De nuance voorbij - Main contents
Het is alweer ruim vijf jaar geleden. Geert Wilders was nog gewoon buitenlandwoordvoerder van de VVD en ik deed Europa bij de PvdA. Als leden van een Kamerdelegatie gingen wij naar Iran. Voor ons beiden was het niet de eerste keer. Geert was inmiddels geen onbekende in Teheran, vanwege zijn keiharde kritiek op het regime en zijn inmiddels beruchte uithalen naar de politieke islam. Ook had hij een paar jaar eerder een gedegen studie gemaakt naar de veiligheidsrisico’s in de regio, met name als gevolg van de mogelijke proliferatie van kernwapens. Het was een goed stuk werk, met keiharde conclusies die weliswaar niet allemaal de toets der kritiek konden doorstaan, maar het rapport als geheel was wel richtinggevend voor de politieke discussie. Geert dwong Buitenlandse Zaken tot een diepgaande en brede reactie. Het was één van de zeldzame keren dat ik dat in de Kamer heb meegemaakt, al helemaal op basis van het werk van één slim en hardwerkend kamerlid. Dat was de Iraanse diplomatie zeker niet ontgaan, dus Geert werd gezien als een interessante maar ook geduchte gesprekspartner.
Ik kan niet anders zeggen dan dat ik met groot plezier terugkijk op onze gezamenlijke reis. Wilders en ik delen een fascinatie voor dat bijzondere en prachtige land met dat bijzondere en veel minder prachtige regime. Op één van de avonden in Teheran onttrokken wij ons samen aan het officiële programma en gingen wij de stad in. Om te zien hoe mensen leven, wat zij op straat doen, hoe zij ons bejegenen. Wij gingen ergens bij een stalletje met een terrasje ervoor pizza eten. Wij zaten daar tussen jonge mensen, het had net zo goed een terrasje in Zuid Italië, Kroatië of Albanië kunnen zijn. Alleen geen bier en wijn op tafel. De jonge mensen misschien net een tintje donkerder, maar met toch vooral dezelfde kleding, dezelfde mobieltjes, de zelfde losse, blije, kameraadschappelijke omgangsstijl. Alleen hadden de meiden hoofddoekjes. Althans, zij deden alsof zij zich aan de regels hielden, door grote sjaals nog net op hun achterhoofd te dragen. Zij gunden ons zonder reserve een blik op hun prachtige, meestal ravenzwarte haar. Zeker Geert met zijn blonde haar viel op in deze omgeving. Mensen groetten ons nieuwsgierig en met open blik, steeds bereid tot een praatje, al was het maar om te laten zien dat zij uitstekend Engels spraken. Geert en ik genoten van deze contacten en voor mij behoren zij tot de dierbaarste herinneringen aan deze bijzondere reis. Al blijft de meest dierbare herinnering de wijze waarop Farah Karimi met opgeheven hoofd en een hart vol emoties het land weer betrad dat zij zoveel jaren eerder had moeten ontvluchten.
Ook in de officiële gesprekken was Geert een professional. Keihard, zoals wij hem kennen, maar altijd goed geïnformeerd, ook belangstellend en open naar de hervormingsgezinden in de regering, maar zeker niet naïef over de ayatollahs. In ieder geval ging hij met iedereen vriendelijk en gedecideerd in gesprek, al kon hij af en toe behoorlijk uithalen als de gesprekspartners het al te bont maakten. Hij dwong daarmee zowel bij zijn Nederlandse collega’s als bij de gastheren respect af.
Wij maakten ook een reis door het land, waarbij onder meer het adembenemende Persepolis en de historische pracht van Isfahan werden bekeken. In Isfahan werden wij door Chehel Sotun geleid, een zeventiende eeuws paleis. Het viel mij op dat de gids ons wel erg snel langs prachtige fresco’s wilde voeren. Wij bleven toch maar even staan en zagen taferelen van een feest aan het hof van de Safavieden. Er wordt gedanst, er wordt muziek gemaakt. De vrouwen worden in vol ornaat afgebeeld. Zonder hoofddoekjes, soms zelfs met doorzichtige bovenkleding. Mannen en vrouwen heffen het glas. Met wijn. Dat is natuurlijk cultureel erfgoed dat het huidige regime niet echt uitkomt, vandaar de haast van onze gids. De islam was toen ook de godsdienst, een tolerante islam, een islam zonder het gebod van hoofddoekjes, een islam zonder verbod op alcohol. Overigens, de Safavieden waren oorspronkelijk soenni, maar graag bereid dat verleden onder h et tapijt te vegen en sjiiet te worden voor het sultanaat.
Hoe het ook zij, het is na aanschouwing van de fresco’s erg moeilijk vol te houden dat iedere moslim altijd van oordeel is geweest dat de heilige koran per definitie het dragen van hoofddoekjes voorschrijft of het drinken van wijn verbiedt. Kennelijk kende de islam ook vroeger al mensen als Augustinus in de christelijke kerk, die duidelijk maken dat het Koninkrijk Gods aan de andere kant van de weg ligt en dat wij daar nog een eeuwigheid kunnen vertoeven, maar het ook wel een beetje gezellig moeten hebben zolang we aan deze kant van de weg leven. Als we maar goed voor elkaar willen zorgen.
Er is nog een anekdote die ik aan u kwijt wil over Isfahan. Bij aankomst op het vliegveld werden wij ontvangen door de lokale autoriteiten. Geert en ik zaten naast elkaar en wij kregen beiden de slappe lach op een manier die ik in jaren niet meer had meegemaakt. Op geen enkele wijze onder controle te brengen, de tranen rolden over onze wangen. Had niets met onze gastheren te maken, het lag puur aan één van onze begeleiders die bij iedere officiële ontmoeting binnen een paar minuten in diepe slaap verkeerde en dan heerlijk zat te snurken. Natuurlijk dachten de gastheren dat wij om hen lachten. Dankzij de charme van Farah konden wij voorkomen dat het op een diplomatiek incident uitdraaide. En mijn excuses werden aanvaard.
Dit waren zo maar een paar indrukken van een reis ruim vijf jaar geleden. Ik moest hier aan denken bij het zien van Fitna. Omdat ik weet dat Geert Wilders echt denkt deze oorlog te moeten voeren. Omdat ik ook weet dat hij daarbij geen nuance, geen relativering kan gebruiken. Omdat ik daarom zal doorgaan met het luid tegenspreken van de PVV, een beweging die ons land geen goeds kan brengen. Omdat ik desondanks hoop dat Geert de diepgang en de nuance van vroeger weer weet te vinden. En omdat ik hem ook gewoon mis, als collega die ik respecteerde en als maatje met wie het altijd goed toeven was.
Meer informatie