Kabinet-Drees II (1951-1952) - Main contents

© RVD

Staand v.l.n.r.: Wemmers, Joekes, Van Maarseveen, Albregts, Mulderije, Teulings en Rutten. Zittend: Stikker, Van den Brink, Staf, In 't Veld, Lieftinck, Drees en Romme (formateur).

Dit kabinet van de PvdA i, KVP i, CHU i, VVD i en een partijloze minister was een voorzetting van het eerste kabinet-Drees i. Wel verschenen op enkele ministeries nieuwe gezichten en kreeg de CHU i één ministerspost extra. PvdA-leider Willem Drees werd wederom premier. De ARP i kon zich vinden in het programma, maar behield een voorbehoud bij de uitwerking daarvan en leverde geen ministers.

Het geschilpunt i waarover het kabinet-Drees I was gevallen, het behoud van Nederlands Nieuw-Guinea, werd van de agenda afgehaald ('in de ijskast gezet').

De totstandkoming werd niet vooraf gegaan door verkiezingen. Het tweede kabinet-Drees ving op 15 maart 1951 zijn werkzaamheden aan. Het kabinet werd op 25 juni 1952 demissionair. Op 2 september 1952 trad het kabinet-Drees III i aan als opvolger.

Formatie

Minister Stikker (VVD) van Buitenlandse Zaken kreeg de opdracht om informatie over oplossing van de ontstane crisis i over Nederlands Nieuw-Guinea in te winnen. Hij was geen formateur, maar informateur. Tijdens de formatie, werd aanvankelijk geprobeerd om de positie van de PvdA i te verzwakken, bijvoorbeeld door vervanging van Drees als premier. Uiteindelijk kreeg KVP i-leider Romme i het voor elkaar om het kabinet-Drees II te formeren, waarin enkele katholieke bewindspersonen waren vervangen en er (opnieuw) een CHU i-minister kwam.

Regeerprogramma en regeringsverklaring

Als regeerprogramma i voor het kabinet Drees II diende het regeerprogramma van 1946 i als basis. Op 17 maart 1951 legde premier Drees de regeringsverklaring af.

De samenstelling van het kabinet wijzigde door het overlijden van een minister en het vertrek van een andere.

• - 

  Van Maarseveen werd opgevolgd door Beel als minister van Binnenlandse Zaken

  In november 1951 overleed minister Van Maarseveen van Binnenlandse Zaken. Oud-minister-president Beel, die inmiddels hoogleraar in Nijmegen was geworden, volgde hem op.

• - 

  Drees nam taken Lieftinck als minister van Financiën over

  Kort voor het einde van de kabinetsperiode verliet minister Lieftinck zijn post op Financiën, omdat hij een functie bij de Wereldbank i in Ankara had aanvaard. Drees nam, naast het premierschap deze portefeuille over.

• - 

  Naamsverandering ministerie van Sociale Zaken

  Per 15 september 1951 werd de naam van het ministerie van Sociale Zaken gewijzigd in Sociale Zaken en Volksgezondheid i. De bewindslieden op dit ministerie bleven aan en ook het takenpakket veranderde niet.

Het kabinet kon in zowel de Tweede als de Eerste Kamer rekenen op een ruime meerderheid. Hoewel de ARP een staatssecretaris leverde, zag deze partij zichzelf niet als regeringspartij (de partij was wel in beide Kamers vertegenwoordigd).

Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 1951 en 1952 kwam de meerderheid van het kabinet niet in gevaar. Ook vonden er deze kabinetsperiode geen afsplitsingen van een van de regeringsfracties in de Tweede Kamer plaats.

Het kabinet-Drees II regeerde slechts een kleine anderhalf jaar. In economisch opzicht was de Nederlandse toetreding tot de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal i (EGKS, een eerste voorloper van de EEG i, EG i en EU i) in 1951 de belangrijkste gebeurtenis. Verder trad in 1952 de Werkloosheidswet (WW) in werking, en brachten de ministers Van den Brink i (Economische Zaken) en Albregts i (minister zonder portefeuille, voor Economische Zaken) een winkelsluitingswet tot stand die er vooral voor zorgde dat winkels op allerlei dagen en tijden (zondag, 's avonds en als de gemeenteraad dat besloot nog een halve dag per week) niet open mochten zijn.

Het kabinet bracht naast een nieuwe Winkelsluitingswet onder meer een Kinderbijslagwet voor zelfstandigen tot stand. Verder kwamen er wetten over de bescherming van de burgerbevolking en om de regering bijzondere bevoegdheden te geven in geval van oorlogsdreiging of binnenlandse onrust.

Kwestie Nieuw-Guinea

Het geschilpunt dat leidde tot de val van het eerste kabinet-Drees, de positie van Nieuw-Guinea in de Nederlands-Indonesische Unie, werd in de 'ijskast' gezet. Het kabinet richtte in plaats daarvan op het te voeren financieel-economische beleid.

Koreaoorlog

Nederlandse militairen namen in VN-verband deel aan de strijd tussen Noord- en Zuid-Korea. De Korea-crisis leidde tot een lichte economische recessie.

EGKS

Als eerste stap naar een mogelijke Europese eenwording wordt Nederland in 1951 lid van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal i (EGKS). Naast Nederland treden ook België, Luxemburg, Frankrijk, de Bondsrepubliek Duitsland en Italië toe.

Eerste televisie-uitzending

Op 2 oktober 1951 vond de eerste officiële tv-uitzending plaats.

Eén keer droeg Koningin Juliana i tijdens deze kabinetsperiode de troonrede voor. Deze stond vooral in het teken van de Korea-oorlog en de economische gevolgen daarvan.

Het tweede kabinet-Drees maakte vol wat nog restte van de termijn van het voorgaande kabinet. Het bleef aan tot de Tweede Kamerverkiezingen van 1952 i. Daarna werd het demissionair, tot het kabinet-Drees III i aantrad als opvolger.

Meer over