Hendrik Colijn als partijleider" en "Een standbeeld voor Colijn?", in: "De sabel van Colijn. Biografische opstellen over religie en politiek in Nederland" (2011)

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.