Memorie van toelichting - Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2004 - Main contents

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 29200 VII - Vaststelling begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2004.

Officiële titel	Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2004; Memorie van toelichting
Document date	16-09-2003
Publication date	12-03-2009
Nummer	KST68261_2
Reference	29200 VII, nr. 2
From	Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK)
Original document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2003–2004

29 200 VII

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2004

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

Inhoudsopgave

Blz.

A.

ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE WETSARTIKELEN

Wetsartikel 1 (begrotingsstaat ministerie) Wetsartikel 2 (begrotingsstaat baten-lastendiensten)

BEGROTINGSTOELICHTING

Leeswijzer

2

• 3. 

  2 2 4.

3

13: Nominaalenonvoorzien                                                 136

14: Toezicht en onderzoek openbare orde en

veiligheid                                                                                 137

De bedrijfsvoering                                                                  142

Baten-lastendiensten                                                              143

Baten-lastendienst ITO                                                           143

Baten-lastendienst KLPD                                                        152

Baten-lastendienst BPR                                                          169

Baten-lastendienst CAS                                                          175

Baten-lastendienst IVOP                                                         185

De verdiepingsbijlage                                                             193

De opbouwtabellen                                                                193

De uitsplitsing van budgetten                                               229

De was/wordt-tabel                                                                230

De bijlage motiesentoezeggingen                                       232

De bijlage ZBO’senRWT’s                                                     258

De burgemeestersbenoemingen                                           259

De overzichtsconstructie Extra-comptabel overzicht

(ECO) Grotestedenbeleid                                                       260

B.

1.

3

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE WETSARTIKELEN

Wetsartikel 1 (begrotingsstaat ministerie)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het jaar 2004 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2004. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2004.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2004 vastgesteld. De in de begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenaamde begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingsstaat baten-lastendiensten)

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de baten en lasten en de kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de baten-lastendiensten ITO, KLPD, BPR, CAS en IVOP voor het jaar 2004 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf inzake de baten-lastendiensten.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, J. W. Remkes

De Minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties, Th. C. de Graaf

Het advies van de Raad van State wordt niet openbaar gemaakt op grond van het bepaalde in artikel 25a, derde lid, onder b, van de Wet op de Raad van State.

B. BEGROTINGSTOELICHTING

• 1. 

  LEESWIJZER

Opbouw begroting 2004

In de begroting voor 2004 van BZK staat het beleid voor het komende jaar centraal. Dit komt in het bijzonder tot uitdrukking in de paragraaf Het beleid, waar antwoord wordt gegeven op de vragen:

• 1. 

  Wat willen we bereiken?

• 2. 

  Wat gaan we daarvoor doen? en

• 3. 

  Wat mag het kosten?

In de brief aan de Vaste Commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (d.d. 27 september 2000, kenmerk FEZ2000/N89652) is een nadere invulling afgesproken van de opbouw van de BZK-begroting. Deze opbouw vindt u vanzelfsprekend terug in deze begroting voor het jaar 2004. Daarbij is – met toestemming van de minister van Financiën – een afwijkende invulling gegeven aan de Rijksbegrotingsvoorschriften 2003. Deze afwijkingen betreffen:

– de BZK-begroting bevat per (beleids)artikel meer dan de twee in de Rijksbegrotingsvoorschriften genoemde operationele doelstellingen. Oogmerk van deze afwijking is het bieden aan de Staten-Generaal van meer en daardoor een helderder inzicht in de koppeling tussen programmabudget en operationele doelstelling; – bij de budgettaire gevolgen van beleid is, aansluitend hierop, gekozen voor een uitsplitsing naar operationele doelstelling in plaats van een uitsplitsing naar instrument. In de toelichting op de artikelen wordt ingegaan op de ingezette beleidsinstrumenten; – voorts bevat de begroting op wens van de Kamer een tweetal niet voorgeschreven bijlagen, te weten: de burgemeestersbenoemingenen de overzichtsconstructie Extra-comptabel overzicht Grotestedenbeleid.

Deze begroting bestaat uit de volgende onderdelen:

Het beleid. De kern van een VBTB-begroting is gelegen in de beleidsagenda, het beleidsprogramma en de artikelen (beleids- en niet-beleidsartikelen). Per artikel is naast informatie over de geraamde

uitgaven (Wat mag het kosten?)met name ook informatie opgenomen over het voorgenomen beleid; te weten de te realiseren doelen en doelstellingen (Wat willen we bereiken?)en de daartoe beoogde activiteiten en prestaties (Wat gaan we daarvoor doen?).

De beleidsagenda. In de beleidsagenda worden themagewijs de beleidsprioriteiten van het kabinet Balkenende II op de BZK-beleidster-reinen gepresenteerd. In een aparte tabel wordt de budgettaire doorwerking van mutaties samenhangende met de beleidsprioriteiten voor de periode 2004–2007 weergegeven. Het beleidsprogramma concentreert zich op de nadere concrete uitwerking van de politieke prioriteiten van het beleid voor de komende vier jaar. In de Miljoenennota en in de apart uitgebrachte publicatie over het Beleidsprogramma kabinet Balkenende II is meer te lezen over de beleidsprioriteiten uit het Hoofdlijnenakkoord: Meedoen, meer werk, minder regels.

De artikelen. De begroting 2004 van BZK bevat twaalf beleidsartikelen en twee niet-beleidsartikelen. Het onderstaande schema geeft de opbouw van de beleidsartikelen weer. Waar mogelijk en zinvol is deze opbouw ook gehanteerd voor de niet-beleidsartikelen:

Opbouw (beleids)artikelen

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

• 2. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

• 3. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 4. 

  Budgetflexibiliteit

• 5. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

• 6. 

  Groeiparagraaf implementatie VBTB

Toelichting bij de opbouw van de (beleids)artikelen:

– de beleidsartikelen bestaan uit een artikelonderdeel apparaaten een programmatisch artikelonderdeel per operationele doelstelling. Voor ieder beleidsartikel is één strategische doelstelling en één of meer operationele doelstellingen geformuleerd. De nummering van de operationele doelstelling verwijst naar het programmatische artikelonderdeel. Operationele doelstelling 1 heeft betrekking op artikelonderdeel 1. Apparaat. De meeste beleidsartikelen kennen geen operationele doelstelling voor het artikelonderdeel apparaat, maar uitsluitend voor de programmatische artikelonderdelen, die genummerd zijn vanaf 2. Om die reden wordt de nummering van de operationele doelstellingen begonnen met 2;

– bij de toedeling van de apparaatsbudgetten aan de beleidsartikelen is als uitgangspunt gehanteerd: het apparaatsbudget van een directie is toebedeeld aan het beleidsartikel waartoe ook de operationele doelen van de directie behoren. Indien deze over meerdere artikelen is verdeeld, is gekozen voor het artikel met het grootste budgettaire beslag. De staf van een directoraat-generaal is toegerekend aan het artikel met het grootste budgettaire beslag van dat directoraat-generaal. Het apparaatsbudget voor de centrale stafdiensten is geplaatst onder niet-beleidsartikel Algemeen (12.1). Een deel van de apparaatsbudgetten van het directoraat-generaal Koninkrijksrelaties en Bestuuri.o. is opgenomen in de begroting van Koninkrijksrelaties (IV);

– de bijdrage van BZK aan de baten-lastendiensten KLPD, ITO, CAS, BPR en IVOP zijn terug te vinden op verschillende begrotingsartikelen, in het bijzonder onder een operationeel doel (en niet onder de apparaats-

uitgaven, met uitzondering van IVOP). De BZK-bijdrage voor 2004 (e.v.) is opgenomen bij de artikelen 2.3. (KLPD), 4.3. (ITO), 7.3. (CAS), 7.4. (BPR) en 10.1. (IVOP);

• - 

  daar waar geldt kas = verplichting - bijvoorbeeld bij apparaatsuitgaven - heeft de paragraaf budgetflexibiliteit geen toegevoegde waarde. In de desbetreffende gevallen is deze paragraaf niet ingevuld. Voorts blijkt dat naast juridische verplichtingen bestuurlijk aangegane verplichtingen van grote betekenis zijn voor (het gebrek aan) flexibiliteit van een budget;

• - 

  de beleidsartikelen Politie (2), Informatiebeleid Openbare Sector (7.2 en 7.3), Arbeidszaken overheid (10) en Kwaliteit Rijksdienst (11) en het niet-beleidsartikel Algemeen (12.2) zijn gewijzigd. Onder B.5.3. is een was/wordt-tabel opgenomen waarin de relatie wordt gelegd tussen de nieuwe en de oude structuur van deze artikelen.

De bedrijfsvoering. In de bedrijfsvoeringsparagraaf van het jaarverslag over 2002 is een integraal beeld geschetst van de wijze waarop de kwaliteitvan de bedrijfsvoering bij BZK wordt gewaarborgd. Hier wordt aandacht besteed aan de specifieke bedrijfsvoeringsthema’s, die in 2004 aan de orde zullen komen. Het gaat om de wijzigingen in de hoofdstructuur van BZK en om het opnieuw inrichten van de stafdiensten binnen BZK, ofwel het project Leeuwensprong.

Naar aanleiding van de volumetaakstelling Balkenende I zijn er zo’n 40 maatregelen binnen BZK getroffen om te voldoen aan de gewenste vermindering. In totaal heeft dit gevolgen voor circa 100 fte. Het betekent een reductie van circa 25 fte op het terrein van de ondersteunende staftaken. Voor de overige 75 fte heeft het betrekking op beleids- en beleidsondersteunende (uitvoerende, inspectie-) taken van het ministerie. Voor wat betreft Balkenende II is de totale efficiencytaakstelling voorlopig op artikel 13 gezet, teneinde bij Voorjaarsnota 2004 de nadere invulling te realiseren. Dit omdat het ministerie zich momenteel in een reorganisatie bevindt en volgend voorjaar het moment is om te bekijken in hoeverre de resultaten van de reorganisatie en de daarbij beoogde efficiencyverbetering bijdragen aan de invulling van deze efficiencytaakstelling. Daarnaast heeft het kabinet Balkenende II ook een taakstelling op het arbeidsmarkt- en informatiebeleid gelegd, oplopend van € 37 mln in 2003 tot € 45 mln structureel vanaf 2006; ook dit zal gevolgen hebben voor het aantal beleidsambtenaren bij BZK.

Baten-lastendiensten. Binnen de BZK-begroting vallen ook de baten-lastendiensten ITO, KLPD, CAS, BPR, en IVOP. De BZK-bijdrage aan de vijf baten-lastendiensten is terug te vinden op verschillende begrotingsartikelen (zie hiervoor). In de paragrafen over de baten-lastendiensten worden de begrotingsstaten toegelicht aan de hand van de volgende onderdelen:

Opbouw paragraaf Baten-lastendiensten

• 1. 

  Algemeen

• 2. 

  Begroting van baten en lasten

• 3. 

  Overzicht vermogensontwikkeling

• 4. 

  Kasstroomoverzicht

• 5. 

  Kengetallen

Voor elke baten-lastendienst wordt naast een korte uiteenzetting over de taken, producten en diensten ook inzicht gegeven in de doelmatigheidsontwikkeling.

De verdiepingsbijlage. Hierin wordt (in de vorm van tabellen) gedetailleerd weergegeven hoe de meerjarenramingen zijn opgebouwd sinds de vorige ontwerp-begroting en wordt voor een viertal artikelen aangegeven hoe de verdeling is naar verschillende majeure budgetten op het gebied van Openbare Orde en Veiligheid (beleidsartikelen 2, 3 en 4). Tevens wordt met een was/wordt-tabel(B.5.3) inzichtelijk gemaakt welke wijzigingen op de begrotings-/artikelstructuur hebben plaatsgevonden.

De bijlage moties en toezeggingen. In de begroting is een bijlage opgenomen met moties en toezeggingen aan de Tweede Kamer. Per motie en toezegging wordt aangegeven wat de stand van zaken is met betrekking tot de uitvoering ervan.

De bijlage ZBO’s en RWT’s. Nieuw dit jaar is het overzicht van alle ZBO’s en RWT’s die onder de verantwoordelijkheid van de ministers van BZK en voor BVK vallen. Indien een ZBO en/of RWT vanuit de begroting wordt gefinancierd, wordt in deze bijlage aangegeven binnen welke beleidsartikel de bijdrage aan het ZBO en/of RWT is opgenomen, evenals de daarbij behorende raming voor het begrotingsjaar 2004.

De burgemeestersbenoemingen. Hierin worden kwantitatieve gegevens gepresenteerd met betrekking tot burgemeestersbenoemingen in 2002 en in de eerste helft van 2003.

De overzichtsconstructie Extra-comptabel overzicht Grotesteden-beleid (ECO-GSB). Hierin is informatie bijeengebracht van verschillende beleidsartikelen van verschillende begrotingen, met overeenkomstige doelstellingen op het terrein van het grotestedenbeleid. Meer informatie over het grotestedenbeleid is te vinden bij beleidsartikel 9 Het grote-stedenbeleid.

Voorheen trof u naast het ECO-GSB ook de horizontale overzichtsconstructie integratiebeleid etnische minderhedenaan. Deze is in deze begroting 2004 niet meer opgenomen, vanwege de overgang per 1 januari 2003 van beleidsartikel 8 Integratie Minderhedennaar Justitie.

Algemene groeiparagraaf VBTB

Voor de ontwerp-begroting 2004 heeft BZK getracht een stap voorwaarts te zetten met betrekking tot een aantal elementen van VBTB die in voorgaande begrotingen nog onvoldoende waren ontwikkeld. Daartoe heeft BZK vanaf november 2002 in ambtelijke werkgroepen per beleids-artikel geïnventariseerd waar verbeteringen ten opzichte van de begroting 2003 mogelijk zijn. Bij deze inventarisatie is expliciet betrokken de door de Algemene Rekenkamer aangedragen verbetermogelijkheden (zie: onderzoek Groeiparagrafen 2002–2003: op weg naar een volwaardige VBTB-begroting). Voor de ontwerp-begroting 2004 heeft BZK naast per beleidsartikel gesignaleerde specifieke verbeterpunten speciale aandacht besteed aan de volgende drie zaken:

• 1. 

  uit de begrotingstekst moet zichtbaar zijn wat de toegevoegde waarde van BZK is; BZK streeft na om daar waar BZK systeem- (en niet resultaat)verantwoordelijk is prestatie-indicatoren te definiëren die de operationele doelstellingen voldoende dekken;

• 2. 

  de begrotingstekst moet duidelijk en bondig zijn; vakjargon of omvang moet de leesbaarheid van de tekst niet in de weg staan;

• 3. 

  het plannen en registreren van beleidsevaluaties; het leren van de resultaten en effecten van beleid is – ook voor BZK – van groot belang.

Voorts heeft BZK per beleidsartikel een VBTB-paragraaf (= de groei-paragraaf van voorgaande jaren) opgenomen. In deze VBTB-paragraaf wordt een eindperspectief geschetst van mogelijke VBTB-verbeteringen die in de komende jaren zullen worden aangevuld.

Verantwoordelijkheid van de minister

In deze begroting wordt nog uitgegaan van de begrippen systeem- en resultaatverantwoordelijkheid. In de ontwerp-begroting 2005 zullen deze begrippen worden vervangen door de termen directe en indirecte verantwoordelijkheid. Daarbij zal per onderwerp worden nagegaan of er sprake is van directe dan wel indirecte verantwoordelijkheid van de minister van BZK en/of de minister voor BVK.

Budgettaire gevolgen van beleid

Het voornemen is met ingang van de ontwerp-begroting 2005 een scherper onderscheid te maken tussen (operationele) doelstellingen en instrumenten. Daarbij zal zoveel mogelijk het standaardmodel «budgettaire gevolgen van beleid» worden toegepast.

Doelmatigheidsinformatie in de begroting

Onderstaand wordt ingegaan op de doelmatigheidsinformatie die wordt weergegeven in deze begroting. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar respectievelijk de baten-lastendiensten en het kernministerie. – Baten-lastendiensten.In tegenstelling tot het ministerie hanteren de agentschappen een baten-lastenstelsel. Dit is van invloed op de aard van de doelmatigheidsinformatie. Bij de baten-lastendiensten staan de volgende vormen van doelmatigheidsinformatie weergegeven:

• * 

  integrale kostprijs per product of dienst en/of gehanteerde tarieven;

• * 

  informatie over productiviteitsstijging/-daling;

• * 

  doorlichtingen van werkprocessen op efficiency;

• * 

  aantoonbare verbetering van producten/diensten;

• * 

  evaluatie van het agentschap als geheel (één keer in de vijf jaar). De mate waarin de verschillende vormen voorkomen, is (mede) afhankelijk van het karakter en de aard van de baten-lastendienst en verschilt derhalve per baten-lastendienst. Niet elke vorm komt dus bij elke baten-lastendienst voor.

– Kernministerie.Voor de beleidsartikelen geldt dat:

• * 

  beleidsevaluatieonderzoek (mede) betrekking heeft op de ingezette middelen (programmagelden);

• * 

  doorlichting van beleids- en beheersprocessen (mede) betrekking heeft op een doelmatige en effectieve organisatie van het proces;

• * 

  per operationeel doel de programmagelden worden vermeld.

Overzicht belastinguitgaven

Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de kostprijsverhogende belastingen 2002–2008 op het terrein van BZK. Onderstaande gegevens vormen een onderdeel van de bijlage over de belastinguitgaven, die sinds het begrotingsjaar 1999 standaard in de Miljoenennota wordt opgeno-

men. Het overzicht bevat budgettaire en andere beleidsrelevante informatie over belastinguitgaven in de Nederlandse belastingwetgeving. De tabel bevat een meerjarig overzicht van de belastinguitgaven in de kostprijsverhogende belastingen. Naast ramingen voor de jaren 2003 en 2004, bevat de tabel tevens nieuwe ramingen voor het jaar 2002 op basis van realisatiecijfers dan wel nieuwe gegevens of nieuwe ramingsinzichten. De kolommen voor de jaren 2005 tot en met 2008 bevatten extrapolaties voor het jaar 2004 op basis van relevante macro-economische ophoogfactoren. Voorzover nu al bekend is tevens rekening gehouden met autonome wijzigingen in die jaren.

Belastinguitgaven in de kostprijsverhogende belastingen 2002-2008, budgettair belang op transactiebasis (in € mln)

2002                2002

(raming (realisatie/ MN 2003)            aange-

paste raming)

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Belasting op personenauto’s en motorrijwielen

Teruggaaf politie en brandweer

8888889

Motorrijtuigenbelasting

Vrijstelling politie en brandweer

7666667

Regeling

Beschrijving

Doelstelling

Ministe- Evaluatie rie

Teruggaaf politie en Vrijstelling voor motorrijtuigen die worden ingezet ten                  Dienen van het

brandweer                    behoeve van de overheidstaak. Houders van personenauto’s algemene belang

die worden gebruikt in de uitoefening van de politie- of

brandweertaak, krijgen op verzoek de betaalde BPM terug.

De motorrijtuigen dienen uiterlijk als zodanig herkenbaar te

zijn en het recht hebben gebruik te mogen maken van

optische en geluidssignalen.

BZK

Vrijstelling politie Voor motorrijtuigen die worden gebruikt in de uitoefening           Dienen van het

en brandweer              van de politie- of brandweertaak, wordt op verzoek een                 algemene belang

vrijstelling van motorrijtuigenbelasting verleend.

BZK

9

7

• 2. 

  HET BELEID

2.1. De beleidsagenda

De overheid staat voor de opgave de omschakeling van jaren van uitbundige groei naar jaren met meer soberheid invulling te geven. De begroting voor 2004 van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties kenmerkt zich door bezuinigingsmaatregelen die voor veel mensen meer en minder ingrijpende consequenties zullen hebben: minder ambtenaren, sobere inkomensontwikkeling, aanzienlijk minder budget voor het arbeidsmarktbeleid, efficiëntere inkoop en minder inhuur van externen. De politie moet efficiënter werken en het ziekteverzuim verder terugdringen. Ook gemeenten en provincies ontkomen niet aan de nieuwe financieel moeilijke periode.

Tegelijkertijd staat de overheid voor de taak een kwalitatief hoogwaardig en goed toegerust apparaat te hebben dat voldoet aan de vragen uit en behoeften van de samenleving. Een overheid waarop de burger kan vertrouwen en een overheid die de problemen waarmee de burger wordt geconfronteerd daadkrachtig en in samenwerking met die burger zelf ter hand neemt.

Dit kan, maar het vraagt een grote gezamenlijke inspanning van overheid, politici en burgers hieraan vorm te geven. De overheid moet daarbij kritisch naar haarzelf kijken. Naar haar organisatie, naar het te voeren beleid en de uitvoering daarvan. De organisatie van de overheid wordt kleiner en coherenter. Het beleid moet meer vrijheid laten aan medeoverheden, maatschappelijke organisaties en burgers, onder meer door de afschaffing van overbodige of onnodige regelgeving. Bij de uitvoering van beleid lijkt het soms voor burgers alsof de aan de overheid toegekende verantwoordelijkheden zijn zoekgeraakt en niet duidelijk is wie waarop aanspreekbaar is als zaken niet adequaat worden uitgevoerd. Er bestaat binnen de overheid een zekere terughoudendheid elkaar aan te spreken op het handelen of te wijzen op ieders eigenstandige verantwoordelijkheid om resultaten te bereiken: nadrukkelijker dan voorheen zal een ieder moeten worden aangesproken op de uitvoering van zijn taak.

Dit vraagt om een krachtige sturing. Een belangrijk element van sturing geven is het maken van politiek bestuurlijke keuzes. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties geven prioriteit aan het uitvoeren van beleid boven het ontwerpen van nieuw beleid. Behalve de ministers moet ook het parlement keuzes maken; keuzes die de burger begrijpt. Om de binding tussen de burgers en hun parlementaire vertegenwoordiging te versterken en om een duidelijk individueel mandaat van volksvertegenwoordigers te creëren zal dit kabinet een voorstel tot wijziging van het kiesstelsel doen. De betrokkenheid van de burger bij het bestuur van zijn directe leefomgeving kan sterk worden vergroot door zijn zeggenschap over het bestuur te versterken. Dit gebeurt ondermeer door de invoering van de gekozen burgemeester.

Ook de burger zelf heeft een belangrijke rol; het lid zijn van een samenleving is niet vrijblijvend. Meer keuzevrijheid voor de burger gaat hand in hand met het nemen van verantwoordelijkheid door de burger. Burgers en ook bedrijven hebben een belangrijke eigen verantwoordelijkheid bij het elkaar aanspreken op normoverschrijdend gedrag en het naleven van wetten en regels. Omgekeerd moeten burgers, bedrijven en maatschappe-

lijke organisaties kunnen rekenen op een betrouwbare en integere overheid. Het proces van verwijdering tussen burgers en bestuur dat de laatste jaren, in elk geval in de beeldvorming, is ontstaan moet van beide kanten gekeerd worden.

Niet alleen in Nederland, maar ook binnen de Europese Unie is op tal van terreinen verdergaande samenwerking onmisbaar voor een effectieve aanpak van problemen. Tijdens het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie in de tweede helft van 2004 wordt op het terrein van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aandacht gegeven aan de volgende onderwerpen: kwaliteit Europees bestuur en stedelijk beleid, openbaarheid van bestuur in Europa, integriteit en kwaliteit bij de politie, terrorismebestrijding en modellen voor grensoverschrijdende samenwerking. De contouren van de Nederlandse prioriteiten zijn opgenomen in de staat van de Europese Unie 2004 (hoofdstuk 2). Voorts zullen in 2004 ook bijdragen worden geleverd aan de operationalisering van doelstellingen van het Nederlandse buitenlandse beleid, waaronder civiele crisisbeheersing in het Europees Veiligheids- en Defensieverband.

In deze beleidsagenda worden de vier prioriteiten van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het jaar 2004 nader uitgewerkt: veiligheid, eigentijds overheidswerkgeverschap, bestuurlijke vernieuwing en modernisering van de overheid. In het beleidsprogramma van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, opgenomen in een aparte publicatie, komen deze prioriteiten in meerjarenperspectief tot 2007 terug.

Veiligheid

Veiligheidsprogramma «Naar een veiliger samenleving» Het waarborgen van een veiliger samenleving is één van de kerntaken van de overheid. Het algemene veiligheidsbeleid is verwoord in de kabinetsnota «Naar een veiliger samenleving», kortweg het Veiligheidsprogramma. Het Veiligheidsprogramma bevat de bijdragen die het Rijk, gemeenten, politie, justitie en overige veiligheidspartners dienen te leveren aan het bereiken van de doelstellingen op het gebied van sociale veiligheid. Het huidige kabinet neemt de uitvoering van het Veiligheidsprogramma onverkort en voortvarend ter hand in de overtuiging dat de veiligheid van de burger gebaat is bij de concrete doelstellingen, afspraken en prestaties die hierin genoemd zijn. De hoofddoelstelling van het Veiligheidsprogramma is dat vanaf 2006 een reductie met – indicatief – circa 20 à 25% van criminaliteit en overlast in de publieke ruimte in het vizier moet komen. Dat is een forse ambitie, maar het kabinet stelt zich ten doel zichtbaar en resultaatgericht te investeren in de roep van de samenleving om meer veiligheid. Daarom is ook in het Hoofdlijnenakkoord gesteld dat het veiligheidsprogramma wordt uitgevoerd en aangevuld. Het Hoofdlijnenakkoord stelt 350 mln euro tot en met 2007 beschikbaar voor veiligheid, waarvan een deel zal worden aangewend voor het oplossen van specifieke knelpunten bij de politie, zoals het ophogen van de normkostenvergoeding voor de politiekorpsen met het oog op ICT-voorzieningen. Tegenover deze intensiveringen bij de politie staan bezuinigingen wegens efficiencytaakstellingen en het terugdringen van het ziekteverzuim alsmede de loonontwikkeling in de collectieve sector.

Veiligheid is meer dan de afwezigheid van criminaliteit. Naleving van wetten en regels door een ieder is primair van belang. Gedoogbeleid is alleen aanvaardbaar indien daar in uitzonderlijke gevallen met een

afgesproken termijn, gemotiveerd en bewust voor wordt gekozen. Het gezag van de overheid en politie dient te worden hersteld door zichtbaar en merkbaar toezicht en door handhaving en consequent optreden bij ordeverstoringen en bij het misbruik van publieke voorzieningen. Overheidsorganisaties bieden burgers duidelijkheid door deze verantwoordelijkheden ook daadwerkelijk te nemen en te staan voor bepaalde waarden in onze samenleving. Ook daarmee bereikt de overheid herstel van gezag en dwingt zij respect af. Goed voorbeeld doet immers goed volgen.

Al langere tijd is er het besef dat iedereen, ook de burger, (nog) meer dan voorheen moeten investeren in de aanpak van het veiligheidsprobleem. Anders worden fundamentele zekerheden en het gevoel van veiligheid aangetast, zeker als de overheid onmachtig of onwillig lijkt om daartegen op te treden. Waar het gevoel van veiligheid verdwijnt en een klimaat van onveiligheid groeit, neemt de saamhorigheid af en verdwijnt het vertrouwen tussen burgers onderling en tussen burger en overheid. Daarom zullen dichtbij de mensen zichtbare verbeteringen worden doorgevoerd. Gemeenten zijn daarvoor primair verantwoordelijk. In het bijzonder hebben gemeenten een verantwoordelijkheid bij het preventiebeleid, zoals het voorkomen van jeugdcriminaliteit. De minister van BZK heeft op rijksniveau een coördinerende rol ten aanzien van het preventiebeleid. Met de dertig grote steden worden in het kader van het grote-stedenbeleid in de periode 2005–2009 concrete resultaatsafspraken gemaakt om (de groei van) de subjectieve en objectieve onveiligheid tegen te gaan. Daartoe worden afspraken gemaakt om de overlast en onveiligheid als gevolg van (jeugdige) veelplegers, dak- en thuislozen, drugsgebruikers en van andere overlastgevenden streng aan te pakken. Daarnaast worden afspraken gemaakt over preventieve maatregelen zoals het keurmerk Veilig Wonen en het keurmerk Veilig Ondernemen, de kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan, de ontwikkeling van Regionale Platforms Criminaliteitsbeheersing en een fietsenregistratiesysteem. Gemeenten moeten aandacht besteden aan de wijze waarop zij samenhang en samenwerking tussen de inzet van de (keten)partners in veiligheid bevorderen. Het kabinet zal gemeenten bij een goede invulling van de lokale regiorol ondersteunen, onder meer door het creëren van samenhang in het rijksbeleid en in wet- en regelgeving en waar mogelijk versterking van implementatiekracht van gemeenten. Daartoe wordt in 2004 het Centrum voor Criminaliteitspreventie en veiligheid verder vorm gegeven. Ook krijgt het programma «Slagen voor veiligheid», dat veel partijen op het gebied van veiligheid en preventie tot elkaar brengt op enigerlei wijze een vervolg.

Het kabinet beziet thans de mogelijkheden om de aanpak van kleine ergernissen in het publieke domein te versterken door gemeenten te stimuleren meer buitengewone opsporingsambtenaren in te zetten. Het kabinet wil op korte termijn een besluit nemen over de introductie van bestuurlijke boete voor overtredingen op de Algemene Plaatselijke Verordening.

De politie is voor de minister van BZK één van de belangrijkste partners als het gaat om de uitvoering van het veiligheidsbeleid. De minister van BZK heeft in 2003, samen met de minister van Justitie, met de korpsbeheerders afspraken gemaakt over hun bijdrage aan de uitvoering van het Veiligheidsprogramma: het Landelijk Kader Nederlandse Politie 2003–2006. Dit Landelijk Kader is uitgewerkt in regionale convenanten met alle vijfentwintig politiekorpsen, het Korps Landelijke Politiediensten en

het Landelijk Selectie- en Opleidingsinstituut Politie. De ondertekening van de regioconvenanten zal in het najaar 2003 worden afgerond.

Het kabinet wil samen met de lokale overheden veel energie steken in het bevorderen van meer veiligheid, maar verwacht daarbij ook nadrukkelijk een bijdrage van burgers en bedrijven. Dat kan gaan om oplettendheid bij vandalisme in de eigen straat, het zorgen voor een beveiligd huis of het aanspreken van elkaar op normoverschrijdend gedrag in de openbare ruimte. Op zijn beurt zet het kabinet zich in om het veiligheidsbewustzijn bij alle partners te vergroten en om een gedeeld besef van waarden en normen te creëren. Daartoe wordt een veiligheidsbewustzijnsprogramma uitgevoerd dat mensen aanknopingspunten biedt voor een verstandiger en bewustere omgang met veiligheid en risico’s. Dit vanuit het gegeven dat zorgen voor veiligheid niet alleen een taak van de overheid is. Het uiteindelijke doel is het bereiken van een «nalevingscultuur» gebaseerd op veiligheidsbewustzijn. Dit zal (indirect) een bijdrage leveren aan het verhogen van het veiligheidsniveau in de maatschappij.

Actieprogramma «Bewust veiliger»

Het veiligheidsbewustzijnprogramma is onderdeel van het Actieprogramma Rampenbeheersing en Brandweer 2002–2006 «Bewust veiliger». Ook aan de meer fysieke aspecten van veiligheid, die verder in dit programma staan, schenkt de minister van BZK in 2004 aandacht. Het jaar 2004 staat in het teken van de implementatie van het wetsvoorstel Kwaliteitsbevordering rampenbestrijding op alle bestuurlijke niveaus, waarvan de parlementaire behandeling naar verwachting in de loop van 2003 wordt afgerond. De gemeentelijke rampenplannen en de rampenbestrijdingsplannen moeten per 1 januari 2005 worden geactualiseerd. Ook wordt gestart met het opstellen van provinciale risicokaarten, die de in de provincies aanwezige risico’s aangeven.

De minister van BZK werkt voorts aan een versterking van de bestuurlijke en operationele samenhang binnen het veiligheidsbestel en tussen politie, brandweer en geneeskundige hulp. In 2004 zal in principe een gelijke gebiedsindeling voor alle hulpverleningsdiensten tot stand komen. Doel is dat de brandweer en de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen op de schaal van de 25 politieregio’s worden georganiseerd. Het kabinet wil het proces van territoriale congruentie verder doortrekken en werken aan de bestuurlijke congruentie van de hulpverleningsinstanties zodat er geïntegreerde veiligheidsregio’s ontstaan.

Stelsel bewaken enbeveiligen

In 2004 zal, in aansluiting op de aanbevelingen van de commissie Van den Haak, een nieuw stelsel van bewaking en beveiliging worden ingevoerd. In het nieuwe stelsel wordt onderscheid gemaakt tussen een rijksdomein en een decentraal domein. De advisering en besluitvorming op nationaal en decentraal niveau zijn daarnaast aangescherpt en opnieuw geprotocolleerd. De Nationaal Coördinator Bewaking en Beveiliging, die beheersmatig bij het ministerie van BZK is ondergebracht, heeft daarbij een belangrijke adviserende en coördinerende taak namens de ministers van BZK en van Justitie. In dit nieuwe stelsel wordt niet volstaan met het reageren op concrete dreigingen. In het kader van een risicobenadering zal een bredere analyse van mogelijke dreigingen en risico’s plaatsvinden. Voor de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) is het vervaardigen van dergelijke dreigings- en risicoanalyses een nieuwe taak. Met het oog op deze taak worden de wet- en regelgeving aangepast en investeert de AIVD nader in kennis- en expertiseopbouw. Het nieuwe

stelsel vraagt daarnaast om extra inzet van de politieregio’s en het Korps Landelijke Politiediensten. Voorts zal er sprake zijn van een verbeterde informatiecoördinatie tussen de verschillende betrokken diensten en de nationale overheid.

Terrorismebestrijding

Bij het creëren van een veilige samenleving heeft de AIVD een bijzondere taak in de zorg voor onze nationale veiligheid, zoals de bescherming van de democratische rechtsorde en de staatsveiligheid. Daarnaast ligt er in het kader van terrorismebestrijding op het terrein van openbare orde en veiligheid een taak in het beschermen van vitale infrastructuur, crisisbeheersing, het handhaven van de openbare orde en het coördineren van de preventie tegen nucleair, biologisch, radiologisch en chemisch terrorisme.

Het huidige (islamistische) terrorisme vormt een ernstige en structurele dreiging voor de westerse samenlevingen. De traditionele tolerantie van onze westerse samenleving vindt zijn begrenzingen daar waar onze samenleving zelf bedreigd wordt. Ook Nederland kan doelwit zijn van terroristen of kan als logistiek knooppunt in Europa de springplank zijn voor aanslagen elders. Zolang er een reëel risico bestaat van een grootschalige terroristische aanslag, blijft het tijdig onderkennen daarvan en vervolgens voorkomen in 2004 eerste prioriteit. De AIVD geeft daarbij aandacht aan bijvoorbeeld financieringsstromen, radicaliseringsprocessen, modus operandi, migratiestromen en beschikbaarheid van non-conventionele wapens. In dat kader dient een goede aansluiting van de activiteiten van de AIVD met die van Justitie, samenwerking met politie, brandweer en andere competente diensten en internationale samenwerking te worden gewaarborgd. Naar aanleiding van de nota «Terrorisme en de bescherming van de samenleving» wordt het Gezamenlijk Comité Terrorismebestrijding opgericht dat zorg zal dragen voor de regie en samenwerking tussen alle veiligheidssectoren op het gebied van terrorismebestrijding in Nederland.

In 2004 zijn de activiteiten van de AIVD tevens gericht om een ongestoord verloop van het voorzitterschap van de Europese Unie te waarborgen.

Effectiviteit en efficiency politie

Het functioneren van de politie moet in 2004 effectiever worden met onder meer een verhoging van het aantal aan het Openbaar Ministerie aan te leveren rechtbankzaken (oplopend tot 40 000 extra rechtbankzaken in 2006), de aanpak van overlast en het aanhouden van stelselmatige daders. Het kabinet streeft ook naar een efficiënter functionerende politie met minder ziekteverzuim (vermindering tot minimaal 8%), minder bureaucratische belasting van de politie en eenvoudige regels voor burgers en bedrijven om aangifte te doen. In dit kader worden in overeenstemming met het Hoofdlijnenakkoord maatregelen genomen om de politie-inzet op de kerntaken te concentreren en grootschalige politie-inzet bij commerciële manifestaties terug te dringen. In dit verband wordt een wetsvoorstel voor bijdragen in de politiekosten bij commerciële manifestaties voorbereid. Met de korpsen is in het Landelijk Kader Nederlandse Politie een verbetering van de doelmatigheid afgesproken van 5% in de periode 2003–2006, gericht op het vrijspelen van capaciteit voor het primaire proces. Ook de afspraken over vermindering van het ziekteverzuim leveren hieraan een bijdrage.

Voorts neemt de minister van BZK ter ondersteuning van de afspraken uit het Veiligheidsprogramma nadrukkelijk directer de verantwoordelijkheid voor het beheer van de politiekorpsen. Dit betekent in de bestaande

situatie ten eerste dat de korpsbeheerders jaarlijks aan de minister van BZK verantwoording moeten afleggen over het nakomen van de prestatieafspraken.

De minister van BZK fungeert in het huidige politiebestel als «beheerder op afstand» hetgeen betekent dat ingrijpen op rijksniveau in het beheer van de regiokorpsen beperkt blijft tot het strikt noodzakelijke. Een wijziging van de Politiewet moet er ten tweede in voorzien dat de sturingsrelatie tussen de minister van BZK en de korpsbeheerder wordt versterkt. Beoogd wordt een wetsvoorstel hiertoe eind 2003 voor te leggen aan de Raad van State.

Ten derde wordt het wetsvoorstel Samenwerkingsvoorzieningen politie in 2004 bij de Tweede Kamer ingediend op basis waarvan korpsen een voorziening tot samenwerking kunnen treffen. Ook heeft dit wetsvoorstel voor de minister van BZK tot doel op onderdelen gericht sturing te kunnen geven aan de samenwerking tussen korpsen. Dit is in ieder geval noodzakelijk bij de inzet van ICT en de informatiehuishouding van de politiekorpsen. In het hoofdlijnenakkoord is daarnaast in een evaluatie van het functioneren van de politie voorzien. Deze wordt begin 2005 ingevuld als een evaluatie ex ante om te zien of de thans voorziene versterking van de beheersverantwoordelijkheid voldoende is voor een adequate sturing van de Nederlandse politie.

Eigentijds overheidswerkgeverschap

Het kabinet staat voor de uitdaging invulling te geven aan eigentijds overheidswerkgeverschap in een tijd waarin de financiële middelen beperkt beschikbaar zijn en waarin tegelijkertijd hoge eisen aan overheidsdienaren worden gesteld. Aan dit eigentijds werkgeverschap zal het kabinet op verschillende manieren vormgeven. Onder invloed van de economische situatie is in ons land een meerjarige en substantiële matiging in de publieke sector geboden. Het kabinet doet een beroep op een ieder binnen de overheid om gezamenlijk gestalte te geven aan het streven naar versobering in het belang van de financieel-economische perspectieven, zoals onze concurrentiepositie in Europa, de uitgavenontwikkeling en een houdbare pensioenvoorziening.

Het kabinet neemt daarbij zijn verantwoordelijkheid door de komende jaren de kabinetsbijdrage aan de arbeidskostenontwikkeling in de collectieve sector ten opzichte van de middellangetermijn-raming van het Centraal Plan Bureau met 1%-punt te beperken. De ontwikkeling van het bruto minimumloon en de uitkeringen loopt gelijk op met de loonontwikkeling in de kabinetssectoren.¹

De CAO’s in alle kabinetssectoren (Rijk, onderwijs, defensie, politie en rechterlijke macht) lopen af per 31 december 2003. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal als coördinerend minister voor de arbeidsvoorwaarden in de collectieve sector een brief aan de sectoren zenden met daarin opgenomen de speerpunten voor de komende CAO-onderhandelingen alsmede een voorlopige raming van de arbeidsvoorwaardenruimte in 2004. De belangrijkste speerpunten in de brief zijn loonmatiging, het bestrijden van ziekteverzuim, het versoberen van bovenwettelijke sociale regelingen en de sociale zekerheid.

¹ Bij koppeling van het bruto minimumloon en de uitkeringen volgens de WKA zullen ook de loonbudgetten weer volgens de gebruikelijke referentiesystematiek worden bepaald.

Om de financiële problematiek van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) te ledigen is door de sociale partners die deelnemen in het ABP overeenstemming bereikt over de versobering van de pensioenregeling en over het wijzigen van de financieringssystematiek. Dit onderhandelaarsakkoord wordt in september voorgelegd aan de

achterban van de werknemersorganisaties. Ook de Pensioen- en Verzekeringskamer moet nog instemmen met het herstelplan. Voor 2004 legt de ABP-deal een zodanig beslag op de financiële middelen van de werkgevers dat de ruimte voor arbeidsvoorwaardenverbeteringen buitengewoon gering is.

Het kabinet heeft een aantal jaren achtereen flink geïnvesteerd in de versterking van de arbeidsmarktpositie van de overheidswerkgevers met als doel om voor de komende jaren voldoende en goed gekwalificeerde werknemers aan te kunnen trekken. De waardering voor de overheid als werkgever is daardoor toegenomen, getuige onder meer de instroom van mensen uit de marktsector. Dat is een positief gegeven.

Eigentijds overheidswerkgeverschap heeft voorts tot doel te zorgen voor een hoge kwaliteit van het management in de rijksdienst. De Algemene Bestuursdienst heeft daarbij de taak dat de komende jaren, in krimpende ambtelijke organisaties, die hoge kwaliteit blijvend wordt bereikt en vastgehouden. Mede in het kader van een goed beheer van de openbare middelen hecht het kabinet aan transparantie van topinkomens in de (semi-)publieke sector. Er wordt een wettelijke regeling voorbereid die verplicht tot openbaarmaking van inkomens in deze sector die hoger zijn dan het inkomensniveau van een minister. Ook zal de onafhankelijke adviescommissie voor de beloning en rechtspositie van ambtelijke en politieke topstructuur in 2004 enkele adviezen uitbrengen.

Eigentijds werkgeverschap houdt ook in dat het kabinet zich afvraagt in hoeverre het gerechtvaardigd is de bestaande arbeidsrechtelijke verschillen tussen ambtenaren en andere werknemers te handhaven. De vraag naar het nut en de wenselijkheid van het doorzetten van dit aanpassingsproces, leidend tot het opheffen van de ambtelijke status, is in 2004 voorwerp van onderzoek.

Tenslotte is de zorg voor een betrouwbare overheid als geheel en voor de integriteit van de mensen die in overheidsdienst zijn onderdeel van het eigentijds overheidswerkgeverschap. Het kabinet wil het bijzondere karakter van het overheidsapparaat en de daaruit voortvloeiende waarden en normen verbonden aan het vak ambtenaar opnieuw en versterkt onder de aandacht brengen. Ten einde dit voornemen te kunnen realiseren, wordt het integriteitsbeleid binnen de openbare dienst geïntensiveerd. Tot nu is de aandacht van de minister van BZK vooral besteed aan het tot stand brengen van integriteitsregelgeving en aan bewustwording van integriteit. In 2004 wordt dit beleid uitgebouwd met implementatie en handhaving van integriteitsbeleidsmaatregelen, zodat het belang van integer gedrag en houding door ambtenaren en politici wordt uitgedragen.

Een van de instrumenten hiervoor is wijziging van de Ambtenarenwet. Door middel van het opnemen van een aantal kernbeginselen van integriteit in de Ambtenarenwet, het verplichten van (mede)overheden tot het opstellen van een gedragscode en het voeren van een integriteits-beleid alsmede het afleggen van verantwoordelijkheid hierover aan de ondernemingsraad en het politiek vertegenwoordigend orgaan, wil BZK dit beleid stimuleren. Mogelijke lacunes in het integriteitsbeleid kunnen in 2004 naar voren komen bij een inventarisatie binnen het openbaar bestuur en politie die momenteel wordt gehouden. Integriteitsbeleid bij de overheid vergt voortdurend onderhoud en is meer dan regelgeving alleen. Bewustwordingsprocessen van mogelijke integriteitsproblemen zijn belangrijke middelen om ze te voorkomen. Dat vraagt van alle overheids-

organisaties een transparante organisatiecultuur die wars is van belangenverstrengeling en waarin op open wijze over waarden en normen wordt gesproken.

Bestuurlijke vernieuwing

In het hoofdlijnenakkoord staat dat het kabinet de bestuurlijke vernieuwing met kracht ter hand zal nemen. Bestuurlijke vernieuwing is al decennia lang onderwerp van discussie. Enerzijds is het noodzakelijk het bestuur aan te passen aan de veranderende omgeving, anderzijds is het belangrijk af te wegen wat de waarde van bestaande instituties, gebruiken en regels is en of deze gemist kunnen worden. Aanleiding voor discussie over bestuurlijke vernieuwing is onder andere de lage opkomst bij de verkiezingen, de beperkte ledenaantallen van politieke partijen en burgers die zich onvoldoende betrokken voelen bij wat er in het «Haagse» of in de eigen gemeente of provincie gebeurt.

In het hoofdlijnenakkoord zijn afspraken gemaakt over twee specifieke onderwerpen: de wijziging van het kiesstelsel en de invoering van de gekozen burgemeester.

Naast deze twee specifieke onderwerpen zijn er meer mogelijkheden voor bestuurlijke vernieuwing, bijvoorbeeld het behouden danwel vergroten van de burgerparticipatie. De tijdelijke referendumwet blijft bestaan tot de in de wet opgenomen expiratiedatum van 1 januari 2005. Het oordeel van beide Kamers in tweede lezing over het correctief wetgevingsreferendum wordt afgewacht. In het GSB wordt in de volgende convenantsperiode (2005–2009) de nadruk gelegd op de betrokkenheid van mensen bij hun eigen wijk en buurt.

De in 2002 respectievelijk 2003 ingevoerde dualisering van het gemeenteen provinciebestuur zullen worden geëvalueerd. Wettelijk is vastgelegd dat de eindrapportage van de evaluatie dualisering gemeentebestuur voor 1 januari 2005 en de evaluatie dualisering provinciebestuur voor 1 januari 2006 dient te worden aangeboden aan de Tweede Kamer. Doelstelling van de evaluatie is te inventariseren hoe de structuurwijziging is geïmplementeerd, welke effecten die heeft en of de effecten beantwoorden aan de doelstelling die bij het begin van de dualisering is geformuleerd.

Het wetsvoorstel Bestuur in stedelijke regio’s zal worden ingetrokken. Voor een goede aanpak van de grootstedelijke problematiek en om te kunnen inspelen op nieuwe kansen en mogelijkheden in stedelijke gebieden, zal worden gekomen tot een WGR-plus. In 2004 zal het kabinet een voorstel voor een aangescherpte Wet gemeenschappelijke regelingen aan de Kamer doen toekomen.

Wijziging kiesstelsel

Het kabinet stelt zich tot doel een betere werking van de parlementaire democratie. Een herziening van het kiesstelsel kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren. De discussie over het meest wenselijke kiesstelsel kent een lange geschiedenis. Vele varianten zijn besproken en afgewezen. De coalitiepartijen hebben in het hoofdlijnenakkoord een duidelijke afspraak vastgelegd: nog deze kabinetsperiode zal het nieuwe stelsel worden ingevoerd, voor het zomerreces van 2004 wordt een wetsvoorstel aan de Raad van State worden aangeboden.

Uitgangspunt van verandering is een sterkere nadruk op het eigen mandaat van de individuele volksvertegenwoordiger. Dit kan door een deel van de leden van de Tweede Kamer te laten kiezen via een eigen «arena» in de vorm van een district. Kandidaten verkrijgen stemmen op basis van hun plaatselijke of regionale bekendheid. Deze wijze van stemmen kan een nauwere band tussen burger en volksvertegenwoordiger bewerkstelligen: de burger kan de volksvertegenwoordiger directer aanspreken, de volksvertegenwoordiger is in staat contact te onderhouden met de burgers uit de eigen regio. Het andere deel van de leden van de Tweede Kamer kan worden gekozen via landelijke lijsten die partijen samenstellen.

Twee belangrijke voorwaarden voor een voorstel tot wijziging van het kiesstelsel zijn: het nieuwe kiesstelsel blijft binnen de grondwettelijke uitgangspunten van evenredige vertegenwoordiging en het aantal van 150 kamerzetels blijft behouden. De evenredige vertegenwoordiging kan worden behouden door de zetels te verdelen op basis van het totaal aantal, in het gehele land, uitgebrachte stemmen op een partij.

Een andere wijze om de kiezer meer mogelijkheden te bieden om van zijn rechten gebruik te maken is plaatsonafhankelijk maken van het stem-proces. Het project Kiezen op Afstand (KOA) werkt toe naar twee verschillende experimenten die gehouden worden bij de verkiezing voor het Europees Parlement in juni 2004.

Invoering directgekozen burgemeester

Het lokaal bestuur is van grote waarde. De gemeenten hebben een uitgebreid pakket van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden die de burger direct raken. Het lokaal bestuur staat het dichtst bij de burger. De burgemeester heeft daarin een vooraanstaande positie. Omgekeerd is de gemeente voor de burger het meest toegankelijk en het beste aanspreekbaar. De huidige wijze van benoemen van de burgemeester is onduidelijk, de positie van de burgemeester in het bestuur past niet meer.

De burger heeft nagenoeg geen bemoeienis met de benoeming van de belangrijkste bestuurder van zijn of haar gemeente. Door de burger de burgemeester te laten kiezen kan een binding tot stand worden gebracht. Dit versterkt de lokale democratie èn de kracht van het lokaal bestuur. De politiek komt dichter bij de burger. Het lokaal bestuur krijgt een herkenbare leider. Herkenbaar doordat in de verkiezingsstrijd de kandidaten duidelijk moeten maken wie ze zijn en welke plannen zij hebben voor de gemeente. Herkenbaar ook in de leiding en sturing van het dagelijks gemeentebestuur.

Voor veel burgers is de burgemeester het gezicht van het lokaal bestuur. Zijn feitelijke bevoegdheden en rol binnen het gemeentebestuur komen echter niet overeen met verwachtingspatroon dat ten aanzien van de burgemeester bestaat. De staatscommissie Dualisme en lokaal bestuur signaleerde dat de burgemeester vooral een teamleider is die zich bezig houdt met het begeleiden van processen. Zijn directe invloed op de inhoudelijke aspecten van het gemeentebestuur is in veel gemeenten beperkt. Zowel de huidige rol van de burgemeester binnen het lokaal bestuur als de benoemingswijze vormen aanleiding te komen tot het voorstel van de direct gekozen burgemeester.

Na aanvaarding van de Grondwetsherziening betreffende deconstitutiona-lisering – het uit de grondwet halen van de kroonbenoeming van de

burgemeester – is de invoering van een direct door de bevolking gekozen burgemeester binnen de constitutie mogelijk.

Het vorige kabinet heeft een verkennende notitie «Invoering direct gekozen burgemeester» (Kamerstukken II 2002/2003, 28 759, nr. 1) aan de Kamer gezonden. In aanvulling hierop zal in het najaar een beleidsnotitie naar de Kamer worden gezonden waarin de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties zijn visie op de gekozen burgemeester zal toelichten: een «zware» burgemeester binnen de grenzen van de constitutie. Te maken keuzes betreffen bijvoorbeeld het geven van de formateursrol aan de burgemeester, het verlenen van een voordrachts-recht ten aanzien van wethouders, de bevoegdheid tot het geven van richtlijnen en het verzwaren van het eigen domein van de burgemeester. Het betreft dus zowel de rol van de burgemeester binnen het college van burgemeester en wethouders als zijn rol ten opzichte van de gemeenteraad. Doel van de beleidsnotitie is spoedig met de Tweede Kamer te discussiëren over de vormgeving van de gekozen burgemeester opdat het in het hoofdlijnenakkoord gestelde tijdpad kan worden gehaald. In het hoofdlijnenakkoord is vastgelegd dat in juni 2004 een wetsvoorstel strekkende de invoering van de rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester aan de Raad van State moet worden aangeboden.

Gelijktijdig aan de behandeling van het wetsvoorstel direct gekozen burgemeester zal worden gewerkt aan de ontwikkeling van een succesvolle praktische invoering van de direct gekozen burgemeester. Daartoe zal ondermeer een helpdesk voor burgemeesters en gemeenten worden opgezet.

Modernisering overheid

De overheid wordt veelal gezien als een groot, log, bureaucratisch, verkokerd en ondoorzichtig geheel. Dit beeld gaat niet altijd op, maar komt wel te vaak op het netvlies.

Burgers zijn anno 2003 aanmerkelijk mondiger dan vroeger. Ze verlangen een goede serviceverlening van de overheid waarbij betrouwbaarheid, kwaliteit, betrokkenheid en transparant handelen belangrijk zijn. Indien zij dit niet ontmoeten zijn zij in staat dit ook aan te vechten; de burger blijkt de weg naar bijvoorbeeld het bestuursrecht goed te kennen. De overheid wordt tegelijkertijd geconfronteerd met een enorme toename van het aantal te verwerken vragen en verzoeken van de burger met een enorme regellast om de zorgvuldigheid van haar handelen te waarborgen. De minister van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties zal een overheidsbrede operatie modernisering overheid initiëren. Overheidsbreed impliceert de betrokkenheid van alle ministeries, uitvoeringsorganisaties en mede-overheden. Samen met de minister van Justitie zal de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties een visie ontwikkelen op een effectieve overheid binnen de moderne rechtstaat. Daarin worden de verantwoordelijkheden van overheid en burger (waaronder maatschappelijke instellingen) opnieuw gedefinieerd en verbonden aan de betekenis van wetgeving, toezicht en rechtsbescherming in een moderne en internationale samenleving. De operatie zal drie grote lijnen kennen: de relatie tussen de overheid en de burger, de organisatie en werkwijze van de rijksoverheid zelf en de relatie tussen rijksoverheid en medeoverheden.

De burger staat voorop. De modernisering van de overheid moet niet een intern gerichte exercitie worden; het resultaat voor de burger dient voorop

te staan. Het resultaat moet zijn een door de burger ervaren toegankelijke, dienstverlenende en efficiënte overheid.

De overheid dient toegankelijk te zijn voor de burger. Hierbij kan de elektronische overheid een belangrijke rol spelen. Alle relevante overheidsinformatie en -diensten dienen op termijn voor burgers en bedrijven beschikbaar te zijn via het internet. De streefwaarde voor 2004 is dat minimaal 45% van de publieke dienstverlening elektronisch beschikbaar is. Hierbij staat een vraaggerichte benadering centraal. Daarnaast staat eind 2004 80% van de democratische basisinformatie op internet.

De overheid dient niet alleen toegankelijk te zijn, maar ook dienstverlenend. In samenwerking met enkele grote uitvoeringsorganisaties wordt een kwaliteitsagenda ontwikkeld. Doel van de deze agenda is te komen tot een verbeterde dienstverlening aan de burger.

Behalve een toegankelijke overheid wenst de burger een efficiënte overheid. Mensen willen niet keer op keer hun basale gegevens invullen op elk formulier van de gemeente of andere overheidsinstanties: eenmalige gegevensverstrekking! Er zal een actie worden opgezet om deze en andere administratieve lasten voor burgers in kaart te brengen en de mogelijkheden voor reductie te bezien. De doelstelling is de administratieve lasten met 25% te verminderen. In deze actie zal niet alleen het aandeel van het ministerie van BZK worden opgenomen, maar ook het aandeel van de andere ministeries. De actie zal waar mogelijk gebruik maken van de ervaring en expertise van het project vermindering administratieve lasten voor het bedrijfsleven.

Modernisering GBA

Voor de uitvoering van uiteenlopende publiekrechtelijke taken is beschikbaarheid van juiste en volledige persoonsgegevens van burgers noodzakelijk. Het huidige GBA-stelsel dat in 1994 is ingevoerd is – met name in technologische zin – verouderd. Er moet een volledig online GBA-stelsel komen. Vooruitlopend hierop is in 2003 een Landelijk Raadpleegbare Deelverzameling (LRD) op de GBA ingericht, hiermee kan een deel van de GBA-gegevens online worden bevraagd. In 2004 zullen op basis van de uitkomsten van een in 2003 uitgevoerde impactanalyse naar de gevolgen van een verregaande standaardisatie van de GBA-systemen bij gemeenten de hiervoor noodzakelijke activiteiten in gang worden gezet.

De «Haagse» overheid zal zichzelf tegen het licht houden. Enkele voorbeelden van concrete projecten die de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties in 2004 zal vorm geven zijn: het inzichtelijk maken van de uitvoering van de volumetaakstellingen, de hardnekkige groei van de uitgaven voor inhuur van externen omzetten in een neerwaartse lijn, de organisatie en werkwijze van de rijksdienst tegen het licht houden en voorstellen doen om de departementale verkokering tegen te gaan en de politieke sturing te verbeteren, en het opstellen van een plan van aanpak voor de uitwerking van het Shared Service Center HRM. Tevens zullen de zelfstandige bestuursorganen, gedeconcentreerde rijksdiensten en het stelsel van adviesraden onderworpen worden aan een onderzoek betreffende taken, werkwijze en omvang.

Tot slot de relaties tussen overheden. Twee concrete projecten op dit terrein zijn de opschoning van specifieke uitkeringen en het verminderen van de bureaucratie binnen het grotestedenbeleid. Overheden kunnen minder tijd kwijt zijn aan elkaar door deregulering en het terugdringen van

bestuurslasten bij (decentrale) overheden. In 2003 is in het Overzicht Specifieke Uitkeringen (OSU) geconstateerd dat specifieke uitkeringen niet altijd een heldere taakverdeling tussen rijk en decentrale overheden als grondslag hebben. Bovendien is niet altijd het nut van bepaalde bestuurslasten aangetoond. De minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties wil in 2004 aan de hand van het OSU het bestaansrecht van specifieke uitkeringen beoordelen. Inzichtelijk zal worden gemaakt welke specifieke uitkeringen kunnen worden gebundeld en welke naar het gemeente- of provinciefonds overgeheveld kunnen worden. Op deze manier kan meer autonomie voor gemeenten en een beperktere controle-last voor de rijksoverheid worden gerealiseerd.

Grotestedenbeleid

Binnen het grotestedenbeleid (GSB) zetten steden en Rijk de komende periode gezamenlijk in op een forse ontbureaucratisering teneinde de problemen in de grote steden in samenhang te kunnen aanpakken. Het grotestedenbeleid stelt burger centraal, in plaats van de regels en de regelingen en de instellingen die deze uitvoeren. In het GSB krijgt de moderne overheid dus bij uitstek gestalte. In de nieuwe convenantsperiode 2005 tot en met 2009 zal een belangrijke stap gezet worden naar minder bureaucratie en meer tastbare resultaten in de steden en wijken door onder andere:

– de grote verscheidenheid aan beleidskaders en -doelstellingen waaraan de grote steden moeten voldoen, te vereenvoudigen en te integreren in gezamenlijk GSB-beleidskader voor de periode 2005– 2009 (GSB III) en te vertalen in één geïntegreerde monitor;

– in maatwerkconvenanten meerjarige meetbare afspraken te maken tussen steden en Rijk, waar de stad aanspreekbaar en afrekenbaar op is en waartoe het rijk hen faciliteert;

– de rijksbijdragen voor het GSB te bundelen in brede doeluitkeringen met meer bestedings- en beleidsruimte voor steden zodat zij resultaat-gerichter te werk kunnen gaan;

– voor de periode GSB II tot aan de start van GSB III ondersteunt een expertteam de steden bij het wegnemen van belemmeringen voor een snelle uitvoering van maatregelen. Voor de langere termijn heeft het Kenniscentrum Grote Steden een innovatieprogramma ontwikkeld, dat in 2004 zal worden gestart.

Ook een reeds bestaand instrument als het «bestuursakkoord» zal een vervolg krijgen.

Het voortzetten van een goede interbestuurlijke samenwerking met VNG/gemeenten en IPO/provincies kan bijdragen aan een efficiëntere samenwerking tussen overheden. Het kabinet wil een vervolgbestuurs-akkoord met VNG en IPO opstellen waarin diverse acties bijeenkomen vanuit twee invalshoeken: ruimte bieden aan medeoverheden (kwaliteit openbaar bestuur) en inhoudelijke resultaatsafspraken op vooral het fysieke terrein. Het halfjaarlijkse Overhedenoverleg onder leiding van de minister-president wordt benut om knelpunten en actuele onderwerpen te bespreken.

In het najaar zal een kort en bondig programma modernisering overheid gereed zijn en door de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties aan de Tweede Kamer worden gezonden. Het zal een korte analyse van het probleem bevatten, een omschrijving van de uit

te voeren activiteiten in de tijd evenals een beschrijving van de samenhang tussen de verschillende activiteiten. Uiteindelijk is het een kwestie van doen!

Aansluittabel

Onderstaand overzicht geeft per beleidsthema de intensiveringen uit het hoofdlijnenakkoord weer zoals die in deze ontwerp-begroting 2004 zijn opgenomen. Voorts worden de ombuigingen uit het hoofdlijnenakkoord die neerslaan op de BZK-begroting en overige beleidsintensiveringen vermeld. In B.2.2. De artikelen vindt een nadere onderbouwing plaats aan de hand van de www-vragen.

2.2. De artikelen

BELEIDSARTIKEL 1: GRONDWET EN DEMOCRATIE

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van het goed functioneren van de democratische rechtsstaat en het constitutioneel bestel, zoals deze onder meer zijn neergelegd in de Grondwet, het Statuut en Europese en internationale verdragen.

Deze algemene beleidsdoelstelling Grondwet en democratie wordt ingevuld aan de hand van onderstaande aandachtsgebieden. De minister van BZK is verantwoordelijk voor het leveren van de inspanningsverplichting die aan deze doelstelling is verbonden. Deze inspanningsverplichting wordt in onderstaande in concrete activiteiten beschreven. Echter, de minister van BZK is niet eindverantwoordelijk voor de te bereiken doelstelling aangezien deze door (externe) factoren, zoals maatschappelijke ontwikkelingen, de media en internationale ontwikkelingen, wordt beïnvloed.

• 2. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

De algemene beleidsdoelstelling wordt in de begroting niet verder uitgewerkt naar operationele doelstellingen. Wel kunnen per aandachtsgebied het beoogde effect en de daartoe te verrichten activiteiten genoemd worden.

Wat willen we bereiken?

A.  Verwezenlijking en ontwikkeling grondrechten.

B.  Actueel constitutioneel bestel, dat inspeelt op de ontwikkelingen.

C.  Het algemeen democratisch proces bevorderen.

D.  Handhaven en verbeteren van het bestuursrecht.

E.  Bijdragen aan internationale constitutionele ontwikkelingen.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. De discussie over de werking van grondrechten, met name in de verhouding tussen burgers onderling, krijgt in onze pluriforme samenleving veel aandacht. Vragen worden gesteld over de verhouding tussen verschillende grondrechten, bijvoorbeeld over de verhouding tussen de vrijheid van meningsuiting en het discriminatieverbod. De regering heeft een notitie over grondrechten in de pluriforme samenleving (GPS) opgesteld. Aan de hand van de discussie over de notitie kunnen in 2004 voorstellen worden ontwikkeld met betrekking tot de vraag of de verankering van grondrechten en hun onderlinge verhoudingen aan herijking toe is. Wat betreft de regelgeving inzake gelijke behandeling is van belang dat, na de implementatie van EG-richtlijnen, de inzichtelijkheid van de regelgeving moet worden vergroot. Daarnaast dient de regelgeving onderling beter te worden afgestemd. Toegezegd is in dit verband, ter verbetering van de inzichtelijkheid en afstemming, in elk geval enkele wetten in de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) te integreren. In 2003 is onderzoek gepleegd naar de wijze waarop dit het beste kan gebeuren. De gedachtevorming over de gevolgen van ICT en grondrechten moet na besluitvorming over de aanbevelingen van de commissie-Franken verder worden gebracht. Met name verdient aanpassing van het brief- en telefoongeheim aan nieuwe ontwikkelin-

gen bijzondere aandacht. De vraagstukken die hiermee verbonden zijn, zullen ook in het kader van de Raad van Europa (RvE) aan de orde worden gesteld. De intensivering van de politieke aandacht voor de betekenis en de onderlinge verhouding van grondrechten kan niet los worden gezien van het maatschappelijke debat over waarden in normen in de Nederlandse samenleving. Verschillende BZK activiteiten in het kader van waarden en normen in het onderlinge verkeer tussen burgers in de publieke ruimte, waaronder een campagne ter versterking van het veiligheidsbewustzijn en investeren in burgerschap, worden voortgezet.

B.  De versterking van het democratische en rechtstatelijke functioneren van Nederland staat in de belangstelling.

Een visie op de modernisering van hoofdstuk 7 van de Grondwet wordt ontwikkeld, in samenhang met de afronding van de tweede lezing van de grondwetswijziging inzake de aanstellingswijze van de burgemeester en de besluitvorming over de kabinetsnotitie over de gekozen burgemeester. Hiernaast zal naar verwachting in 2004 de behandeling van nog drie grondwetswijzigingsvoorstellen worden afgerond (al dan niet in tweede lezing aanvaard) namelijk met betrekking tot de tijdelijke vervanging van volksvertegenwoordigers wegens zwangerschap, bevalling en ziekte; inzake de invoering van het correctief referendum en artikel 23 (samenwerkingsschool). Gezien het belang van een transparant functionerende overheid is de werking van de Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob) in de praktijk in 2003 geëvalueerd. Deze evaluatie die bedoeld is om knelpunten, die zich voordoen in de praktijk, in beeld te brengen zal waarschijnlijk tot een voorstel tot wetswijziging leiden.

Voor wat betreft de discussie over de opheffing van het constitutioneel toetsingsverbod geldt dat de discussie hierover reeds loopt door het initiatiefwetsvoorstel van Groen Links. Bij de behandeling van dit initiatiefvoorstel wordt een standpunt voorbereid; vooralsnog wordt aangesloten bij de regeringsnota. Gewacht wordt op een reactie van Groen Links op het advies van de Hoge Raad over het wetsvoorstel dat op 18 januari 2002 is aangeboden (kamerstukken II, 2002/2003, 28 331, nr 5). De Tweede Kamer heeft ook advies gevraagd aan de Raad voor de Rechtspraak.

Gedachtevorming over actualiseren van het Statuut is wenselijk; in het kader van de viering van 50-jaar Statuut in 2004 zal hieraan aandacht worden besteed.

C.  Verkiezingen vormen een onmiskenbaar onderdeel van het democratisch proces. In het jaar 2004 worden op 10 juni de verkiezingen voor het Europees Parlement (EP) gehouden. Vijf jaar geleden kenden deze verkiezingen een dramatische lage opkomst van 29,9%. In samenwerking met het voorlichtingsbureau van het EP in Nederland en met BuiZa zal een voorlichtingscampagne worden gehouden. Op zich past overigens bescheidenheid voor wat betreft de invloed van een voorlichtingscampagne op het opkomstpercentage. Om de algemene belangstelling voor de Europese politiek te stimuleren wordt samengewerkt met de voorlichtingscampagne over het Nederlands voorzitterschap in 2004.

In 2003 is de evaluatie van het verloop van en de voorlichtingscampagne rondom de in 2002 en in 2003 gehouden verkiezingen afgerond. De rapportage hierover zal met de Tweede Kamer wordt besproken en zeer waarschijnlijk als gevolg daarvan uiteindelijk resulteren in wijziging van de Kieswet.

In het hoofdlijnenakkoord is de invoering van een nieuw kiesstelsel afgesproken dat voor het eerst zal gelden bij de Tweede Kamerverkie-

zingen van 2007. Het stelsel zal worden ingevoerd in de periode 2004–2007. In 2003 wordt begonnen met het onderzoek naar mogelijke variaties.

Daarnaast wordt uitvoering aan de Tijdelijke referendumwet (Trw) gegeven. Aangezien in het hoofdlijnenakkoord voor het kabinet Balkenende II is afgesproken dat het wetsvoorstel tot intrekking van de Trw wordt ingetrokken, gaat de uitvoering van de Trw tot de expiratiedatum (1 januari 2005) door. Het oordeel van beide Kamers in tweede lezing over de grondwetsherziening inzake de invoering van het correctief referendum wordt afgewacht.

D.  De effectiviteit van het bestuur en de rechtsbescherming van de burger staan centraal in de handhaving en verbetering van het bestuursrecht. In 2003 wordt een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar de praktijk van het intern klachtrecht, waarna een kabinetsstandpunt wordt vastgesteld. Daarnaast wordt de wetgeving voor het extern klachtrecht afgerond, zo mogelijk in 2004. Een breder onderzoek zal plaatsvinden naar de toepassingspraktijk van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De vierde tranche van de Awb en de Tweede evaluatiewet Awb worden afgerond en het werkprogramma van het kabinetsstandpunt over de tweede evaluatie van de Awb wordt vervolgens uitgevoerd.

E.  De grenzen tussen nationaal en Europees constitutioneel recht zullen steeds verder vervagen. Bovenstaande aandachtsgebieden kennen alle een internationaal aspect. Daarnaast zijn nog enkele andere onderwerpen van belang. In 2003 is een studie verschenen naar de procedure van goedkeuring van verdragen die van de Grondwet afwijken (art. 91 derde lid GW). Een kabinetsstandpunt zal hierover worden opgesteld. Een bijdrage wordt geleverd aan de discussie over de toekomst van het Europese Hof van de rechten van de mens (EHRM). Bovendien zal de monitoring worden verbeterd van EHRM-uitspraken.

In 2003 is in de conventie gesproken over een grondwettelijk verdrag waarin de toekomstige structuur en bevoegdheden van de Europese Unie zijn opgenomen. In 2004 zal een bijdrage worden geleverd aan het Nederlandse standpunt op de IGC (follow up op Conventie) over de Europese Grondwet.

Wat mag het kosten?

De uitgaven bestaan voornamelijk uit apparaatskosten. Voor de voorlichtingscampagne van de verkiezingen van het Europees parlement in juni 2004 is € 1 mln beschikbaar.

• 3. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 4. 

  Budgetflexibiliteit

Artikel 1 Grondwet en democratiebetreft uitsluitend apparaatuitgaven en heeft derhalve een minimale budgetflexibiliteit.

• 5. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

De werkzaamheden van een organisatorische eenheid op het gebied van Grondwet en democratie zijn weliswaar van belang voor het bereiken van de doelstellingen, maar de politieke en maatschappelijke omgeving zijn zo veelomvattend en dominant, dat de betreffende eenheid deze niet gericht kan aansturen. Omdat de eenheid op het gebied van Grondwet en democratie niet als enige eenheid daarop reëel afrekenbaar is, het is slechts een radertje in het geheel, kan niet worden gezegd dat met meer of minder middelen evenredig meer of minder resultaat kan worden geboekt. Dit alles wil slechts zeggen dat toepassing van VBTB op het beleidsterrein Grondwet en democratie forse krachtinspanning vergt, maar nog niet geheel is uitgekristalliseerd en voor verbetering vatbaar.

Het beleid op het terrein van Grondwet en democratie is sterk afhankelijk van de (politieke) buitenwereld. De beleidsagenda wordt derhalve in hoge mate door de politiek in brede zin beïnvloed. Politiek in brede zin bevat een aantal externe factoren die van invloed zijn op de beleidsagenda zoals maatschappelijke ontwikkelingen, de media en internationale ontwikkelingen. De belevingsmonitor wordt ingezet om de effecten van deze beïnvloeding te tonen.

De intentie om te gaan stemmen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement wordt voornamelijk beïnvloed door de gebeurtenissen in de Europese politiek en de algemene belangstelling daarvoor. Ook zeer belangrijk is de aandacht die in de media wordt besteed aan de verkiezingen.

• 6. 

  Groeiparagraaf implementatie VBTB

Voor het jaar 2004 zijn de aandachtsgebieden (gebruikt om de algemene doelstellingnader toe te lichten) geherformuleerd, omdat de prestatiegegevens die hierbij zijn opgenomen te abstract zijn om goed inzicht te bieden in de beoogde output en de wijze waarop deze tot stand komt. De ontwikkelingen worden in ogenschouw genomen. Daar waar nodig zal de VBTB aanpak worden aangepast aan de eisen van de tijd.

BELEIDSARTIKEL 2: POLITIE

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het scheppen van de randvoorwaarden voor een goed functionerende politieorganisatie waardoor zij in staat is het toezicht en de opsporing te versterken en een adequaat niveau van hulpverlening te bieden, en zodoende een bijdrage levert aan een veiliger samenleving.

De politie is er voor de veiligheid; door de uitvoering van haar wettelijke taken levert de politieorganisatie een bijdrage aan een veiliger samenleving. Het begrip veiligheid heeft een subjectieve en een objectieve component. De inzet van de politie richt zich op beide. De wijze waarop de politie zich manifesteert, bepaalt mede het gevoel van veiligheid bij de burger (subjectieve component). Parallel hieraan gaat het erom dat de politie het aantal overtredingen weet te beperken en de misdaad – waaronder terrorisme – weet terug te dringen en zoveel mogelijk te voorkomen (objectieve component).

Verantwoordelijkheid minister van BZK

Het Nederlandse politiebestel is decentraal van aard. De verantwoordelijkheidsverdeling kenmerkt zich door het uitgangspunt decentraal wat kan, centraal wat moet. Dat betekent dat de uitvoering van politietaken primair op regionaal en lokaal niveau plaatsvindt onder gezag van enerzijds de burgemeesters en anderzijds het Openbaar Ministerie (OM). De minister van BZK is verantwoordelijk voor het doelmatig en doeltreffend functioneren van het politiebestel. Hij draagt zorg voor de beheersmatige randvoorwaarden waaronder de politieorganisatie functioneert (budgettair, juridisch, organisatorisch). Dit geldt zowel op regionaal niveau als op het bovenregionale en landelijke niveau. In de komende periode zal zijn beheersbevoegdheid worden versterkt. Hij is tevens korpsbeheerder van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD).

Samen met de minister van Justitie formuleert de minister van BZK de centrale doelen van het politiebeleid. Het algemene veiligheidsbeleid is verwoord in de kabinetsnota Naar een veiliger samenleving(kamerstukken II, 2002/2003, 28 684, nr. 1), kortweg het Veiligheidsprogramma. Daarin staat benoemd welke organisaties op welke wijze bijdragen leveren aan het bereiken van de algemene veiligheidsdoelstellingen. De speerpunten in het veiligheidsprogramma richten zich op het aanpakken van de stelselmatige dader (veelpleger) en van jeugdcriminaliteit, versterking van de opsporing en de handhaving, intensivering van het zichtbare toezicht en controle in de publieke ruimte, en intensivering van gerichte preventieprojecten.

De ministers van BZK en van Justitie hebben met de korpsbeheerders afspraken gemaakt over hun bijdrage aan de uitvoering van het Veiligheidsprogramma in het Landelijk Kader Nederlandse Politie 2003–2006 (hierna: Landelijk Kader; kamerstukken II, 2002/2003, 28 824, nr 1), dat op 15 februari 2003 door de betrokken partijen is getekend. Het Landelijk Kader is uitgewerkt in convenanten met de afzonderlijke regiokorpsen. De tekening van de regioconvenanten zal in het najaar 2003 worden afgerond. De afspraken in het Landelijk Kader en in de regiocon-venanten richten zich op het realiseren van drie doelstellingen:

A.  het intensiveren van het toezicht en de handhaving;

B.  versterking van de algemene criminaliteitsbestrijding;

C.  verbetering van de doelmatigheid.

De ministers hebben met de korpsbeheerders ook afspraken gemaakt over de prestaties van de korpsen ultimo 2006. De korpsbeheerders leggen jaarlijks verantwoording af over het nakomen van de prestatieafspraken aan de minister van BZK. Informatie over de voortgang van de uitvoering van het Veiligheidsprogramma en het Landelijk Kader wordt opgenomen in het departementale jaarverslag BZK. Op deze wijze wordt tevens uitvoering gegeven aan de motie Cornielje (kamerstukken II, 2002/2003, 28 600 VI, VII, nr. 91), waarin de informatiewensen van de Tweede Kamer over de uitvoering van het Veiligheidsprogramma uiteen zijn gezet (zie ook de reactie op deze motie in de brief van de ministers van BZK en van Justitie: kamerstukken II, 2002/2003, 28 684, nr 8). Hieronder worden de drie doelstellingen voor de politie nader toegelicht.

A. De politie dient optimaal zichtbaar, bereikbaar en publieksgericht te zijn. Het toezicht en de handhaving worden gerichter uitgevoerd op plaatsen en tijdstippen waar een verhoogd risico op criminaliteit, geweld en overlast is te voorzien, en waarbij de politie indien nodig normhandhavend optreedt. Het gezag in het publieke domein wordt aldus versterkt. De onderstaande indicatoren meten de mate waarin de politie bereikbaar is voor de burger en beschikbaar is op het moment dat dit nodig is, de publieksgerichtheid van de politie en het feitelijk normhandhavend optreden in het publiek domein. De indicatoren maken inzichtelijk in welke mate de politie slaagt in het bereiken van de verbetering van de objectieve veiligheid.

Overzicht prestatiegegevens

Operationele doelstellingen

Prestatie-indicatoren

Basiswaarde

Streefwaarde

Intensivering toezicht en handhaving toezicht Telefonische bereikbaarheid¹.

Beschikbaarheid².

Tevredenheid over politie optreden bij laatste politiecontact³.

Aantal uit staande houdingen voortkomende boetes en transacties⁴.

Het gaat om de daadwerkelijke bereikbaarheid van het landelijke telefoonnummer politie (LTP) en via het alarmnummer 1-1-2, en over de

kwaliteit van de dienstverlening. Er wordt nog nader overleg gevoerd over de exacte beschrijving van de indicator, de basis- en streefwaarde en

de bron.

Bij deze indicator gaat het om de door de burger gepercipieerde beschikbaarheid van de politie in de eigen buurt. Deze indicator heeft als bron de

Politiemonitor Bevolking.

Bij deze indicator gaat het om de beleving van de burger over het functioneren van de politie bij het laatste politiecontact. Er wordt gestreefd

naar een substantiële verbetering van het percentage van de bevolking dat zegt (zeer) tevreden te zijn over het laatste politiecontact. Deze

indicator heeft eveneens als bron de Politiemonitor Bevolking.

Elke burger moet zien en ervaren dat regels consequent worden gehandhaafd, vooral op het gebied van overlast en verstoring van de openbare

orde die te typeren zijn als ergernissen in de directe omgeving. Dit zal leiden tot een stijging van het aantal boetes en transacties met circa 15%

ten opzichte van 2002.

B. De criminaliteitsbestrijding wordt in zijn algemeenheid versterkt. De politie moet meer zaken opsporen, met daarbij de aanpak van (jeugdige) veelplegers en harde-kernjongeren als beleidsprioriteit. Alle aangiften van misdrijven worden in behandeling genomen en krijgen een adequate opsporingsinspanning die afhankelijk is van de zwaarte van het delict en de opsporingsindicatie. De politie pakt meer misdrijven aan, oplopend tot jaarlijks 80 000 (extra) in 2006. Hierbij is aangenomen dat dit leidt tot 40 000 extra verdachten naar het OM. De opsporing van criminele illegale vreemdelingen en verdachten van

2

3

4

gerelateerde misdrijven (zoals mensensmokkel en mensenhandel) moet verbeteren. Daarvoor wordt ook het operationele vreemdelingentoezicht geïntensiveerd.

Internationale rechtshulpverzoeken moeten een adequaat vervolg krijgen. Zij moeten in ieder geval worden geregistreerd en adequaat in behandeling worden genomen. De onderstaande indicatoren maken inzichtelijk in welke mate de politie slaagt in het bereiken van de doelstellingen.

¹   Het gaat hierbij om het aantal verdachten waarvan de politie proces-verbaal naar justitie stuurt.

²   Deze indicator betreft de gewenste intensivering van het toezicht op de aanwezigheid van (criminele) illegale vreemdelingen. Er wordt nog nader overleg gevoerd over de exacte beschrijving, de basis- en streefwaarden en de bron(nen). Naar verwachting zal dit in 2003 zijn afgerond.

³   De exacte inhoud, basiswaarde, streefwaarde en bron van deze indicator zijn nog in ontwikkeling. Naar verwachting zal dit in 2003 zijn afgerond.

C. De derde politiedoelstelling uit het Landelijk Kader betreft de verbetering van de doelmatigheid van het politieapparaat. Dat wil zeggen: het optimaliseren van de verhouding tussen het prestatievermogen van de politie enerzijds en de inzet van mensen en middelen anderzijds. Met de korpsen is een verbetering van de doelmatigheid met 5% afgesproken in de periode 2003-2006, in te zetten voor het primaire proces. Dit betekent voor alle korpsen samen het vrijspelen van circa 2 550 fte ten gunste van de primaire politietaken binnen de beschikbare capaciteit. In het Landelijk Kader en de regionale convenanten is tevens vastgesteld dat elk korps een gelijke bijdrage aan deze doelstelling levert van 5% van zijn eigen sterkte in 2002. Deze bijdrage en de wijze waarop het hiertoe wil komen wordt onderbouwd in een plan van aanpak dat in 2003 aan de ministervan BZKwordt aangeboden. De korpsen zijn vrij in de wijze waarop zij deze doelstelling invullen. Om de korpsen te faciliteren bij het opstellen en invullen van dit plan van aanpak wordt in opdracht van de Raad van Hoofdcommissarissen door een werkverband waarin zowel de korpsen, het NPI en BZK zijn vertegenwoordigd een modelplan van aanpak opgesteld, dat aan de korpsen zal worden uitgereikt. In dit plan worden, conform het Landelijk Kader, samenhangende maatregelen (waaronder de optimalisatie van capaciteitsmanagement) genoemd. Om de startsituatie voor de doelmatigheidsverbetering in kaart te kunnen brengen zal BZK in 2003 een nulmeting doen.

In het Hoofdlijnenakkoord is een taakstelling van € 57 mln opgenomen wegens doelmatigheid en ziekteverzuim. Deze taakstelling zal de sterktedoelstelling niet aantasten. De invulling wordt gezocht in gezamenlijke inkoop, verder standaardiseren van ICT en een lagere collectieve ongevallenpremie. Op termijn kan worden gedacht aan het politieonderwijs en aan doorberekening van de kosten van politie-inzet bij commerciële manifestaties.

Sterkte

Het Veiligheidsprogramma (en het Landelijk Kader) gaat uit van een sterktegroei met 4 000 fte in de periode 2003-2006 bij de regionale korpsen en het KLPD. Dit aantal is inclusief de 1 000 fte van de zogenaamde doorstart in 2002. Voor deze groei ontvangen de korpsen extra budget, dat oploopt tot structureel € 255 mln vanaf 2006. Door verlenging van de nieuwe politieopleiding zal deze sterktegroei in 2010 volledig zijn geëffectueerd. Rekening houdend met een aantal overige ontwikkelingen (overheveling taken naarde IND,vermindering aantal asielprocedures), komt de sterkte daarmee uit op circa 54 600 fte in 2010. Onderstaande grafiek geeft de ontwikkeling van de politiesterkte weer.

Ontwikkeling sterktegroei 2001–2010

Jaar + FTE's

Door de invoering van het nieuwe politieonderwijs PO 2002 ontstaat er een overgangssituatie waarin sprake is van een beperkte sterktedip. Deze daling van de sterkte zal mogelijk optreden in de jaren 2004–2006. De sterktedipwordt verklaard door het wegvallen van de instroom van aspiranten vanuit het oude politieonderwijs en de stijging van de opleidingsduur onder het nieuwe politieonderwijs PO 2002. Het duurt daardoor veel langer voordat aspiranten, na voltooiing van de opleiding, in het korps instromen en volledig gaan meetellen in de politiesterkte.

• 2. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Operationele doelstelling 2: Regionale politiekorpsen

Wat willen we bereiken?

Goed functionerende politiekorpsen die zichtbaar, effectief en efficiënt een

bijdrage leveren aan de veiligheid in hun regio’s. Dit wordt bevorderd

door een evenwichtige verdeling van de beschikbare budgetten.

Het Veiligheidsprogramma en de daaruit voortvloeiende afspraken uit het

Landelijk Kader geven een nadere invulling aan deze operationele

doelstelling. Het Veiligheidsprogramma en het Landelijk Kader hebben

echter een bredere strekking dan alleen de regionale politiekorpsen.

Daarom is een nadere beschrijving hiervan opgenomen onder de

algemene beleidsdoelstelling.

Wat gaan we daarvoor doen?

Allocatie van beschikbare middelen

Het op deze operationele doelstelling geraamde budget wordt over de regiokorpsen verdeeld. Hiermee worden zij in staat gesteld om hun wettelijke taken te verrichten. De bekostiging van de regiokorpsen wordt hieronder op hoofdlijnen omschreven.

De bekostiging van een regiokorps bestaat uit de volgende componenten:

Algemene bijdrage:

Bijzondere bijdragen:

Aanvullende bijdragen:

• 1. 

  Basisbekostiging

• 2. 

  Regiospecifiek

• 3. 

  Asiel

• 1. 

  Bovenregionale voorzieningen

• 2. 

  Prestatiebekostiging

• 3. 

  Overig

• 1. 

  Bijdrage Artikel 4

Algemene bijdrage:

• 1. 

  Basisbekostiging.Het leeuwendeel van het totale budget voor de elke politieregio komt tot stand op basis van het zogeheten Budgetverdeelsysteem (BVS). De uitkomst van het BVS vormt, samen met enkele inhoudingen en toevoegingen, de component basisbekostiging. Zoals in het Landelijk Kader is opgenomen zal het BVS in 2004 worden geëvalueerd en indien nodig voor 2007 worden aangepast;

• 2. 

  Regiospecifiek.Wanneer er sprake is van een bijzondere omstandigheid die enerzijds veel capaciteit vraagt van de politie en waarvan anderzijds wordt geconstateerd dat deze onvoldoende gedekt wordt binnen de basisbekostigingscomponent, kunnen extra gelden worden uitgekeerd in de vorm van regiospecifieke bekostiging. In de praktijk worden deze gelden uitgekeerd voor de

Zeehavenpolitie, hofstad (Den Haag), Schiphol, landsgrenzen, eilanden (Wadden) en toezicht op binnenwater; 3. Asiel.Er worden bijdragen verstrekt voor de asieltaken van de politiekorpsen. Deze bijdragen zijn gekoppeld aan de daadwerkelijke inspanningen die met betrekking tot asiel worden geleverd, zoals de aantallen (door de IND vastgestelde) politierelevante asielprocedures en de bezettingsgraad van opvangmogelijkheden voor asielzoekers.

– Bijzondere bijdragen:

• 1. 

  Bovenregionale Voorzieningen.Voor een nadere toelichting zie operationele doelstelling 2.3.;

• 2. 

  Prestatiebekostiging. Voor een nadere toelichting zie operationele doelstelling 2.4.;

• 3. 

  Overig.Naast de bijzondere bijdragen voor de bovenregionale voorzieningen en prestatiebekostiging worden ook andere bijzondere bijdragen (zoals voor de regionale inlichtingendiensten, de regionale infodesks en jeugdcriminaliteit – de zogenaamde Bolkesteingelden) toegekend.

– Aanvullende bijdragen:

• 1. 

  Artikel4Bijdrage.Indien een regiokorps over meerdere jaren geen sluitende begroting kan opstellen en structureel tekorten vertoont, kan BZK dat korps een aanvullende bijdrage verstrekken. Deze bijdrage wordt niet apart in de BZK-begroting geraamd omdat deze binnen het budget van de algemene bijdrage voor de regiokorpsen wordt gedekt.

Ter informatie is hieronder een overzicht opgenomen van de procentuele verdeling van de algemene bijdrage over de regionale korpsen. De onderliggende waarden zijn afkomstig uit de Junicirculaire 2003 (kenmerk EA2003/68345, 27 juni 2003).

Wat mag het kosten?

Voor de regiokorpsen is in 2004 op deze operationele doelstelling in totaal € 3 091,4 mln beschikbaar. Op basis van de Junicirculaire 2003 dienen in 2004 de volgende bedragen beschikbaar te worden gesteld aan de regionale korpsen (x€ 1 mln):

Aantal BVE’s

Bedrag 2004

Basisbekostiging (excl. asieltaken)

Regiospecifieke bijdrage

Asieltaken

Bijzondere bijdragen en overige

Voor de combinaties Bovenregionale teams (BRT) en de Interregionale fraudeteams wordt structureel 1% van operationele doelstelling 2.2 afgeroomd en naar operationele doelstelling 2.3 Bovenregionale en landelijke politiezorgovergeheveld.

In onderstaande tabel worden twee prestatie-indicatoren genoemd waarmee de resultaten van de verdeling van middelen in algemene zin worden weergegeven.

Deze indicator geeft de verhouding aan tussen de personele lasten en de totale baten en meet daarmee de toe- of afname van het aandeel van de totale baten die gebruikt worden voor personele kosten. De indicator is ontwikkeld in het kader van het wetsvoorstel vermogensbeheer.

Deze indicator geeft inzicht in de verhouding tussen verschillende vermogenscomponenten ten opzichte van het balanstotaal. De indicator is jaarlijks te meten met behulp van de gegevens die de korpsen leveren in de Jaarrekeningen en de begrotingen. Met de inwerkingtreding van het gewijzigde Besluit comptabele regelgeving regionale politiekorpsen en het gewijzigde Besluit financiën regionale politiekorpsen (Stb. 2002, 658) zijn de criteria en eisen aan voornoemde ratio’s van kracht geworden.

In onderstaande tabel zijn vier kengetallen opgenomen die informatie verschaffen over heel Nederland. Zij betreffen gerealiseerde aantallen. In onder meer het Jaarverslag Nederlandse Politie, dat in september aan het parlement wordt gestuurd, worden op regioniveau cijfers gepresenteerd

die geografische vergelijking en benchmarking mogelijk maken.

Kengetal

Waarde

Fte/1 000 inwoners

Geregistreerde misdrijven per 1 000 inwoners

Fte/km²

Aantal politierelevante asielprocedures

3,0 (2002)

84,9 (2001)

1,15 (2002)

94 913 (2002)

Operationele doelstelling 3: Bovenregionale en landelijke politiezorg

Wat willen we bereiken?

Een effectieve en efficiënte politieorganisatie op bovenregionaal niveau die de wettelijke taken en internationale afspraken adequaat kan uitvoeren.

De volgende elementen dragen bij aan het bereiken van deze doelstelling:

– de implementatie van de Nationale Recherche en de bovenregionale recherche in 2004. Met de implementatie van een nationale recherche en zes bovenregionale rechercheteams wordt voldaan aan de afspraken zoals deze zijn vastgelegd in het Veiligheidsprogramma en in de brief van de Ministers van BZK en van Justitie aan de Tweede Kamer (28 november 2002, kamerstukken II, 2002/2003, 28 250, nr 4). Hierdoor ontstaat een heldere structuur voor de recherche op regionaal, bovenregionaal en nationaal niveau, met een verbeterde en slagvaardige aansturing door het OM. De samenhang in de aanpak van diverse criminaliteitsvormen wordt vergroot en het aantal losse landelijke en bovenregionale teams wordt beperkt. Internationale rechtshulpverzoeken zullen eenduidig worden afgehandeld door een eenvormige structuur en door de verantwoordelijkheid hiervoor te integreren in de bovenregionale recherchestructuur;

– versterking van de landelijke ondersteuning door het KLPD, waar onder andere groot (en kostbaar) materieel is ondergebracht plus enkele landelijke politiediensten. Met het KLPD is een convenant afgesloten op basis van het Landelijk Kader. In aanvulling op het Landelijk Kader zijn in het KLPD-convenant specifieke afspraken gemaakt over de nationale recherche, criminaliteitsbeleidsanalyses, een landelijk dekkend meldkamersysteem en kwaliteitsmeting van de dienstverlening;

– het bevorderen van de EU-doelstelling voor internationale ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheidvolgens de richtsnoeren van de Europese Raad van Ministers. De minister van BZK draagt (samen met de minister van Justitie) zorg voor het maken en nakomen van internationale afspraken op het gebied van internationale politiesamenwerking.

Wat gaan we daarvoor doen?

• 1. 

  Bovenregionale en landelijke voorzieningen effectief en doelmatig organiseren:

– verstrekken van een bijdrage voor de inrichting van een nieuw te vormen Nationale Recherche (NR) bij het Korps Landelijke Politiediensten. Het budget voor de NR bestaat uit de samenvoeging van de budgetten voor de voormalige kernteams, de unit mensensmokkel, de unit synthetische drugs, de XTC-teams en het landelijke rechercheteam van het KLPD. De hoofdofficier van het landelijke parket stuurt de NR gezagsmatig aan; het beheer valt onder verantwoordelijkheid van de minister van BZK in zijn hoedanigheid van korpsbeheerder KLPD. Met ingang van 2004 zal de bekostiging worden verlegd van de kernkorpsen naar het KLPD en zal de ontvlechting plaatsvinden. Een nadere toelichting van het KLPD-budget is opgenomen in paragraaf 4. Baten-lastendiensten, KLPD;

– verstrekken van bijdragen voor de inrichting van 6 bovenregionale teams (BRT/IFT-combinaties) belast met de bestrijding van middelzware criminaliteit op bovenregionaal niveau en horizontale fraude. De omvang van de bijdragen wordt bepaald door 1% van het budget van de regionale korpsen te verleggen naar 6 centrumkorpsen, ieder met een eigen verzorgingsgebied. De uitkomst hiervan wordt verhoogd met de beschikbare budgetten voor de Interregionale Fraudeteams (IFT). De bovenregionale combinaties worden aangestuurd door de regionale driehoek van de regio’s waar de combinaties worden gesitueerd en door het Bovenregionaal Rechercheoverleg (BRO);

– een betere afbakening van en afstemming tussen regionale, bovenregionale en landelijke recherchetaken. De aanpak van regionale criminaliteit blijft georganiseerd op regionaal niveau onder de verantwoordelijkheid van de regionale driehoek.

– politiekorpsen uitrusten met bijzondere materiële voorzieningen die op landelijk niveau worden beheerd. Met het vervangen, uitbreiden, updaten en onderhouden van bovenregionale materiële voorzieningen, zoals waterwerpers, bewakingscontainers en voertuigen voor verscherpt rijdend toezicht (VRT’s) wordt de toegenomen vraag naar en het geïntensiveerde gebruik van deze voorzieningen beantwoord;

– het nieuwe stelsel van bewaken en beveiligen leidt tot een versterking van de uitvoeringsorganisatie voor bewakings- en beveiligingstaken (kamerstukken II, 2003/2003, 28 974, nr. 2). Zowel bij het KLPD als bij de regionale korpsen wordt de analysecapaciteit uitgebreid. Daarnaast vindt een uitbreiding plaats van de capaciteit voor persoonsbewaking en -beveiliging bij het KLPD en voor objectbewaking en -beveiliging bij de regionale korpsen. De samenhangende uitgaven voor de regiokorpsen zijn opgenomen onder operationele doelstelling 2 en die voor de opleidingen onder operationele doelstelling 5.

• 2. 

  Maken en nakomen van internationale afspraken:

– bekostigen van Ambassaderaden (i.s.m. Justitie) om de politiesamenwerking en informatievoorziening met de meest relevante landen te bevorderen. Ambassaderaden zijn geplaatst in Washington, Parijs, Berlijn en Brussel;

– coördineren van de politiesamenwerking met de Nederlandse Antillen en Aruba;

• - 

  coördineren van de rol van de Nederlandse politie inzake terrorismebestrijding en veiligheid;

• - 

  stimuleren en ordenen van de internationale, niet operationele samenwerking van en door de korpsen, onder aansturing van de Stuurgroep Internationale Politiesamenwerking. Deze is vooral gericht op de buurlanden, overige EU-lidstaten en kandidaat lidstaten alsmede het stimuleren van de grensoverschrijdende samenwerking met Duitsland en België;

• - 

  coördineren van de inzet van politiefunctionarissen ten behoeve van vredesmissies door VN, OVSE en EU en het in Europees verband bijdragen aan besluitvorming hieromtrent;

• - 

  voorbereiden van besluitvorming in de Europese Unie inzake politie en de uitvoering daarvan in gang zetten. Dit geldt tevens voor de Raad van Europa. De voorbereiding van het Nederlands voorzitterschap van de EU in 2004 en van de Raad van Europa vragen een grote inzet.

Wat mag het kosten?

In 2004 is voor dit operationele doel € 420,5 mln beschikbaar.

Met ingang van de begroting 2004 worden de uitgaven voor het Expertisecentrum Diversiteit (ECD) geraamd op operationele doelstelling 2.5 Personeels- en arbeidsvoorwaardenbeleid politie, onder het onderdeel werving, selectie, onderwijs LSOP.

Operationele doelstelling 4: Prestatievermogen van de politie

Wat willen we bereiken?

Vergroting van het prestatievermogen van de politieorganisatie door het hanteren van het systeem van prestatiebekostiging, het verstrekken van doelsubsidies en het uitvoeren van beleidsonderzoek.

De volgende elementen dragen bij aan het bereiken van deze operationele doelstelling:

• - 

  het bevorderen van resultaatgericht werken door het hanteren van het systeem van prestatiebekostiging, dat is gebaseerd op de in het Landelijk Kader gemaakte resultaatafspraken;

• - 

  het bevorderen van het innovatief vermogen van de korpsen en het borgen van aandacht voor bijzondere onderwerpen, zoals de politiële jeugdtaak;

• - 

  het uitvoeren van strategisch onderzoek en evaluatieonderzoek.

Wat gaan we daarvoor doen?

• - 

  Prestatiebekostiging. De prestatiebekostiging wordt gehanteerd ter bevordering van de realisatie van de afspraken uit het Landelijk Kader. Het uitgangspunt is daarbij dat de korpsen die de gemaakte afspraken in voldoende mate weten te realiseren, voor prestatiebekostiging in aanmerking komen. Van het voor de korpsen beschikbare budget wordt 75% uitgekeerd aan de korpsen die de gemaakte afspraken nakomen en 25% van het budget is beschikbaar voor benchmarking.

• - 

  Innovatiebevordering en bijzondere onderwerpen. In het kader van het innovatiebeleid worden subsidies verstrekt voor projecten en ideeën in het politieveld die de kwaliteitvan de politiezorg verhogen. In 2004 komen vooral projecten en ideeën in aanmerking die zijn ontleend aan het Veiligheidsprogramma. Wederom zal daarbij de nadruk liggen op het onderling uitwisselen van innovatieve ideeën en het implementeren van regionaal ontwikkelde best practices. Daarnaast worden subsidies verstrekt aan korpsen om de aandacht te borgen voor een aantal bijzondere beleidsonderwerpen, zoals de versterking van de politiële jeugdtaak. Ter versterking van de politiële jeugdtaak voeren de regionale politiekorpsen in 2003 en 2004 de regionale implementatieplannen uit. In de regionale implementatieplannen geven de politiekorpsen aan hoe kwaliteitsverbeteringen, bijvoorbeeld op het gebied van de taakafbakening en de borging van de politiële jeugdtaak, worden geïmplementeerd. Tevens neemt de minister van BZK in 2004 een besluit over het al dan niet verlengen van de markering van de zogenaamde Bolkesteingelden als bijzondere bijdrage jeugdcriminaliteit. De resultaten van het onderzoek van de Inspectie voor Openbare Orde en Veiligheid naar de politiële jeugdtaak (start tweede helft 2003) zullen bij deze beoordeling worden betrokken.

• - 

  Onderzoek. In 2004 wordt in het onderzoek op het terrein van politie en veiligheid de nadruk gelegd op het uitvoeren van strategisch-verkennend onderzoek, onderzoek gerelateerd aan de beleidsthema’s uit het Veiligheidsprogramma, alsmede het uitvoeren van beleidsevaluaties. Een overzicht van de beleidsevaluaties 2004 is opgenomen onder de Algemene Beleidsdoelstelling van dit artikel.

Wat mag het kosten?

Voor deze operationele doelstelling is in 2004 in totaal € 75,2 mln

beschikbaar.

Bedrag 2004 (x € 1 mln)

Prestatiebekostiging                                                                                                                  52,6

Bijzondere Bijdrage Jeugdcriminaliteit (Bolkesteingelden)                                               11,3

Overige doelsubsidies                                                                                                                2,7

Strategisch onderzoekenbeleidsevaluaties                                                                           4,1

Diversen                                                                                                                                         4,5

Het budget voor bovenregionale bijzondere materiële voorzieningen is overgeboekt naar operationele doelstelling 2.3 Bovenregionale en landelijke politiezorgomdat dit budget beter onder die doelstelling past.

Operationele doelstelling 5: Personeels- en arbeidsvoorwaardenbeleid politie

Wat willen we bereiken?

Beschikken over voldoende gekwalificeerd en gemotiveerd politiepersoneel.

Op vijf deelterreinen dragen de volgende elementen bij aan het bereiken van deze operationele doelstelling:

• 1. 

  Personeels- en loopbaanbeleid: versterking van een landelijk geïntegreerd personeels- en loopbaanbeleid en terugdringen van ziekteverzuim;

• 2. 

  Politieonderwijs (LSOP): verbetering bedrijfsvoering;

• 3. 

  Geweldsmiddelen: toetsen van politieambtenaren die zijn uitgerust met geweldsmiddelen;

• 4. 

  Capaciteitsmanagement: een betere benutting van de beschikbare capaciteit van het politiepersoneel door vraaggerichte planning van de inzet van personeel;

• 5. 

  Tewerkstelling personeel bij Nationale en Bovenregionale Recherche.

Wat gaan we daarvoor doen?

De minister van BZK is als sectorwerkgever voor de politie verantwoordelijk voor de randvoorwaarden voor het personeelsbeleid dat de korpsen uitvoeren. Daarom geeft BZK beleidskaders en richtlijnen en draagt BZK zorg voor de monitoring. Het personeelsbeleid van de Nederlandse politie is gericht op de inzetbaarheid, de ontwikkeling en motivatie van het personeel.

In het najaar van 2003 zullen de onderhandelingen met de politie-vakorganisaties over een nieuw arbeidsvoorwaardenakkoord (Politie-CAO)

per 2004 beginnen. Daarom ligt het personeels- en arbeidsvoorwaardenbeleid van de Nederlandse politie voor 2004 nog niet volledig vast.

ad 1.

Het onderwerp Personeels- en loopbaanbeleid heeft op de onderdelen werving & selectie, loopbaanbeleid en ziekteverzuim twee speerpunten: – er worden eenduidige functieomschrijvingen, zogenaamde functierasters, ontwikkeld voor eenheid en samenhang in de gehele recherchekolom. In een later stadium zullen de functierasters worden uitgebreid met andere politietaken voor meer zicht op loopbaan-mogelijkheden binnen en tussen korpsen; – in de regionale convenanten zijn per korps afspraken gemaakt over terugdringen van het ziekteverzuim.

ad 2.

Het LSOP, Politieonderwijs- en Kenniscentrum is een zelfstandig bestuursorgaan dat volledig wordt bekostigd vanuit de BZK-begroting. De bedrijfsvoering van het LSOP is gebaat bij een evenwichtige jaarlijkse instroom van studenten, gecombineerd met een zekere mate van flexibiliteit zonder extra kosten. De 4000 extra fte uit de sterktedoelstelling leiden tot een gemiddelde instroom van 2000 studenten per jaar, inclusief de vervangingsvraag. Gecombineerd met een zekere mate van flexibiliteit wordt de bedrijfsvoering verder afgestemd op een instroom van maximaal 2 200 studenten per jaar. In het convenant worden hierover afspraken gemaakt.

In 2004 wordt de samenwerking met regionale opleidingscentra geëvalueerd om de samenwerking te versterken.

ad 3.

De nieuwe toets Aanhoudings- en Zelfverdedigingsvaardigheden vraagt van korpsen extra inspanning naast de overige toetsen op grond van de Regeling Toetsing Geweldbeheersing Politie (RTGP). Het doel van deze toets en de overige toetsen van de RTGP is een slagingspercentage van ten minste 90%. Een streefwaarde van 100% is niet haalbaar, bijvoorbeeld door ziekteverzuim.

ad 4.

De inzet van het politiepersoneel wordt verbeterd door een vraaggerichte planning in plaats van een capaciteitsgerichte (aanbodgerichte) planning. De kern van vraaggerichte planning is systematisch inzicht in de vraag naar politiezorg en in de prioriteiten die daarbij worden gesteld. Daarom ondersteunt BZK het project van de korpsen Optimalisering capaciteits-management(looptijd tot en met 2005). Het nieuwe landelijke planningssysteem CMS wordt daarbij gebruikt als instrument. BZK verstrekt richtlijnen aan de korpsen ter verbetering van de inzet van personeel over het toepassen van de normen van de Arbeidstijdenwet (ATW) en het gebruik van de verruimende bepalingen. Het aantal verschoven diensten per werknemer per kwartaal wordt door BZK gevolgd als (voorlopige) prestatie-indicator voor het resultaat van verbetering van capaciteits-management.

ad 5.

De rechtspositionele regelgeving voor de Nationale Recherche en de Bovenregionale Recherche zal in 2004 worden geïmplementeerd. BZK zal de implementatie monitoren.

Wat mag het kosten?

Voor dit operationele doel is in 2004 een budget beschikbaar van

€ 175,1mln.

Werving, selectie, onderwijs LSOP Personeelsbeleid Arbeidsomstandigheden en gezondheid

Bedrag 2004 (x € 1 mln)

102,9 33,0 39,2

Het Landelijk Expertisecentrum Diversiteit (LECD) wordt nu geraamd op dit operationele doel en is ondergebracht onder werving, selectie, onderwijs LSOP. Voor 2004 is een budget van € 1,3 mln beschikbaar. Het onderdeel Arbeidsomstandigheden en gezondheid wordt met ingang van deze begroting verantwoord onder operationele doelstelling 2.6. Geneeskundige verzorging politie.

Naast de prestatie-indicatoren zijn er de volgende beleidsrelevante kengetallen:

Kengetallen

Aantal fte uitstroom regionale korpsen

Aantal fte instroom regionale korpsen

Aantal deelnemers School voor Politie Leiderschap

% Personeel dat gebruik maakt van flexibele arbeidsvoorwaarden

% Vrouwen executief personeel (personen; executief)

% Allochtonen (personen; executief + administratief-technisch)

1 920 (2002)

3 933 (2002)

156 (2002)

Nihil

19,2

6,0

Waarde

Operationele doelstelling 6: Geneeskundige verzorging politie (GVP)

Wat willen we bereiken?

Een adequate ziektekostenvoorziening voor het actieve en gepensioneerde politiepersoneel en hun gezinsleden.

De regeling geneeskundige verzorging politie is een verplichte ziektekostenvoorziening voor het politiepersoneel en het gepensioneerde politiepersoneel. Op basis van vrijwilligheid worden gezinsleden verzekerd voor zover zij niet zelfstandig zijn verzekerd voor hun ziektekosten. Het verstrekkingenpakket waarin de regeling voorziet is ruimer dan het ziekenfondspakket omdat het betrekking heeft op het zogenoemde tweede en derde compartiment van de zorg. Hierbij is ook rekening gehouden met de specifieke omstandigheden van de verzekerde beroepsgroep. De regeling kent een systeem van eigen bijdragen per verstrekking en een restitutiesysteem, dat bijdraagt aan een remmende werking op het onnodig consumeren van zorg.

De regeling wordt uitgevoerd door de Dienst geneeskundige verzorging politie (DGVP) via een publiekrechtelijke regeling. De AGIS-groep is feitelijk belast met de uitvoering van de regeling op basis van een administratieovereenkomst. Op het gebied van de zorginkoop wordt samengewerkt met de AGIS-groep en de koepelorganisatie voor publiekrechtelijke ziektekostenverzekeringen (KPZ).

De DGVP ressorteert comptabel onder de ministervan BZK. Aan het hoofd van de DGVP staat een commissie die bestaat uit door de minister van BZK benoemde leden namens werkgevers (BZK en de korpsen) en werknemers (namens de vier landelijke politievakorganisaties). De commissie brengt jaarlijks een begroting en kostendekkend premieadvies uit aan de ministervan BZK, en een advies over wijzigingen in het verzekeringspakket.

Wat gaan we daarvoor doen?

Er wordt een verplichte nieuwe basisverzekering ziektekosten ontwikkeld voor alle Nederlanders; daarom wordt bezien of en hoe de DGVP als zorgverzekeraar de specifieke taak voor de politiesector kan voortzetten. De uitvoering van de kerntaak staat voorop, waarbij een bijdrage wordt geleverd aan de inzetbaarheid van het politiepersoneel en waarbij gaten in de keten rondom ziekteverzuim worden gedicht. Vanuit dit perspectief zal de inzet van de DGVP gericht zijn op:

• 1. 

  het handhaven van de hoge servicegraad voor de verzekerden door het hoge niveau en de kwaliteitvan de automatisering en daarmee een snelle en efficiënte behandeling van ziektekostennota’s;

• 2. 

  het verstevigen van de band met verzekerden, korpsen, arbodiensten en reïntegratiebedrijven;

• 3. 

  het verder uitbouwen van succesvolle projecten over de specifieke omstandigheden van het politiepersoneel (zorg op maat);

• 4. 

  het verder ontwikkelen van nieuwe producten en diensten om de inzetbaarheid van het politiepersoneel te vergroten (zorgbemiddeling).

Wat mag het kosten?

Het beschikbare budget op de BZK-begroting bedraagt € 181,9 mln.

Met ingang van 2004 wordt DGVP als aparte operationele doelstelling geraamd om beter inzichtelijk te maken dat de uitgaven en de premieontvangsten voor de DGVP per saldo in evenwicht zijn.

Het budget voor de DGVP wordt op basis van een fifty-fifty verdeling opgebracht door premies van de politiewerkgevers en het politiepersoneel. Deze premies worden als ontvangsten geboekt op de BZK-begroting. De DGVP gebruikt het budget om vergoedingen aan de verzekerden uit te keren. De vergoedingen voor ziektekostendeclaraties worden op deze operationele doelstelling geboekt als uitgaven. Aan de uitgavenkant is ook de werkgeversbijdrage GVP voor het gepensioneerde politiepersoneel geboekt die BZK afdraagt aan de DGVP. Voor het ramen van de uitgaven wordt uitgegaan van een kostendekkende premieheffing bij het politiepersoneel en de politiewerkgevers. Gelet op de onvoorspelbaarheid van vooral de ziektekostendeclaraties zijn de uitgaven en ontvangsten in enig jaar zelden gelijk, maar meerjarig wel budgettair neutraal vanwege de kostendekkende premiestelling. De (tijdelijke) exploitatieverschillen worden extracomptabel bijgehouden (bedrijfsreserve c.q. schommelfonds).

Kengetallen

Totaal aantal verzekerden ultimo 2002

– waarvan actieve deelnemers

– waarvan meeverzekerde gezinsleden actieve deelnemers

– waarvan niet-actieve deelnemers

– waarvan meeverzekerde gezinsleden niet-actieve deelnemers

Zorgkosten per verzekerde (2002)

134 869

58 252

52 475

16 597

7 545

€ 1 284

• 3. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 4. 

  Budgetflexibiliteit

De algemene bijdrage aan de regionale korpsen, het KLPD en het LSOP wordt een jaar voor de verstrekking vastgelegd. De algemene bijdrage wordt meerjarig bekendgemaakt op grond van de Politiewet 1993 en de LSOP-wet. De algemene bijdrage is bedoeld voor de bekostiging van de personele en materiële kosten en investeringen van de korpsen en het LSOP. Deze budgetten zijn daarom niet flexibel.

• 5. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

De toelichting op het beleidsartikel is gebaseerd op de doelstellingen (en de bijbehorende prestatie-indicatoren) die zijn gehanteerd bij het opstellen van het Veiligheidsprogramma en het Landelijk Kader. Deze zijn toegelicht onder het Algemeen deel van dit beleidsartikel. De doelstellingen Intensivering toezicht en handhavingen Versterking van de algemene criminaliteitsbestrijdingzijn opnieuw geformuleerd. Als derde doelstelling is nu gekozen voor verbetering van de doelmatigheidmet de nieuwe prestatie-indicator aantal fte vrijgespeeld voor primaire taken. De prestatie-indicatoren (met basis- en streefwaarden) zijn overgenomen uit het Veiligheidsprogramma en het Landelijk Kader, tenzij er sprake was van specifieke operationele doelen. De prestatie-indicator Ophelderingspercentage is daarbij vervallen. Deze is ook niet meer opgenomen in het Veiligheidsprogramma omdat het percentage te weinig zegt over de aard en ernst van de criminaliteit die wordt opgehelderd en de veiligheid van de burger.

De effecten van het Hoofdlijnenakkoord zijn zoveel mogelijk verwerkt, in elk geval in budgettaire zin. De effecten van de bezuinigingen op de uitvoering van de beleidsvoornemens uit het Strategisch Akkoord en het Hoofdlijnenakkoord zijn op de langere termijn nog niet volledig in te schatten.

Veel hangt af van de afspraken in de convenanten met de regiokorpsen, van de uitvoering ervan en van de informatievoorziening daarover. Inzicht in de toekomstige organisatie (besteldiscussie) en de bedrijfsvoering zijn essentieel. Daarmee hangt ook de opleidingsbehoefte samen. Deze onderwerpen zijn te beïnvloeden. Tegelijkertijd bestaat de kans dat de bezuinigingen de onderlinge verhoudingen niet vergemakkelijken. Door de prestatieafspraken in het Landelijk Kader en in de regionale convenanten komt er de komende jaren meer en beter meetbaar inzicht in de mate waarin de beleidsdoelen worden bereikt. Op dit moment is het nog niet mogelijk om een analyse van de verwachte trends te maken. De afgesproken prestaties zullen in 2006 moeten worden bereikt. Op dit moment is echter nog niet vast te stellen wanneer welke tussenresultaten kunnen worden verwacht. Het is de bedoeling om hierop in de Verantwoording 2004 terug te komen.

• 6. 

  Groeiparagraaf implementatie VBTB

In de begroting 2003 is de opzet van dit artikel grondig herzien. In deze begroting 2004 is deze opzet grotendeels gehandhaafd. Onder de algemene beleidsdoelstelling zijn de doelstellingen uit het Veiligheidsprogramma samengevat en voorzien van indicatoren. Vervolgens zijn de operationele doelen toegelicht volgens de geldstromen van het Rijk naar het politieveld. Door de aard van de bekostiging van het veld (in hoofdzaak: lumpsumbekostiging) kunnen de doelen en de beschikbare budgetten niet één op één worden gekoppeld. Door het Landelijk Kader en de convenanten met prestatieafspraken komt er de komende jaren wel betrouwbaarder informatie beschikbaar over de mate waarin de doelen worden bereikt.

Over de prestatie-indicatoren valt ten slotte nog op te merken:

– in enkele gevallen kon de waarde van prestatiegegevens nog niet worden vastgesteld. Naar verwachting kunnen alle basis- en streefwaarden in 2003 worden bepaald;

– de streefwaarden van de prestatiegegevens betreffen 2006, zoals ook opgenomen in het Veiligheidsprogramma en het Landelijk Kader. Het is niet goed mogelijk om een verwachte groei van de prestaties in de jaren 2004 en 2005 op te nemen. De verwachte prestaties kunnen niet gelijkelijk worden verdeeld over deze jaren. Dit komt door de aard van de gegevens maar ook doordat een aantal ontwikkelingen nu in gang is gezet en nog niet goed is te voorspellen wanneer die meetbare resultaten zullen opleveren. In de verantwoording 2004 zullen de dan bekende prestaties worden toegelicht;

– in de verantwoording 2004 zullen daarnaast meer algemeen vergelijkende kengetallen worden opgenomen. Bijvoorbeeld: outputindicato-ren over de jaren heen, prestaties gerelateerd aan het aantal (executieve) fte en benchmarkinformatie.

BELEIDSARTIKEL 3: RAMPENBEHEERSING EN BRANDWEER

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Bevorderen dat de rampenbeheersing en de brandweer op een kwalitatief en kwantitatief adequaat niveau zijn.

Veiligheid is een kerntaak van de overheid. De minister van BZK ontwikkelt ten aanzien van die kerntaak beleid over het voorkomen, beperken en beheersen van branden, zware ongevallen en rampen en draagt zorg voor een structurele inbedding van veiligheid in besluitvormingsprocessen op rijksniveau. Dit gebeurt in samenwerking met lokale, nationale en internationale partners.

De rampenbeheersing en de brandweerzorg is allereerst een gemeentelijke verantwoordelijkheid. De brandweer heeft een spilfunctie in de rampenbestrijding en de onderlinge bijstand dient in alle gevallen te zijn gewaarborgd. Daarom heeft de minister van BZK bevoegdheden ten aanzien van de brandweer op grond van de Brandweerwet 1985. Zo kan de minister van BZK regels stellen ten aanzien van functie- en opleidingseisen van brandweerpersoneel, draagt hij zorg voor de opleiding van beroepsbrandweerofficieren en kan hij eisen stellen aan het materieel. Daarnaast is de minister van BZK systeemverantwoordelijk voor de rampenbeheersing. Hij schept de noodzakelijke voorwaarden, opdat alle verantwoordelijke besturen en diensten in samenhang hun taken kunnen uitoefenen. Dit betekent dat de minister van BZK zorgdraagt voor de totstandkoming van wet- en regelgeving en de voorstellen voor de eventuele wijzigingen hiervan, voor de inrichting en het functioneren en voor de financiering van een gedeelte van de kosten. Een voorbeeld hiervan is het wetsvoorstel Kwaliteitsbevordering rampenbestrijding, waarvan de inwerkingtreding is voorzien op 1 januari 2004. Door deze wetswijziging wordt de planvorming binnen de rampenbestrijdingsorganisatie op een dwingender manier gestalte gegeven. Tevens zorgt de bewindspersoon voor bepaalde landelijke voorzieningen, zoals het waarschuwingsstelsel en biedt hij inhoudelijke ondersteuning aan gemeenten, regio’s en provincies op terrein van beheersing van veiligheidsrisico’s, waaronder ook de dreiging van Nucleaire, Biologische en Chemische (NBC) aanslagen.

Het is echter niet alleen een taak van de overheid dat het veiligheidsniveau verhoogd wordt. Ook het gedrag van de burger dient bij te dragen aan een verhoging van het niveau van veiligheid. De uitvoering van het actieprogramma Bewust Veiligerheeft onder meer als doel het bewustzijn van veiligheid bij de burger te vergroten.

• 2. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Operationele doelstelling 2: Ondersteunen en bevorderen dat de brandweer zijn wettelijke taken kan uitoefenen, waarbij het verbeteren van het prestatievermogen een belangrijk element is

Wat willen we bereiken?

Ten behoeve van het goed functioneren van de brandweer zijn de

volgende doelen gesteld:

A.  een effectieve brandweerorganisatie;

B.  kwalitatief hoogwaardig brandweerpersoneel;

C.  voldoende beschikbaarheid van brandweerpersoneel op alle niveaus, waarbij de brandweer zoveel als mogelijk een afspiegeling vormt van de lokale bevolkingssamenstelling.

Wat gaan we daarvoor doen?

A.  – bevorderen dat gemeenten zorgdragen voor de ontwikkeling van

een samenhangend kwaliteitssysteem met criteria voor de brandweerzorg. Deze zal begin 2004 gereed zijn. In 2004 wordt gestart met de implementatie. De volledige doorvoering beslaat een periode van drie jaar, – actualisering van de Handleiding brandweerzorg. In 2004 zal een geactualiseerde Handleiding brandweerzorg beschikbaar zijn;

B.  – met de afronding van het project In goede banen is de basis gelegd

voor de verdere professionalisering van de brandweer. In de eerste plaats zal, in overleg met vertegenwoordigers van werkgevers en bestuur, een begin worden gemaakt met de standaardisering van de selectie voor repressieve brandweerfuncties,

– verder zullen in 2004 de uitkomsten van het project toekomstbeeld opleidingen, met name voor het brandweeronderwijs, verder worden uitgewerkt. Bij de concretisering van de verschillende scenario’s zal de afstemming op het reguliere onderwijs aan de orde komen,

– in 2003 is een begin gemaakt met de omschakeling van ranggericht naar functiegericht opleiden door middel van het project competentiegericht opleiden op officiersniveau. Dit zal in 2005 van start gaan;

C.  – Campagnes, gericht op meer vrouwen bij de brandweer, voortzet-

ten en afronden en gericht op meer allochtonen bij de brandweer starten,

– Het beeld van het werken bij de brandweer bijstellen, opdat de toestroom van nieuw personeel met een breed samengestelde achtergrond gegarandeerd kan worden,

– Bijdrage verstrekken aan het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (NIBRA) in de kosten van de officiersopleiding.

Wat mag het kosten?

Operationele doelstelling 3: Ondersteunen en bevorderen dat de partners in de rampenbestrijding hun wettelijke taken kunnen uitoefenen, waarbij het verbeteren van het prestatievermogen een belangrijk element is

Wat willen we bereiken?

Ten behoeve van het goed functioneren van de rampenbestrijdingsorganisatie en het vergroten van het veiligheidsbewustzijn is een aantal doelen gesteld. Als belangrijkste zijn te noemen: A. Risicoanalyse en planvorming:

– alle regio’s hebben eind 2004 een bestuurlijk vastgesteld beheersplan rampenbestrijding, waarin de regionale maatscenario’s en te leveren operationele prestaties in relatie tot onderkende risico’s zijn opgenomen. De optelsom van deze regionale plannen heeft een landelijk beeld opgeleverd. Vanuit dit landelijk beeld wordt bezien of het ontwikkelen van een zorgnormenkader voor operationele prestaties bij rampenbestrijding mogelijk en noodzakelijk is, – alle rampenplannen en rampbestrijdingsplannen zijn actueel en getoetst met behulp van het toetsingskader rampenplannen en rampbestrijdingsplannen, – de beheerorganisatie documentatie rampenbestrijding (handboek Voorbereiding rampenbestrijdingen digitale bibliotheek) is operationeel, – er is overeenstemming over de aanpak van de afstemming tussen

land- en zeeregelingen, – de kwaliteit en uniformiteit in de landelijke planvorming is gestimuleerd,

– de bevolking is geïnformeerd over wat zij moeten doenten tijde van een ramp,

– de rampenplannen en rampbestrijdingsplannen, die betrekking hebben op de waterstaatszorg, zijn actueel en afgestemd op de calamiteitenplannen van de beheerder van de waterstaatswerken,

– de samenwerking tussen algemene keten en functionele waterketen met betrekking tot elkaars taakuitoefening en hantering van bevoegdheden in geval van natterampen is bevorderd en heeft meer bekendheid gekregen;

B.  Operationalisering:

– de professionalisering van het opleiden en oefenen is ondersteund door het beschikbaar stellen van (aanvullende) faciliteiten aan de regio’s,

– er is een lange termijn visie ontwikkeld ten aanzien van opleiden en oefenen,

– er is een lange termijn visie ontwikkeld ten aanzien van operationele informatievoorziening;

C.  Kwaliteit, bestuur en toezicht:

– er is een kwaliteitsstelsel voor de rampenbestrijding gedefinieerd, – er is een actieprogramma verhoging veiligheidsbewustzijn

bestuurdersbeschikbaar, – er is een heldere verdeelsystematiek van de Rijksbijdrage voor

rampenbestrijding als opvolger van de huidige IBDUR ontwikkeld, – de wijze waarop de financiering, inbedding, ambtelijke structuur en

aansturing van de veiligheidsregio’s op regionaal niveau vorm

moet krijgen, is ten aanzien van politie, de GHOR en de brandweer

nader uitgewerkt;

D.  Geneeskundige hulpverlening bij rampen (GHOR). Het GHOR-bureau en de GHOR-regio’s hebben een grote kwaliteitsverbeteringslag gemaakt ten aanzien van de bedrijfsvoering en de uitvoering van haar wettelijke taken en verantwoordelijkheden;

E.   Risicobeleid en veiligheidsbewustzijn:

– een gecoördineerd en samenhangend (veiligheids)beleid op

rijksniveau en op gemeentelijk en provinciaal niveau, op het gebied van risicobeleid met nadruk op de aspecten van zelfredzaamheid en hulpverlening,

– een versterkt veiligheidsbewustzijn bij burgers, ondernemingen, instellingen en het openbaar bestuur;

F.    Internationale samenwerking. Versterking van de internationale samenwerking op het terrein van de rampenbestrijding;

G.  Materiële voorzieningen en landelijke faciliteiten: – goed functionerend waarschuwingsstelsel,

– in stand houden van een goede bereikbaarheid van de regionale

brandweren door middel van goede telecommunicatiemiddelen,

– instandhouding van het materieel voor de rampenbestrijding en

geneeskundige hulpverlening, – ontwikkeling, onderzoek en voorlichting uitrusting rampenbestrijding en geneeskundige hulpverlening; H. Financiering partners in de rampenbestrijding. De partners in de

rampenbestrijding wordt het door medefinanciering mogelijk gemaakt voldoende te zijn voorbereid op de bestrijding en hulpverlening bij rampen en zware ongevallen. I. Een adequate organisatie van de informatiehuishouding en communicatie; J. Een bovenregionaal, alsmede een internationaal inzetbare voorziening ten behoeve van de rampenbestrijding is operationeel;

K. De uitvoering van het Bijdragebesluit kosten ruiming explosieven Tweede Wereldoorlog.

Wat gaan we daarvoor doen?

A.  – medio 2003 is er een model regionaal beheersplan rampen-

bestrijding beschikbaar voor de regio’s. Het regionale proces tot invulling van het beheersplan en de bestuurlijke vaststelling van regionale ambities wordt gevolgd en waar nodig en mogelijk wordt er bestuurlijke en inhoudelijke ondersteuning gegeven vanuit Nederlandse Vereniging voor Brandweer en Rampenbestrijding (NVBR) en BZK,

– verder worden de regionale uitkomsten geïnventariseerd om te komen tot een landelijk beeld van de regionale ambities ten aanzien van maatscenario’s en de daarbij te leveren operationele prestaties in relatie tot onderkende risico’s. Tevens vormt dit beeld de basis voor landelijk op te pakken operationele planvorming voor regio-overstijgende risico’s,

– een toetsingskader voor zowel rampenplannen en ramp-bestrijdingsplannen wordt aan Gedeputeerde Staten beschikbaar gesteld. Het actualiseren en vaststellen is een lokaal proces. BZK zal dit proces waar nodig ondersteunen,

– om te waarborgen dat het Handboek Voorbereiding rampenbestrijding actueel is en blijft wordt een beheersorganisatie opgericht,

– het plan van aanpak voor de afstemming van de land- en zeerege-lingen wordt opgesteld en er wordt een projectorganisatie ingericht,

– naar aanleiding van de uitkomsten van leidraad maatramp en leidraad operationele prestaties zullen op landelijk niveau de preparatie op de rampenbestrijding worden gestimuleerd,

– uitvoeren van een beperkte campagne met betrekking tot voorlichting bij rampen,

– voortzetting ondersteuning van de Uniecommissie rampen en ongevallenbestrijding (Unie van Waterschappen, V&W en BZK) om het daadwerkelijk opstellen van plannen, het opleiden en oefenen bij waterschappen en hulpverleningsdiensten te bevorderen. Tevens het stimuleren van maatregelen ter preventie van water-gerelateerde rampen en ongevallen en voorkomen/tegengaan van schadelijke gevolgen daarvan,

– ondersteunen van gemeenten en regio’s bij de implementatie van aangepaste wetgeving (Waterstaatswet en Wrzo) aangaande watergerelateerde rampbestrijdingsplannen en calamiteitenplannen;

B.  – vastleggen van een lange termijn visie ten aanzien van opleiden en

oefenen (in samenspraak met de werkgevers en de partners in de rampenbestrijding),

– professionalisering van het opleiden en oefenen d.m.v. het

realiseren van een betere aansluiting op het reguliere onderwijs en het beschikbaar stellen en houden van oefenfaciliteiten,

– ontwikkelen van een visie voor de operationele informatievoorziening om uitvoerend beleid richting te geven,

– samen met de partners afronden van de implementatie van het EU-mechanisme;

C.  – beschrijven kwaliteitsstelsel en deze verankeren binnen de

rampenbestrijding als vast kader,

– ontwikkelen en implementeren van een actieprogramma waarmee lokale bestuurders bewuster worden van het thema veiligheid en rampenbestrijding,

– met gebruikmaking van pilots, onderzoek en best practices,

brandweer- en GHOR-regio’s stimuleren bestuurlijk te integreren en congruent te worden met het regionaal college van de politie;

D.  – de GHOR-regio’s informeren over de beleidscyclus en het leren

omgaan met de beschikbare hulpmiddelen voor beleidsimplementatie, – verstrekken van gerichte subsidies aan het GHOR-bureau voor het versterken van bedrijfsvoeringsaspecten en aan de GHOR-regio’s voor de implementatie van beleid(sinstrumenten);

E.  – een bijdrage wordt geleverd aan normalisering en certificering van

brandveiligheid voor gebouwen,

– ontwikkelen en actualiseren van brandbeveiligingsconcepten,

– mogelijkheden bepalen om de rol van lokale partijen rond veiligheid bij grote infrastructurele projecten te versterken,

– ontwikkeling van normen voor veiligheid in treinen,

– in het kader van het project Tunnelveiligheid (V&W, BZK en VROM) wordt regelgeving voorbereid en flankerend beleid ingevuld om te komen tot een verbetering van de veiligheid in tunnels,

– het Besluit risico’s zware ongevallen (Brzo ’99) en de uitvoering ervan wordt gewijzigd naar aanleiding van de evaluatie van dit besluit (in 2003 gehouden) en naar aanleiding van een wijziging van de richtlijn door de EU,

– het uitvoeren van een evaluatie van het Besluit bedrijfsbrandweren, om het besluit aan te passen aan nieuwe beleidsontwikkelingen,

– in het kader van het project Versterking Pro-actie en Preventie wordt een bijdrage geleverd voor de opleiding van veiligheids-managers voor de brandweerregio’s,

– de volgende activiteiten op het terrein van vergroting van het veiligheidsbewustzijn bij burgers, ondernemingen, instellingen zullen worden uitgevoerd:

• * 

  het Nationaal Voorlichtingsprogramma brandveiligheid wordt uitgewerkt. Dit programma beoogt via zowel massamediale als doelgroepgerichte voorlichting het brandveiligheidbewustzijn van burgers, bedrijven en overheden te vergroten en loopt door tot eind 2006,

• * 

  risico-communicatie: het faciliteren van gemeenten bij het communiceren over risico’s in de woon- en leefomgeving van burgers. De risicokaart is één van de instrumenten die hiervoor beschikbaar is gesteld. Een vervolgtraject op het project Model Risicokaart, ingezet in 2003, wordt gecontinueerd in 2004. Hiervoor zijn ondersteuning van het IPO en bijdragen aan afzonderlijke provincies noodzakelijk. Doel hiervan is de situatie te bereiken waarin alle provincies en gemeenten gebruik maken van de risicokaart. Het traject loopt door tot medio 2006;

F.   – grensoverschrijdende samenwerking: adequate alarmering en

informatievoorziening, afstemming van planvorming en bevorderen van grensoverschrijdend oefenen,

– coördinatie van en deelname aan de bijeenkomsten en seminars van de Civil Protection Committee (CPC) en de Senior Civil Emergency Planning Committee (SCEPC),

– uitwerking van het werkprogramma 2004 met de Visegradlanden (Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Polen) en opbouwen van nieuwe contacten (Bulgarije, Turkije, Roemenië),

• - 

  voorbereiding invulling Nederlands voorzitterschap van de EU in de tweede helft van 2004 op het terrein van civiele bescherming,

• - 

  het bevorderen van de bilaterale samenwerking met andere landen (niet Visegrad, niet NAVO en niet EU) in het kader van internationale afspraken;

G. - de in gang gezette verdichting van het waarschuwingsstelsel zal worden afgerond;

• - 

  het verbindingsnet ten behoeve van de brandweer zal in stand worden gehouden tot de komst van C2000, inclusief de mobiele component;

• - 

  het mede er voor zorgen dat er een aan de behoeftes aangepaste noodvoorziening voor de telecommunicatie komt;

• - 

  de operationele voorraad van het rampbestrijdingsmaterieel zal in stand worden gehouden;

• - 

  met betrekking tot de geneeskundige uitrusting zullen de expirerende goederen worden vervangen;

• - 

  er zal een onderzoek plaatsvinden naar de fysieke belasting van het brandweerpersoneel bij operationeel optreden in relatie tot de ARBO-wetgeving. Tevens vind er onderzoek en advisering plaats bij de Europese normering van de brandweer uitrusting;

H. de partners in de rampenbestrijding (brandweer- en GHOR-regio’s, Nederlandse Rode Kruis en Reddingsbrigades Nederland) wordt een financiële bijdrage verstrekt in de kosten van de organisatie van de rampenbestrijding en hulpverlening. I. kwantitatieve monitoring, organiseren van regiobijeenkomsten en

optimalisering van de internetsite. J. - een bovenregionaal, internationaal inzetbare bijstandseenheid

(Urban Search and Rescue-USAR) is in 2003 samengesteld. Door middel van een bijdrage voor opleidingen en oefenen en beheer van materieel zal de operationaliteit van deze bijstandseenheid worden gewaarborgd,

• - 

  het realiseren van de opzet van een landelijke kenniscentrum voor brandweer en rampenbestrijding en een landelijke ondersteuningsfaciliteit, i.c. de Landelijke Faciliteit Rampenbestrijding (LFR), van waaruit de regio’s ondersteuning kunnen krijgen bij hun activiteiten in het kader van de rampenbeheersing;

K. aan gemeenten wordt een bijdrage verstrekt in de kosten van de opsporing en ruiming van explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Het Bijdragebesluit kosten ruiming explosieven Tweede Wereldoorlog 1999 is een regeling die toeziet op de toekenning van bijdragen aan gemeenten ter zake van de kosten van de ruiming of opsporing van als gevolg van de Tweede Wereldoorlog achtergebleven explosieven. Sinds 1 januari 2003 is de door de gemeente te betalen drempelbijdrage verhoogd naar € 2,50 per inwoner (zonder maximum) en is het uitkeringspercentage verlaagd van 90% naar maximaal 80%. Er wordt gewerkt aan een nieuw Bijdragebesluit waarin verwezen wordt naar de beoordelingsrichtlijn van SZW waarin de voorwaarden staan waaraan een (civieltechnisch explosieven)opsporingsbedrijf moet voldoen. Daarnaast biedt het nieuwe Bijdragebesluit meer houvast voor gemeenten bij de aanbesteding van nieuwe projecten.

Wat mag het kosten?

Overige kosten operationele doelstelling 3

Wat willen we bereiken?

Inzetkosten bij rampen.

Bijdrage Kenniscentrum Psychosociale hulpverlening.

Jaarlijkse bijdragen aan instellingen op het terrein van rampenbeheersing en geneeskundige hulpverlening.

Rechtspositionele voorzieningen. Nationaal Meetnet Radioactiviteit (NMR).

Uitvoering van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen en zware

ongevallen.

Bijdrage leveren aan het verbeteren van de psychosociale zorg na

rampen.

Bijdrage leveren aan de voorbereiding, uitvoering en nazorg van de

geneeskundige hulpverlening bij zware ongevallen en rampen.

Bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kennis op het gebied van de

urgentiegeneeskunde. Bijdrage leveren aan de totstandkoming van

een samenhangend en gecoördineerd beleid van rijk, provincies en

gemeenten ten aanzien van de rampenbestrijding in brede zin.

Uitvoering van een aantal rechtpositionele voorzieningen ten

behoeve van (ex-)rampbestrijders.

Instandhouding van het meetnet.

Wat gaan we daarvoor doen? Verstrekken van uitkeringen en bijdragen.

Wat mag het kosten?

Overzicht prestatiegegevens

Prestatie-indicatoren

Basiswaarde

Streefwaarde

Risicoanalyse en planvorming

Overzicht beleidsevaluatie

Operationele doelstelling

Startdatum

Einddatum

Onderwerp

3.3: Ondersteunen partners in Rampenbestrijding.

Jan-04 Jan-04

Okt-04 Evaluatie Wet tegemoetkoming schade bij rampen en

zware ongevallen. Juli-04                                   Evaluatie Besluit Bedrijfsbrandweren.

Het aantal voorgenomen beleidsevaluaties is beperkt. Enerzijds heeft dit als oorzaak dat onlangs een omvangrijke, tussentijdse evaluatie heeft plaatsgevonden van de beleidsnota rampenbestrijding 2000–2004. Hiermee is een tussentijds beeld verkregen van de versterking van de rampenbestrijding, i.c. het proces dat in 1998 in gang is gezet. Anderzijds is een aantal beleidsonderwerpen, voortgekomen uit de kabinetsstandpunten Enschede en Volendam, onlangs afgerond. Evaluatie van dit beleid is eerst op langere termijn aan de orde.

• 3. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 4. 

  Budgetflexibiliteit

Waarvan op 1 januari 2004:

• 4. 

  juridisch verplicht

• 5. 

  complementair noodzakelijk

• 6. 

  bestuurlijk gebonden (maar niet juridisch)

• 7. 

  beleidsmatig gereserveerd (o.g.v. een wettelijke regeling of beleidsprogramma)

• 8. 

  beleidsmatig nog niet ingevuld

• 9. 

  Totaal (=3)

100% 129 011 100% 143 848 100% 148 662 100% 149 632 100% 149 632

• 5. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

Aan de hiervoor geformuleerde operationele doelstellingen heeft een

aantal veronderstellingen ten grondslag gelegen:

– eind 2002 is het wetsvoorstel kwaliteitsbevordering rampenbestrijding aan de Tweede Kamer aangeboden. Een aantal voorgenomen activiteiten is gebaseerd op dit wetsvoorstel. Er is van uit gegaan dat de Wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding (Wkr) per 1 januari 2004 van kracht zal zijn,

– het huidige aantal vrijwilligers bij de brandweer van circa 22000 zal constant blijven,

– de wijze van financiering van de Brandweer- en GHOR-regio’s door het rijk, i.c. de toepassing van het Interim Besluit bestrijding van rampen en zware ongevallen (IBDUR) en daarnaast vanuit het gemeentefonds zal in 2004 niet veranderen.

• 6. 

  Groeiparagraaf implementatie VBTB

De rampenbestrijding en de brandweerzorg is allereerst een gemeentelijke verantwoordelijkheid. De minister van BZK is systeemverantwoordelijk. Dat wil zeggen, de minister van BZK verschaft instrumenten aan de operationele organisaties. Hiermee wordt het mogelijk gemaakt effectief te kunnen optreden. Het is afhankelijk van het gebruik ervan door deze organisaties of daarmee ook de beoogde effectiviteit, i.c. de verbetering van het prestatievermogen, wordt gerealiseerd.

Als prestatie-indicator zijn in de begroting in veel gevallen de door de minister van BZK aangereikte instrumenten opgenomen. Hiermee wordt een beeld gegeven in hoeverre de minister van BZK het mogelijk heeft gemaakt de brandweer en rampenbestrijdingsorganisatie effectief te laten functioneren. Het effect, dat met deze instrumenten wordt bereikt, zal echter niet op korte termijn meetbaarzijn. Bovendien zijn de effecten, in de vorm van meetbare prestatiegegevens, niet in alle gevallen voorhanden. De effecten van het beleid zullen om die reden op een andere wijze

dan het gebruik kunnen maken van bestaande gegevens onderzocht moeten worden. Bezien zal worden welke mogelijkheden hiervoor bestaan alsmede de consequenties hiervan voor de toelichting in de begroting in de komende jaren.

BELEIDSARTIKEL 4: PARTNERS IN VEILIGHEID

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het verbeteren c.q. optimaliseren van het functioneren van en de samenwerking tussende partners in veiligheid (politie, Marechaussee, brandweer, ambulancediensten, Krijgsmacht, centrale overheid, gemeenten en bedrijven), opdat zij de openbare orde kunnen handhaven en de veiligheid in Nederland kunnenverhogen.

De volgende operationele doelstellingen moeten een bijdrage leveren voor het verbeteren en optimaliseren van het functioneren en samenwerken van de partners in veiligheid:

– het bevorderen van een adequaat integraal veiligheidsbeleid.De veiligheid van de burgers in Nederland moet worden vergroot. Dit vergt een geïntegreerde aanpak van de veiligheidsproblematiek op alle bestuurlijke niveaus. De minister van BZK treedt hierbij coördinerend op; – een adequate bestuurlijke coördinatie van orde- en veiligheidsmaatregelen, bijstandsverlening en crisisbeheersing.De minister van BZK is verantwoordelijk voor het adequaat coördineren van de crisisbeheersing. De crisisbesluitvorming op rijksniveau wordt door het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) gefaciliteerd. Het NCC ondersteunt de betrokken ministers ten tijde van crises en daarnaast coördineert het NCC het beleid en de uitvoering daarvan op het gebied van de crisisbeheersing; – het bijdragen aan samenhang in een gemeenschappelijk gebruik van de ICT-infrastructuur.Door een samenhangend geheel van ICT-voorzieningen kunnen de partners efficiënter en effectiever opereren en communiceren. Op het gebied van de politie wordt op dit moment een inhaalslag gemaakt. Daarnaast is begonnen met het aanbrengen van samenhang tussen de verschillende diensten en er wordt naar gestreefd het project C2000 in 2004 te hebben afgerond. De minister van BZK voert dit beleid uit in samenwerking met de andere keten-partners; – het realiseren van het netwerk C2000.Er wordt naar gestreefd het project C2000 in 2004 te hebben afgerond.

• 2. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Operationele doelstelling 2: Het bevorderen van een adequaat integraal veiligheidsbeleid

2.1. Integraal Veiligheidsbeleid

Wat willen we bereiken?

– Verbeteren van de meetbaarheid van de veiligheid in Nederland en de veiligheidsgevoelens van de burgers. Het kabinet heeft het programma Naar een veiliger samenleving(kamerstukken II, 2002/2003, 28 684, nr 9) naar de Tweede Kamer gestuurd. De veiligheid zal door prestatiemeting, effectmeting en evaluaties objectief aantoonbaar en kwantitatief zichtbaar verbeterd moeten zijn. Of dat zo is, zal blijken uit de Jaarrapportage Veiligheid die tegelijk verschijnt met de oktober-rapportage over de voortgang van het Veiligheidsprogramma.

– Tegengaan van versnippering. Daartoe is het nodig de rol van de

minister van BZK als coördinerend bewindspersoon voor het integraal veiligheidsbeleid te versterken, onder meer aan de hand van het

adjunct-secretariaat in de huidige Raad voor de Veiligheid en het co-secretariaat van het Nationaal Platform voor Criminaliteitsbeheersing. In de Raad voor de Veiligheid worden (maatschappelijke) knelpunten op het gebied van de veiligheid geagendeerd en opgelost in samenspraak met betrokken bewindslieden. Deze maatschappelijke knelpunten zullen via een MDW-achtige aanpak (marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit) worden aangepakt. Dat wil zeggen dat over de jaarlijks door de politiek te prioriteren 5 tot 10 onderwerpen met behulp van de meest betrokken partners binnen een kort tijdsbestek oplossingsrichtingen aan de Raad voor de Veiligheid zullen worden voorgelegd. De minister van BZK coördineert tevens de pijler veiligheid in het kader van het Grotestedenbeleid (GSB). De coördinerende rol wordt daarnaast nog versterkt via intensivering van de publiek-private samenwerking met het bedrijfsleven. Op gemeentelijk niveau ligt de verantwoordelijkheid voor het realiseren van lokaal integraal veiligheidsbeleid, dat is gebaseerd op een vooraf door het lokale bestuur uitgevoerde veiligheidsanalyse. Tot slot zal in de uitvoering van het veiligheidsbeleid een bundeling van activiteiten met Justitie en andere partners in veiligheid in gang worden gezet om versnippering tegen te gaan.

Wat gaan we daarvoor doen?

– In het kader van het Veiligheidsprogramma zullen de effecten van de aanvullende afspraken die met de grote steden (G30) zijn gemaakt op het terrein van veiligheid (de vierde pijler van het GSB), worden gemeten via de voortgangsrapportage van het Veiligheidsbeleid. Deze rapportage sluit volledig aan bij de rapportage over de veiligheid in de GSB-monitor. De afspraken vormen een opmaat voor de convenant-periode 2005–2009 van het grote stedenbeleid (GSB III). In 2004 zal verder invulling worden gegeven aan de maatregelen zoals die in genoemd programma zijn verwoord. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan versterking van de bestuurlijke handhaving, de ambities rond de keurmerken Veilig Wonen en Veilig Ondernemen en de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan, beveiliging van diefstalgevoelige apparaten, de vormgeving en inrichting van urgentiegebieden. Behalve met de G30 worden ook met de overige gemeenten in Nederland afspraken gemaakt om Nederland concreet veiliger te maken. Datzelfde geldt voor de private partijen (bijv. Verbond voor Verzekeraars). Ook over de voortgang van de uitvoering van deze afspraken wordt gerapporteerd via de voortgangsrapportages van het Veiligheidsprogramma.

In het Centrum voor criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), ingangsdatum eind 2003, wordt een aantal versnipperde activiteiten samengebracht. Volgens het Veiligheidsprogramma is het noodzakelijk kennis en expertise te bundelen en een brede toepassing van preventieve maatregelen te bevorderen. Het CCV ondersteunt gemeenten en private partijen bij het implementeren van integraal veiligheidsbeleid en van criminaliteitspreventie. De primaire inzet van het CCV is aangegeven in de jaarprogrammering, die is goedgekeurd door de ministers van BZK en van Justitie. Uiterlijk begin 2004 is bekend wat deze jaarprogrammering voor dat jaar inhoudt.

– Het uitbrengen van de Jaarrapportage Veiligheid, waarin onder andere de actuele standen van de beoogde maatschappelijke effecten (outcome) van het Veiligheidsprogramma en een vergelijking tussen regio’s en/of gemeenten op het gebied van veiligheid (benchmark) aan de orde komen. De Monitor Bedrijven en Instellingen (MBI), die de stand van zaken rond veiligheid in een aantal bedrijven en (overheids-

)instellingen meet, wordt in samenwerking met Justitie opnieuw uitgebracht. De MBI levert gegevens die ook van belang zijn voor het veiligheidsprogramma. – Om de samenhang en de samenwerking met betrekking tot het Integraal Veiligheidsbeleid te bevorderen zullen daarop gerichte publieke en publiek-private initiatieven waar mogelijk worden gecontinueerd en versterkt. Het gaat hier om het ontwikkelen, implementeren en communiceren van veiligheidsconcepten- en arrangementen zoals keurmerken, Veiligheidseffectrapportage, een fietsenregistratiesysteem. Waar mogelijk en gewenst worden dergelijke activiteiten aan het CCV gerelateerd, zodat aan de implementatie daarvan een extra impuls wordt gegeven. Er wordt een onderzoek verricht naar de effecten van enkele keurmerken op het gebied van de integrale veiligheid.

Wat mag het kosten?

Opbouwen en onderhouden van netwerken met de veiligheidspartners op centraal, regionaal en lokaal niveau                                                                   € 1,639 mln

Monitoring (Jaarrapportage Veiligheid), onderzoek en strategieontwikkeling                                                                                                                  € 0,386 mln Waar mogelijk financiële ondersteuning publiek-private initiatieven voor bevordering samenhang en samenwerking bij het integraal veiligheidsbeleid                                                                                                          € 1,580 mln

De bovenstaande basiswaarde heeft betrekking op 1 januari 2004 en de streefwaarde op 31 december 2004.

Bij de aanduiding van de prestatie-indicatoren bij de begroting 2004 is uitgegaan van de door BZK te beïnvloeden factoren. Deze factoren zijn gericht op het in kaart brengen van, stimuleren en implementeren van integraal veiligheidsbeleid op lokaal niveau.

Zoals ook uit de daaraan voorafgaande paragrafen blijkt, worden er meer (beleids)produkten gegenereerd die zich echter niet in basis- en streefwaarden laten registreren.

2.2. Een adequate bestuurlijke coördinatie van orde- en veiligheidsmaatregelen, bijstandsverlening en crisisbeheersing

Wat willen we bereiken?

Een optimale coördinatie van orde- en veiligheidsmaatregelen, bijstandsverlening en crisisbeheersing door middel van het realiseren van de volgende subdoelstellingen:

• 1. 

  adequate informatie-uitwisseling en communicatie tussen bestuurlijke partners;

• 2. 

  versterkte operationele paraatheid en bestuurlijke coördinatie bij het nemen van orde- en veiligheidsmaatregelen waaronder bewaking en beveiliging van mensen en objecten – en van de bijstandsverlening;

• 3. 

  het tot stand brengen van een samenhangend stelsel van voorzieningen om – in samenwerking met andere organisaties in (acute) noodsituaties de veiligheid te waarborgen;

• 4. 

  waarborgen van de continuïteit van vitale producten en diensten van overheid en bedrijfsleven, waaronder ICT;

• 5. 

  intensivering van opleidingen en (internationale) oefeningen.

Wat gaan we daarvoor doen?

ad 1. Invoeren van een nieuw meldingenbeheersysteem en verbeteren van het informatie- en documentatiesysteem. Vanuit deze informatiepositie zorgen voor een op de behoefte afgestemde uitwisseling van geverifieerde informatie tussen de verschillende overheden over (dreigende) grootschalige c.q. ernstige verstoringen van de openbare orde en veiligheid en crisisomstandigheden; ad 2. De 24-uurs openstelling stelt het NCC in staat om onder alle

omstandigheden alert op gebeurtenissen te reageren en de vereiste sturing en afstemming van de te nemen maatregelen direct ter hand te nemen; ad 3. Om het integrale crisisbeheersingsbeleid daadwerkelijk gestalte te geven wordt het volgende ondernomen:

– samenwerking met alle betrokken partijen ten behoeve van de vormgeving van het crisisbeheersingsbeleid: ministeries, medeoverheden, operationele instanties, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven, – het formuleren van een helder begrippenkader (betekenis van gangbare, maar door elkaar gebruikte begrippen als crisisbeheersing, risicobeheersing, rampenbeheersing/-bestrijding, interne en externe veiligheid etc. en hun onderlinge relatie), – het versterken van de beleidsontwikkeling op het terrein van crisisbeheersing en het bevorderen van de onderlinge samenhang van deelterreinen: multidisciplinariteit en integraal crisisbeheersingsbeleid, – het aangeven van de speerpunten in het crisisbeheersingsbeleid

voor de periode 2004–2007, – het (nader) inhoud en vorm geven aan coördinatie, onderlinge uitwisseling van informatie en afstemming, overlegstructuur, borging van beleid, toezicht en rapportage; het gaat hier om aspecten die tot de normale taakuitoefening behoren, maar niet of onvoldoende worden uitgevoerd, – aanpassing van het Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming, – in 2004 zullen de eerste resultaten in praktijk worden gebracht van een kwaliteitszorgsysteem voor crisisbeheersing door de rijksoverheid. Het betreft de implementatie van het deelproject Preparatie. Voor uitbouw van het systeem zal in 2004 een volgend deelproject worden gedefinieerd;

ad 4. De bevindingen van het project Bescherming Vitale Infrastructuur zullen een duidelijk beeld geven van de robuustheid van de Nederlandse infrastructuur. Inzicht zal worden verschaft in de kwetsbaarheid van vitale producten en diensten en in de omvang en effectiviteit van reeds getroffen beschermingsmaatregelen. Ook zullen tekortkomingen worden gesignaleerd waarvoor een samenhangend pakket van maatregelen zal worden ontwikkeld dat de continuïteit van vitale producten en diensten moet waarborgen. Het ontwikkelen van een pakket van maatregelen is geen éénmalige exercitie en zal daarom verankerd worden in de reguliere bedrijfsvoering van overheid en bedrijfsleven.

ad 5. Een goede voorbereiding op crises kenmerkt zich ook door het opleiden en oefenen van betrokkenen (ambtenaren en ministers). Daarnaast zijn oefeningen het instrument bij uitstek voor het testen van structuren en de evaluatie van beleid en procedures. Oefeningen leveren een belangrijke bijdrage aan de aanleg en onderhoud van (crisis)netwerken. Bovendien maken ze een wezenlijk onderdeel uit van het systeem van kwaliteitsborging voor crisisbeheersings-beleid.

Tegen deze achtergrond organiseert het NCC onder meer interdepartementale oefeningen op niveau van interdepartementaal beleidsteam (jaarlijks) en ministerieel beleidsteam (tweejaarlijks), coördineert het de interdepartementale inbreng bij internationale oefeningen en zal het NCC een interdepartementaal opleidingsplan ontwikkelen.

Wat mag het kosten?

Voor de programma-uitgaven is € 1,349 mln beschikbaar.

Overzicht prestatiegegevens

Operationele doelstellingen                                     Prestatie-indicatoren                                                        Basiswaarde¹            Streefwaarde¹

4.2: Een adequate bestuurlijke coördinatie van Oplevering nieuw Meldingenbeheersysteem                                    0                                    1

orde- en veiligheidsmaatregelen,                    (MBS).

bijstandsverlening en Crisisbeheersing.

Aanpassing Handboek Crisisbesluitvorming.                                    0                                    1

Rapport Bescherming Vitale Infrastructuur.                                       0                                    1

Interdepartementaal opleidingsplan.                                                  0                                    1

Jaarlijkse oefening interdepartementaal                                            0                                    1

beleidsteam.

Jaarlijkse internationale oefening crisis-                                            0                                    1

management (civiel-militair).

¹ De bovenstaande basiswaarde heeft betrekking op 1 januari 2004 en de streefwaarde op 31 december 2004.

Operationele doelstelling 3: Het bijdragen aan samenhang in een gemeenschappelijk gebruik van de ICT-infrastructuur

Wat willen we bereiken?

De samenhang en samenwerking bij de ICT-voorzieningen in de OOV-sector moeten verder worden versterkt om het veiligheidsbeleid van het kabinet optimaal te kunnen ondersteunen. Dat gebeurt langs de volgende wegen:

– het realiseren van een ICT-basisvoorziening (LIB) voor alle veiligheids-partners, naast het verder ontwikkelen van de ICT-voorzieningen per OOV-sector. Het dagelijkse beheer van bestaande bovenregionale en

landelijke ICT-voorzieningen met de daarbij behorende budgetten worden overgedragen aan het veld, waarbij het ministerie zich primair richt op het ontwikkelen van beleidskaders en het strategische beheer voor de ICT-voorzieningen in de OOV-sector;

• - 

  de uitvoering van het ICT-bestek Politie 2001-2005 voor de vernieuwing van de informatiehuishouding van de politie, waaronder de invoering van de elektronische aangifte, het elektronisch procesverbaal en de bundeling van de ICT-voorzieningen van de 26 politiekorpsen in een beperkt aantal ICT-verzorgingsgebieden ten behoeve van de korpsen;

• - 

  het opstellen van samenhangend ICT-programma op het terrein van de rampenbestrijding, dat is gericht op de ontwikkeling van een kwalitatief goede informatievoorziening tussen de veiligheidspartners en het stellen van prioriteiten voor de daarbij te nemen stappen;

• - 

  een operationeel Geïntegreerd Meldkamer Systeem in alle meldkamers van de veiligheidsregio’s.

Wat gaan we daarvoor doen?

• - 

  Voor de OOV-partners (politie, brandweer) en overige veiligheidspartners wordt een gezamenlijke datatransportdienst ontwikkeld, die wordt geïntegreerd met andere basisvoorzieningen als C2000, GMS en basisgegevensregistraties als het Nationaal Locatiebestand (NLB).

• - 

  Bijdragen aan de bekostiging, monitoring en sturing van de uitvoering van het ICT-bestek Politie en de daarop gebaseerde jaarplannen van de Regieraad ICT Politie en de coöperaties CIP en ISC.

• - 

  Het organiseren en faciliteren van een Adviescommissie ICT Rampenbestrijding die adviseert in een samenhangend ICT-programma voor de rampenbestrijding.

• - 

  Afronding van de invoering van GMS in de meldkamers van de OOV sector.

Wat mag het kosten?

Voor deze operationele doelstelling is een totaal budget beschikbaar van

€ 76,116 mln, dat als volgt is onderverdeeld:

Beleidsontwikkeling en strategisch beheer van de bovenregionale

landelijke infrastructuur, gegevensbestanden en applicaties                           € 26,654 mln

Bijdrage aan de Regieraad ICT-Politie ten behoeve van de realisatie van

het Bestek ICT-Politie 2001-2005                                                                            € 47,379 mln

Ten behoeve van de Adviescommissie ICT Rampenbestrijding voor het

voeren van het secretariaat en externe advisering                                               € 0,315 mln

Afronding en implementatie van het project GMS                                               € 1,768 mln

De bovenstaande basiswaarde heeft betrekking op 1 januari 2004 en de streefwaarde op 31 december 2004.

Operationele doelstelling 4: Realiseren van het netwerk C2000

Wat willen we bereiken?

– In de loop van 2004 wordt de uitrol van het landelijke netwerk C2000 afgerond.

– Het digitale radiocommunicatienetwerk voor politie, brandweer, geneeskundige hulpverleningsdiensten en Koninklijke Marechaussee zal operationeel zijn en door deze partijen in gebruik worden genomen.

– Het oprichten van een netwerkbeheerorganisatie bij ITO.

Wat gaan we daarvoor doen?

– In 2004 vinden de laatste afrondende werkzaamheden van het project C2000 plaats. Zo worden, als onderdeel van de infrastructuur, in het eerste kwartaal de laatste 50 opstelpunten opgeleverd; dit resulteert in het totale aantal van 385 opstelpunten.

– De huidige relatie tussen BZK en ITO in de rol van opdrachtgever en opdrachtnemer, leidt in de praktijk tot weinig doortastende besluitvorming en onduidelijkheid bij de leveranciers en het veld over de verantwoordelijkheidsverdeling. De projectdirectie Verbindingen en meldkamerdomein, onder directe aansturing van de directeur-generaal Openbare Orde en Veiligheid, is belast met de directe verantwoordelijkheid voor het contractmanagement en de directe aansturing van de leverancier. Met deze ingreep wordt die onduidelijkheid weggenomen. Daar moet overigens bij worden aangetekend dat dit voor de aansturing en regie een belangrijke stap is, maar organisatorisch een beperkte wijziging inhoudt. Dat is van belang omdat anders de aandacht teveel zou worden gericht op de interne organisatie.

– Er zal een intensief bestuurlijk informatietraject van start gaan, waarin met regionale bestuurders overleg wordt gevoerd over de specifieke zorgpunten uit de regio. Er zal duidelijkheid worden verschaft over de dekking van het netwerk. Als na testen van het netwerk blijkt dat de 95% niet wordt gehaald, zal BZK maatregelen treffen om alsnog de gegarandeerde dekking te realiseren. Daarnaast zal benchmarking

worden gestimuleerd zodat de veiligheidsregio’s van elkaars aanpak en oplossingen kennis kunnen nemen. - Het project C2000 zal in 2004 overgaan van projectfase naar beheer-fase.

Zodra het project is afgerond zal een eindrapportage naar de Tweede Kamer worden verzonden.

Wat mag het kosten?

Voor het project C2000 is € 166,683 mln beschikbaar:

Voor netwerk gereserveerd                                                                                   € 100,533 mln

Projectkosten Verbindingen en Meldkamerdomein                                            € 17,622 mln Oprichten netwerkbeheerorganisatie, alsmede exploitatiekosten

V&M                                                                                                                              € 48,528 mln

De bovenstaande basiswaarde heeft betrekking op 1 januari 2004 en de streefwaarde op 31 december 2004.

Operationele doelstelling 5: Realiseren van multidisciplinaire projecten

5.1. CFA II Volendam

Wat willen we bereiken?

De slachtoffers van de Nieuwjaarsbrand in Volendam wordt maximale hulp en ondersteuning geboden bij het opbouwen van een eigen bestaan en het verwerven van een zelfstandige, onafhankelijke economische positie in de maatschappij. Het Centrum voor Reïntegratie en Nazorg (CRN) treedt hierbij naar getroffenen en zorgaanbieders adviserend en informerend, maar ook regisserend en coördinerend op.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het CRN biedt de slachtoffers en hun naasten het volgende:

– ondersteuning in het zoeken van mogelijkheden op maat voor

(bij)scholing en (her)intreding op de arbeidsmarkt; – begeleiding in het zoeken van de juiste lichamelijke en psycho-sociale

nazorg; – verlaging van drempels van instellingen en coördinatie van hun

aanbod; – hulp bij het vinden van oplossingen via regelingen; – praktische en emotionele ondersteuning dicht bij huis; – een ontmoetingsplaats.

Wat mag het kosten?

Het budget voor de activiteiten voor het CRN bedraagt € 1,008 mln.

5.2.  Colokatie Meldkamers

Wat willen we bereiken?

Voor iedere veiligheidsregio het naar één locatie brengen en samenvoegen van de meldkamers van de politie, brandweer en ambulancediensten.

Wat gaan we daarvoor doen?

Er zullen 25 meldkamers moeten worden gecolokeerd in de 25 veiligheids-regio’s. De meldkamers moeten voorafgaand of parallel aan de uitrol van C2000 gecolokeerd zijn, dan wel tijdelijke voorzieningen treffen om de installatie van C2000 doorgang te laten vinden. Het ondersteunen van de veiligheidsregio’s door BZK bij het colokeren van de meldkamers is gestart in juli 2001 en zal doorlopen tot eind 2004.

Eind 2003 zijn 17 meldkamers van de in totaal 25 regio’s gecolokeerd. Alle overige regio’s hebben voor de landelijke invoering van C2000 vooruitlopend op de bouw van de gecolokeerde meldkamer, tijdelijke voorzieningen in de huidige meldkamers getroffen. Van de resterende 8 regio’s zullen in de loop van 2004 vijf regio’s over een gecolokeerde meldkamer gaan beschikken. Daarmee wordt de tijdelijke voorziening die in 2003 is getroffen beëindigd. De tijdelijke voorziening bij de regio Kennemerland zal in 2005 worden omgezet in een definitief gecolokeerde meldkamer en in Rotterdam in 2006. Van de laatste regio (Amsterdam-Amstelland) is nog niet bekend wanneer wordt overgegaan naar een gecolokeerde meldkamer. Het colokeren is een proces dat plaatsvindt onder verantwoordelijkheid van de regio.

Wat mag het kosten?

Het budget voor deze activiteiten in 2004 bedraagt € 0,347 mln.

5.3.  Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum (LOCC)

Wat willen we bereiken?

Na de vuurwerkramp en de nieuwjaarsbrand hebben de verschillende disciplines die betrokken zijn bij de rampenbestrijding de behoefte uitgesproken aan een vorm van landelijke operationele coördinatie. Hiertoe zal in 2004 het Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum worden gerealiseerd, met als hoofdtaak de coördinatie van de multidisciplinaire operationele ondersteuning bij grootschalige rampen en evenementen.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het LOCC vormt als een faciliterende en coördinerende organisatie een belangrijke schakel in de operationele opschaling. De kerntaak betreft de coördinatie van de operationele ondersteuning van de diverse disciplines bij grootschalige rampen en evenementen en de advisering hieromtrent aan het NCC en de regio’s. Het LOCC zal beschikken over een permanente kernbezetting van waaruit opgeschaald kan worden. Het LOCC zal ook reguliere operationele taken uitvoeren aansluitend op de geuite behoefte vanuit de diverse disciplines. Een snelle en efficiënte opschaling zal hierdoor bevorderd worden.

Het LOCC dient op grond van bovenstaande punten in elk geval te voorzien in:

• - 

  operationele coördinatie op landelijk niveau zowel ter ondersteuning van het NCC als de regio’s;

• - 

  de organisatie van geïntegreerde multidisciplinaire informatievoorziening ten behoeve van de regio’s en het NCC;

• - 

  een stevige backoffice waarin de operationele aspecten van de diverse disciplines in samenhang kunnen worden voorbereid;

• - 

  de beschikbaarheid van een actuele databank waarin alle beschikbare menskracht en middelen zijn opgenomen die nodig zijn bij rampen of andere activiteiten die groot of zeer ernstig van aard zijn;

• - 

  het inzicht en de kennis inzake de processen die zich tijdens calamiteiten voordoen.

Wat mag het kosten?

Het budget voor de activiteiten van het LOCC bedraagt € 1,5 mln.

De bovenstaande basiswaarde heeft betrekking op 1 januari 2004 en de streefwaarde op 31 december 2004.

• 3. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

• 4. 

  Budgetflexibiliteit

Waarvan op 1 januari 2004:

• 4. 

  juridisch verplicht

• 5. 

  complementair noodzakelijk

• 6. 

  bestuurlijk gebonden (maar niet juridisch)

• 7. 

  beleidsmatig gereserveerd (o.g.v. een wettelijke regeling of beleidsprogramma)

• 8. 

  beleidsmatig nog niet ingevuld

11% 26 594

6% 5 246

2% 1 000

89% 224 014          94% 87 443          91% 50 934          95% 72 103          95% 72 103

116

7% 4 069

5% 4 068

5%          4 068

• 9. 

  Totaal (=3)

100% 250 608 100% 92 805 100% 56 003 100% 76 171 100% 76 171

Ad 6. Specificatie:

• 5. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

– Operationele doelstelling 2:Verondersteld mag worden dat de

veranderingen die zijn aangebracht in de prestatie-indicatoren, in het bijzonder voor veiligheidsbeleid, beter stuurbaar en controleerbaar zullen zijn.

Het opgenomen budget (apparaat- en programma-uitgaven) voor het NCC is gebaseerd op reguliere activiteiten. In crisissituaties wordt het NCC opgeschaald om bestuurders te faciliteren in het nemen van orde-en veiligheidsmaatregelen. De daarmee samenhangende kosten zijn niet voorspelbaar en derhalve niet begroot binnen dit artikel. Het programma Naar een veiliger samenlevinggeeft aan welke concrete doelstelllingen het kabinet voor 2006 nastreeft en hoe het kabinet die doelstelling wil bereiken. Er bestaat een risico dat voor realiseren van alle genoemde doelstellingen onvoldoende budget beschikbaar zal zijn.

– Operationele doelstelling 3:Er is een risico dat de vervanging van het huidige PolitieNet niet goed of tijdig geschiedt. Als maatregel wordt de eis gesteld dat ISC (de aanbodcoöperatie) als directievoerder namens BZK jegens ITO tijdig en voldoende de vervanger van PolitieNet oplevert, eventueel het huidige PolitieNet langer subsidiëren. Daarnaast bestaat het risico dat regionale politiekorpsen niet meewerken aan de overgang naar de vervanger van PolitieNet. Als maatregel kan de overgang naar de vervanger van het PolitieNet, door regelgeving, verplicht worden gesteld.

– Operationele doelstelling 4:Voor het project C2000 wordt verondersteld dat in de loop van 2004 het digitale radiocommunicatienetwerk voor politie, brandweer, Koninklijke Marechaussee en geneeskundige hulpverleningsdiensten operationeel is. Na realisatie doet de beheer-fase haar intrede. De beheerfase maakt onderdeel uit van operationele doelstelling 3 (bijdragen aan samenhang in en gemeenschappelijk gebruik van de ICT-infrastructuur) waardoor waarschijnlijk operationele doelstelling 4 (realiseren van het netwerk C2000) zal komen te vervallen.

Als risico’s voor het project C2000 worden gezien het draagvlak bij de gebruikers, de dekking van het netwerk en de haalbaarheid van de einddatum van het project. Daarnaast hebben de betrokken partijen een eigen verantwoordelijkheid voor het daadwerkelijk in gebruik nemen van C2000 en de voorbereidingen daarop. BZK vervult hierbij een voorwaardenscheppende en ondersteunende rol.

– Operationele doelstelling 5:Voor het project Colokatie Meldkamers gelden dezelfde risico’s als benoemd onder operationele doelstelling 4.

• 6. 

  Groeiparagraaf implementatie VBTB

In algemene zin geldt voor het begrotingsjaar 2004 dat een verbeterslag is gemaakt ten aanzien van de prestatie-indicatoren op het gebied van veiligheidsbeleid. Nagenoeg alle operationele doelstellingen zijn gedekt door prestatie-indicatoren. Beleidsevaluatie is een verbeterpunt voor het jaar 2004.

Ten aanzien van operationele doelstelling 2 geldt dat hierin eveneens de activiteiten van het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) zijn opgenomen. Gezien de huidige ontwikkelingen op het gebied van beveiliging en crisisbeheersing (aanbevelingen commissie Van den Haak ten aanzien van het feitenonderzoek beveiliging Pim Fortuyn) wordt in 2004 bezien of een aparte operationele doelstelling noodzakelijk is.

Als onderdeel van de oprichting van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) zal in het kader van VBTB een nulmeting in 2004 worden gehouden, om tot een verbetering te komen van de huidige praktijk.

BELEIDSARTIKEL 5: NATIONALE VEILIGHEID

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) bevordert de nationale veiligheid als bedoeld in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) en de Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo).

In de Wiv en de Wvo zijn de taken van de AIVD en de daartoe aan de dienst verleende bevoegdheden vastgelegd. Op grond hiervan doet de AIVD onderzoek naar personen, stromingen en fenomenen, (internationale organisaties en maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in binnen- en buitenland die een gevaar vormen voor de democratische rechtsorde, de staatsveiligheid of andere gewichtige belangen van de staat, en rapporteert de dienst relevante bevindingen aan beleidsverantwoordelijken en andere belanghebbenden. Voorts verricht de AIVD beveiligingsbevorderende activiteiten en voert hij met het oog hierop veiligheidsonderzoeken uit. Tenslotte heeft de AIVD een inlichtingentaak betreffende het buitenland.

Ingevolge het Actieplan Terrorismebestrijding en Veiligheid is in 2002 een personele groei van de AIVD ingezet, waarvan in 2006 het structurele niveau wordt bereikt. In 2004 zal de AIVD de met behulp van deze groei geïntensiveerde aandacht voor het identificeren en controleren van potentiële terroristen en hun helpers, het onderkennen en observeren van mogelijke kweekvijvers voor nieuwe terroristen en het analyseren en exploiteren van informatie met het oog op beleidsvorming en beveiligingsmaatregelen voortzetten en verder uitbouwen.

• 2. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Naast de apparaatsdoelstelling wordt de beleidsdoelstelling van de AIVD in de begroting niet verder uitgewerkt naar operationele doelstellingen. Wel worden per werkterrein het beoogde effect en de daartoe te verrichten activiteiten, alsmede de daartoe te maken kosten benoemd.

• a. 

  Doelstelling Apparaat

Wat willen we bereiken?

Het beschikken over een effectieve, efficiënte organisatie, waarin de

wettelijke taken op een samenhangende wijze worden uitgevoerd.

Wat gaan we daarvoor doen?

-    het implementeren en uitvoeren van een integraal kwaliteitsbeleid volgens de uitgangspunten van het INK-model;

• - 

  het inrichten en instandhouden van een adequate informatiehuishouding;

• - 

  het in overleg met afnemers en ketenpartners waarborgen van een taakuitoefening die voldoet aan de wensen van de externe omgeving;

• - 

  het opzetten en implementeren van een effectief management-control systeem.

Wat mag het kosten?

De apparaatskosten bedragen in totaal circa € 90,1 mln.

In het Overzicht kengetallen wordt de daadwerkelijke bezetting van de AIVD genoemd in een gemiddeld aantal fte over het gehele jaar:

In het Overzicht prestatiegegevensworden prestatiegegevens genoemd op het terrein van veiligheidsonderzoeken:

De basiswaarden zijn afgestemd op de in 2003 ingezette capaciteit.

De streefwaarden zijn afgestemd op de in 2004 in te zetten capaciteit; hiermee kan ong. 95% van de verwachte vraag naar veiligheidsonderzoeken worden gedekt; in de streefwaarden zijn de consequenties van de invoering van een Verklaring Omtrent het Gedrag voor een groot deel van het luchthavenpersoneel, de uitvoering van onderzoeken voor defensie-orderbedrijven door de MIVD, het aanpassen van het aantal vertrouwensfuncties bij de rijksoverheid en de groei van het aantal vertrouwensfuncties bij de politie niet verwerkt.

In het Overzicht beleidsevaluatieworden de voorgenomen onderzoeken genoemd, alsmede de beoogde start- en einddatum:

Overzicht beleidsevaluatie

Operationele doelstelling Periode

Onderwerp

5.1: Apparaat

Eerste helft 2004              Informatieverstrekking inzake contraproliferatie van massavernietigingswapens.

Eerste helft 2004              Opzet en werking interne bereikbaarheids- en berichtgevingsstructuur (duty-

officer). Tweede helft 2004           Inrichting interne informatiehuishouding (opslag en terugvindbaarheid).

Tweede helft 2004           Proces van werving en selectie van nieuw personeel.

• b. 

  Werkterreinen

Werkterrein 1: Bescherming van de democratische rechtsorde, staatsveiligheid en andere gewichtige belangen van de staat

Wat willen we bereiken?

• 1. 

  Het adequaat informeren van verantwoordelijken op het gebied van:

a.

b.

c.

terrorisme, teneinde terroristische activiteiten in Nederland, of elders met voorbereiding of ondersteuning vanuit Nederland, te voorkomen en radicaliseringsprocessen tegen te gaan die leiden tot aanwas van het terroristisch potentieel;

gewelddadig politiek activisme, teneinde grootschalige (gewelddadige) verstoringen van de openbare orde en/of het (met geweld) ontregelen van democratische besluitvorming te voorkomen; radicaliseringstendensen, teneinde pogingen tegen te gaan die tot doel hebben de integratie van etnische minderheden in de

2

Nederlandse samenleving te belemmeren en radicaliseringsprocessen af te stoppen die die polarisatie tussen bevolkingsgroepen in de hand werken;

• d. 

  ongewenstebemoeienisvanvreemdemogendheden, teneinde politieke en economische spionage door vreemde mogendheden te voorkomen, beïnvloeding van migrantengroepen door vreemde mogendheden tegen te gaan en geëigende maatregelen te nemen tegen buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten die op ongewenste wijze betrokken zijn bij legale en illegale migratie, proliferatie van massavernietigingswapens en terrorisme;

• e. 

  contra-proliferatie van massavernietigingswapens, teneinde verspreiding te voorkomen vanuit of via Nederland van goederen, technologie en kennis die van belang zijn voor de productie van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen;

• f. 

  internationale organisaties, teneinde fysieke dreigingen tegen de gebouwen, het personeel en de bezoekers van de organisaties tegen te gaan en ontvreemding van informatie binnen de internationale organisaties te voorkomen;

• g. 

  migratie, teneinde het reizen naar of via Nederland en het verblijven in Nederland van personen die een risico vormen voor de nationale veiligheid te voorkomen.

• 2. 

  Het effectief samenwerken met en verlenen van ondersteuning aan zusterdiensten op de Antillen en Aruba.

Wat gaan we daarvoor doen?

• 1. 

  a. Het onderzoeken, helpen beheersen, verstoren en helpen voorkomen van terroristische activiteiten in of vanuit Nederland. Bestrijding van terrorisme geschiedt in Nederland op basis van een brede benadering en in een situatie van asymmetrie. De brede benadering omvat twee elementen:

• 1. 

  terrorisme wordt niet als een geïsoleerd fenomeen bestreden maar in combinatie met aangrenzende fenomenen van radicalisering, rekrutering, illegale migratie, proliferatie van massavernietigingswapens en financieringsconstructies,

• 2. 

  bij de bestrijding wordt gebruik gemaakt van een gevarieerd instrumentarium, dat zowel politieke, bestuurlijke, financiële, strafrechtelijke als veiligheidsdienst-operationele middelen omvat, die enkel- of meervoudig worden ingezet tegen terrorisme en de aanpalende fenomenen.

De asymmetrie bestaat hieruit, dat de bestrijding van terrorisme in brede zin in Nederland plaatsvindt in een feitelijke vredessituatie, met inzet van rechtstatelijke middelen, tegen terroristen die zich met het Westen in oorlog wanen. De consequentie hiervan is dat de instrumenten ter bestrijding van terrorisme niet altijd optimaal zijn toe te snijden op de middelen die de tegenstander – de terrorist – gebruikt (unequal arms). Een rechtstatelijke brede bestrijding van terrorisme vergt grote zorgvuldigheid (respecteren van grondrechten, wettelijke bepalingen), een langdurige en consequente inspanning, zeer intensieve nationale en internationale samenwerking (EU-samenwerking, verplichtingen in het kader van VN-veiligheidsraadresoluties en verder opgevoerde samenwerking met I&V-diensten en politiediensten) en veel geld. b. Het onderzoeken en (helpen) afstoppen van in aanleg c.q. potentie gewelddadige groepen en stromingen. Met het oog op het Europese voorzitterschap zal het accent daarbij liggen op de meer radicale segmenten binnen het anti-globalisme. Daarnaast krijgt

ook het dierenrechtactivisme bijzondere aandacht wegens het huidige virulente karakter van dit type activisme.

• c. 

  Het onderzoeken van radicaliseringsprocessen, met name onder moslims in Nederland en het verstrekken van informatie hierover teneinde het weerstandsvermogen hiertegen binnen de samenleving en in het bijzonder de moslimgemeenschap te bevorderen; het onderzoeken van integratiebelemmerende krachten binnen (relatief) nieuwe etnische minderheidsgroepen in Nederland.

• d. 

  Het onderzoeken van inlichtingenactiviteiten van buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten in Nederland, met, naast politieke spionage, bijzondere aandacht voor inlichtingenactiviteiten binnen de ICT-sector en economische spionage, en trachten dergelijke activiteiten te frustreren; het verrichten van onderzoek naar activiteiten van buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten in relatie tot (financiering van) terrorisme, verspreiding van massavernietigingswapens en (illegale) migratie en trachten dergelijke activiteiten te frustreren.

• e. 

  Het verrichten van onderzoek naar de verwervingsactiviteiten door diverse staten (onder andere Iran, Noord-Korea, Pakistan en Libië) van grondstoffen, andere materialen en kennis die van belang zijn voor de productie van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen; het leveren van bijdragen aan andere overheidsonderdelen ten behoeve van de beleidsvorming en handhaving op het terrein van contra-proliferatie; het bevorderen van awareness bij bedrijven.

• f. 

  Met name International criminal Tribunal for the former Yugoslavia (ICTY) en International criminal court of justice (ICC). Het onderzoeken van (potentiële) gewelddadige of terroristische dreigingen ten aanzien van internationale organisaties, teneinde vroegtijdig risicoanalyses op te kunnen stellen en acute veiligheidsrisico’s te onderkennen en deze te (laten) neutraliseren; het onderzoeken van manipulatieve of intimiderende activiteiten in Nederland die het ongestoord functioneren van internationale organisaties kunnen belemmeren; het verrichten van onderzoek naar personen die, onder het cover van internationale organisaties, in en gericht tegen Nederland inlichtingenactiviteiten ondernemen.

• g. 

  Het verrichten van onderzoek naar gebruik/misbruik van migratiekanalen door politieken religieus-extremistische groeperingen en door inlichtingendiensten van vreemde mogendheden; onderzoeken van integriteitsaantastingen bij Nederlandse overheidsorganisaties in relatie tot (illegale) migratie; onderzoeken van asielaanvragers die mogelijk op grond van het feit dat zij betrokken zijn geweest bij oorlogsmidaden een verblijfsstatus wordt geweigerd (de zogenaamde 1F-procedure); verder uitbouwen en benutten van de samenwerking met Nederlandse overheidsinstanties.

• 2. 

  Het doen van gezamenlijk onderzoek met de VNA en de VDA naar internationaal terrorisme, naar integriteitproblemen in de openbare sector alsook naar bestuurlijke tekortkomingen in de Nederlandse Antillen en Aruba; ondersteunen van de VDA in de vorm van coaching en opleiding.

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen regelmatig bijstelling van de inzet. Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet circa € 50,5 mln (circa 56% van het apparaat).

Werkterrein 2: Veiligheidsonderzoeken

Wat willen we bereiken?

Het minimaliseren van het risico dat niet de juiste personen een vertrouwensfunctie gaan vervullen.

Wat gaan we daarvoor doen?

• - 

  het uitvoeren van veiligheidsonderzoeken naar personen die vertrouwensfuncties (gaan) bekleden en het afgeven, intrekken of weigeren van verklaringen van geen bezwaar;

• - 

  het houden van toezicht op veiligheidsonderzoeken die, onder mandaat van de AIVD, worden uitgevoerd door de politie en de Koninklijke marechaussee.

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen regelmatig bijstelling van de inzet. Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet circa € 13,7 mln (circa 15% van het apparaat).

Werkterrein 3: Beveiligingsbevordering

Wat willen we bereiken?

Het minimaliseren van het risico van aantastingen van de nationale veiligheid door het bevorderen van het weerstandsvermogen van de overheid en van die onderdelen van het bedrijfsleven die door de overheid als vitaal zijn aangemerkt.

Wat gaan we daarvoor doen?

• - 

  het leveren van beleidsbijdragen en ontwikkelen van regelgeving (zowel nationaal en internationaal) op het gebied van beveiliging;

• - 

  het instellen van onderzoeken naar beveiliging van personen, gebouwen, terreinen, processen en gegevensstromen, het geven van beveiligingsadviezen en het (mede) vaststellen van functies als vertrouwensfunctie en het verstrekken van dreigingsinschattingen en dreigingsmeldingen die vanuit de A-taak ontvangen zijn;

• - 

  het in het kader van het nieuwe stelsel van bewaking en beveiliging, op basis van dreigingsinformatie die vanuit de A-taak ontvangen is, opstellen en verstrekken van dreigingsinschattingen en dreigings- en risicoanalyses voor personen en objecten die tot het publieke, rijksdomein behoren;

• - 

  het doen bepalen van en voorzien in de behoefte van de overheid aan cryptografische producten, het evalueren van beveiligingssoftware en -hardware en het verzorgen van het sleutelmanagement in het kader van cryptoverbindingen;

• - 

  het bevorderen van integriteitszorg en het fungeren als Meldpunt voor Integriteitsaantastingen (Mepia).

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen

regelmatig bijstelling van de inzet.

Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet circa € 18 mln (circa

20% van het apparaat en € 1,4 mln programmagelden).

Werkterrein 4: Inlichtingen betreffende andere landen

Wat willen we bereiken?

Het verwerven van inzicht in ontwikkelingen in andere landen die relevant zijn voor de internationale rechtsorde, vrede en veiligheid en de positie van Nederland in internationaal verband en die noodzakelijk zijn voor onze nationale veiligheid.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het verrichten van onderzoek betreffende andere landen ten aanzien van onderwerpen die door de Nederlandse regering in het kader van de nationale veiligheid van belang worden geacht.

Wat mag het kosten?

Deze aandachtsgebieden vragen als gevolg van diverse ontwikkelingen regelmatig bijstelling van de inzet. Naar huidig inzicht bedragen de kosten van de inzet circa € 8,6 mln (circa 9% van het apparaat).

• 3. 

  Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

In de budgetcijfers voor 2006 en 2007 is jaarlijks € 10 mln opgenomen voor de kosten van investeringen in nieuwe huisvesting van de AIVD. Deze bedragen zijn toegekend aan 2004 en 2005 in de eerste nota van wijziging van de begroting 2002, op basis van voorlopige herhuisvestingsplannen. Door middel van een gelijktijdige verlaging van het budget in 2004 en 2005 en een verhoging van het budget in 2006 en 2007 is het toegekende budget beschikbaar voor 2006 en 2007.

• 4. 

  Budgetflexibiliteit

Voor artikel 5 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

• 5. 

  Veronderstellingen in effectbereiking, doelmatigheid en raming

Geen.

• 6. 

  Groeiparagraaf implementatie VBTB

Het jaarverslag van de AIVD vormt inmiddels de nadere onderbouwing van de realisatie van de begroting en de meer gedetailleerde toelichting op het departementale jaarverslag. Voor 2004 zullen het jaarplan en de tussentijdse rapportages voor interne doeleinden op vergelijkbare wijze worden uitgebouwd.

Voorts zal de AIVD in 2004 voor de eerste maal een mededeling over de bedrijfsvoering publiceren. Bij alle ontwikkelingen vormen het karakter van de AIVD en de noodzakelijke bescherming van bronnen, werkwijzen en actueel kennisniveau overigens een beperkende factor.

BELEIDSARTIKEL 6: FUNCTIONEREN OPENBAAR BESTUUR

• 1. 

  Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van een doeltreffende, doelmatige en democratische inrichting en werking van het openbaar bestuur zoals onder meer neergelegd in de Grondwet en in andere wetten, en optimalisering van de interbestuurlijke samenwerking.

De minister van BZK is verantwoordelijk voor het bevorderen van een goed functioneren van het openbaar bestuur en de interbestuurlijke samenwerking. Zowel de inrichting als de werking van het openbaar bestuur dienen doeltreffend, doelmatig en democratisch te zijn. Het functioneren van het openbaar bestuur en de interbestuurlijke samenwerking wordt bevorderd met behulp van een aantal instrumenten dat nader wordt uitgewerkt bij de operationele doelen.

• 2. 

  Nader geoperationaliseerde doelstellingen

Operationele doelstelling 2: Het ontwikkelen en onderhouden van beleid en regelgeving op het terrein van de inrichting van de rijksoverheid, de medeoverheden en de financiële en bestuurlijke verhoudingen

Wat willen we bereiken?

A.  Gemeenten en provincies. BZK is systeemverantwoordelijk voor een goede bestuurlijke en financiële inrichting en werking van het lokale en provinciale bestuur. Speerpunten zijn de herkenbaarheid en de aanspreekbaarheid van de gekozen vertegenwoordigers voor de burger, het probleemoplossende vermogen van het bestuur, een adequate dienstverlening door het ambtelijke apparaat, een goede ontwikkeling van centrumsteden in relatie tot hun omgeving.

B.  Rijk. De minister voor BVK is systeemverantwoordelijk voor de organisatie en kwaliteit van de rijksoverheid. Centraal staat de doelstelling te bevorderen dat organisaties op het niveau van de rijksoverheid ten behoeve van de samenleving doeltreffender en doelmatiger functioneren. Daarbij komen onder andere ministeriële verantwoordelijkheid, sturing, toezicht, publieke verantwoording en de relatie met de burgers aan de orde. Zoals aangegeven in het Hoofdlijnenakkoord zullen daarbij ook de taken, werkwijze en omvang van de ZBO’s tegen het licht worden gehouden. Ministeries zijn zelf verantwoordelijk voor de inrichting van hun toezichtarrangementen; BZK heeft als doel ondersteuning van en advisering bij deze processen. De zelfevaluaties toezicht-arrangementen hebben ten doel de verbetering van de positionering en inrichting van de toezichthouders.

Het voeren van beleidsvisitaties heeft als doel de kwaliteit van de beleidsprocessen binnen de overheid te verbeteren. De doelstelling van de Kaderwet adviescolleges en het beleid van de minister voor BVK is om het publieke adviesstelsel sober en transparant te houden en de uniformiteit te bevorderen. De Kaderwet adviescolleges en de werking van het publieke adviesstelsel zijn reeds in 2001 geëvalueerd (kamerstukken II, 2001/2002, 28 101, nr 1 en 2). Op basis daarvan zullen, zoals aangegeven in het Hoofdlijnenakkoord, de taken, werkwijze en omvang van de adviesraden tegen het licht worden gehouden.

C.  Interbestuurlijke samenwerking. Burgers vragen om een overheid

die problemen oplost. Om te voorkomen dat overheden elkaar in het wiel rijden of naar burgers en instellingen tegenstrijdige signalen afgeven, is samenwerking tussen overheden onontbeerlijk. Inter-bestuurlijke samenwerking maakt een belangrijk onderdeel uit van verbetering van de kwaliteit van het openbaar bestuur. De ministers van BZK en voor BVK dragen verantwoordelijkheid voor de bestuurlijke en financiële verhoudingen en de vernieuwing daarbinnen. Om de kwaliteit van de samenwerking te verbeteren is het nodig aan mede-overheden ruimte te bieden en om gezamenlijke resultaatsafspraken te maken om maatschappelijke problemen die meerdere overheden raken aan te pakken. Ruimte bieden aan overheden vraagt om een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling tussen de overheden. Samenwerking komt concreet naar voren bij afstemming van het beleid in de regio, bijvoorbeeld rond de grote steden.

Wat gaan we daarvoor doen?

A.  De herkenbaarheid en de aanspreekbaarheid van gekozen vertegenwoordigers voor de burger wordt verbeterd door de komende invoering van de gekozen burgemeester en door de dualisering van provincies en gemeenten die in gang is gezet. De gekozen burgemeester zal zijn intrede doen in ons lokale bestuur. Een notitie over de hoofdlijnen van het stelsel van de gekozen burgemeester zal op korte termijn aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Deze notitie vormt de basis voor de noodzakelijke aanpassing van de wet- en regelgeving, die nog in deze kabinetsperiode tot stand zal worden gebracht. De Vernieuwingsimpulsen voor dualisme in het lokale en provinciale bestuur worden voortgezet in samenwerking met de gemeenten en de provincies. Tegelijkertijd vindt een verdere verduidelijking van de rolverdeling binnen gemeenten en provincies plaats door middel van aanpassing van medebewindswetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen. Verder zal in 2004 een evaluatie plaatsvinden van de eerste fase van de dualisering in de gemeenten. Voor het bevorderen van binnengemeentelijk zelfbestuur en het stimuleren van concrete prestatievergelijkingen tussen gemeenten (benchmarking) wordt onder andere een algemeen toegankelijke website ingericht met behulp waarvan prestaties en kosten transparanter worden gemaakt. Hiermee wordt het makkelijker voor burgers, bedrijven en instellingen om het bestuur gericht op zijn verantwoordelijkheden aan te spreken. In het kader van het herindelingsbeleid zullen zonodig, wanneer daartoe het verzoek wordt ingediend bij de minister van BZK, (te) kleine gemeenten worden samengevoegd. De financiële verhouding van gemeenten en provincies met het rijk moet zodanig zijn dat de medeoverheden adequaat en op democratisch gelegitimeerde wijze invulling kunnen geven aan hun taken. BZK en Financiën zorgen voor voortdurend onderhoud van het verdeelstelsel van gemeentefonds en provinciefonds, een kritische toets op zowel het eigen inkomstengebied van gemeenten, als ook op de verstrekking van specifieke uitkeringen door de ministeries. Tevens zal vanaf 2004 systematisch worden nagegaan of de nieuwe regelgeving ter versterking van de financiële functie van gemeenten en provincies (waaronder het besluit begroting en verantwoording voor gemeenten en provincies) aan de verwachtingen voldoet.

B.  BZK adviseert in samenwerking met Financiën over voorstellen tot verzelfstandiging van publieke taken. Deze voorstellen dienen te voldoen aan de eisen van de beleidskaders die er voor verzelfstandi-

ging zijn. Op basis van onder meer de advieservaring bereidt BZK beleid voor over nieuwe organisatievormen voor de uitvoering van publieke taken.

De in 2003 gestarte evaluatie naar het functioneren van ZBO’s zal uiterlijk in 2004 worden afgerond. Deze evaluatie zal ook aandacht schenken aan de relatie tussen ZBO’s en burgers. Op basis van de resultaten van het evaluatieonderzoek naar de sturings- en verantwoordingsrelaties tussen ZBO’s en ministeries wordt het normenkader terzake bijgesteld.

Om voor de burgers duidelijk te maken wat tot de rijksoverheid behoort, is de Minister voor BVK voornemens een openbaar register van ZBO’s in te stellen. Het openbaar bestuur moet transparant zijn ingericht. Daarvoor is het van belang dat er voor burgers/bedrijven, het parlement en overheidsinstanties een openbaar register van zelfstandige bestuursorganen komt. Dat bevordert de duidelijkheid over wat tot het openbaar bestuur (i.c. ZBO’s) behoort.

In het kader van de verbetering van de kwaliteit van de uitvoering van publieke taken door uitvoeringsorganisaties (veelal ZBO’s) participeert BZK in het samenwerkingsverband van beroepsuitoefenaars van uitvoeringsorganisaties. BZK ondersteunt de tweede benchmark van uitvoeringsorganisaties. Onder benchmark wordt verstaan het uitvoeren van een vergelijkend onderzoek met als doel best practices te benoemen, hiervan de oorzaken te achterhalen en daarvan te leren voor de eigen uitvoeringsorganisatie.

De bestaande toezichtarrangementen worden getoetst aan de in 2001 vastgestelde Kaderstellende visie Toezicht. De ministeries zijn zelf verantwoordelijk voor de inrichting van hun toezichtarrangementen. Alle ministeries evalueren in de periode 2003 t/m 2005 hun toezicht-arrangementen die vervolgens door een interdepartementale commissie (Ambtelijke Commissie Toezicht II) worden getoetst. Deze commissie wordt door medewerkers BZK ondersteund. Het instrument van de interdepartementale beleidsvisitatie naar interdepartementale beleidsprocessen wordt geëvalueerd, nadat in 2004 de laatste twee beleidsterreinen zijn gevisiteerd. Ook in 2004 worden weer drie debatten gewijd aan actuele ontwikkelingen binnen de organisatie van de rijksdienst. BZK benut de debatten mede als voertuig voor eigen visieontwikkeling op een bepaald actueel thema. Na afloop van de debatten verschijnt een publicatie. In 2004 zal de Minister voor BVK er naar streven om het publieke adviesstelsel sober te houden. Dat betekent grotere terughoudendheid bij de instelling van nieuwe adviescolleges. Ook zal worden bevorderd dat de adviescolleges meer uniform worden ingesteld en ingericht. Instrumenten daartoe zijn de toepassing van de Kaderwet adviescolleges, de checklist benoemingen en de standaard-instellingsregeling. Voorts zal een aanvang worden gemaakt met een ingrijpendere versobering van het bestaande adviesstelsel. C. De verplichtende gemeentelijke samenwerking rond de zeven

stedelijke regio’s wordt voortgezet. Per 1 januari 2005 is daarvoor een nieuwe wettelijke voorziening noodzakelijk. Begin 2004 zal daartoe een wetsvoorstel worden ingediend bij het parlement. Om de kwaliteit van de interbestuurlijke betrekkingen te verbeteren worden alternatieve sturingsinstrumenten ontwikkeld. Zo wordt ketenregie als alternatief sturingsmodel in het sociale domein ontwikkeld. Ketenregie kan met name binnen het sociale domein van nut zijn, omdat hierbij sprake is van complexe situaties met meerdere actoren die een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke problemen (bijv. jeugdbeleid). Ingezet wordt op het stimuleren en

faciliteren van gemeenten en instellingen in de uitvoeringspraktijk. Hiervoor ontwikkelt BZK een implementatieplan dat in 2004 tot uitvoering komt. De praktische handleiding ketenregie zal hierbij in ieder geval een rol spelen.

Vergroting van de kwaliteit van het openbaar bestuur kan ook worden bereikt door voortzetting van een goede interbestuurlijke samenwerking met VNG/gemeenten en IPO/provincies. Het kabinet wil een vervolg-bestuursakkoord metVNG en IPO opstellen waarin diverse acties via twee stromen bijeenkomen: ruimte bieden aan medeoverheden (kwaliteit openbaar bestuur) en inhoudelijke resultaatsafspraken op met name het fysieke terrein. De minister van BZK is de coördinerende minister voor een vervolg-bestuursakkoord. Het kabinet denkt ruimte te bieden aan mede-overheden door onder meer centrale regels en planvoorschriften te verminderen en door sanering of bundeling van specifieke uitkeringen. Het halfjaarlijkse Overheden-overleg onder leiding van de minister-president wordt nieuw leven in geblazen en agendeert knelpunten binnen beide stromen én biedt ruimte voor actuele onderwerpen.

Verbetering van de kwaliteit van het openbaar bestuur kan worden bereikt door deregulering en het terugdringen van bestuurslasten bij decentrale overheden. In 2003 is in het Overzicht Specifieke Uitkeringen (OSU) geconstateerd dat specifieke uitkeringen niet altijd een heldere taakverdeling tussen rijk en decentrale overheden als grondslag hebben. Bovendien is niet altijd het nut van bepaalde bestuurslasten aangetoond. Het kabinet wil dan ook in 2004 aan de hand van het OSU het bestaansrecht van specifieke uitkeringen beoordelen. Inzichtelijk wordt gemaakt welke specifieke uitkeringen overgeheveld kunnen worden naar het gemeentefonds of provinciefonds of bundeling tot brede doeluitkeringen. Deze operatie komt voort uit de wens het bestuurlijke en financiële arrangement van specifieke uitkeringen te verbeteren. De minister voor BVK coördineert deze operatie.

Wat mag het kosten?

In totaal is voor dit artikelonderdeel € 16,634 mln beschikbaar.