Gevaarlijk: steun aan individuele bedrijven. - Main contents

Je kon er natuurlijk op wachten, dat zei ik al op de dag van mijn installatie als Kamerlid tegen het TV-programma 1-Vandaag: dat iemand zou beginnen over steunverlening aan individuele bedrijven. Volgens mij, maar ik hoop van harte dat ik me vergis, is dat vandaag gebeurd.

We hadden een debat over nota bene de onwenselijkheid van protectionisme, het belemmeren van buitenlandse bedrijven om eigen bedrijven te bevoordelen.

Ik citeerde een Amerikaanse hotemetoot uit de financiële wereld, omdat Amerikanen zo heerlijk direct kunnen zijn: "Protectionisme is de cocaïne van de economie. Die wordt er high van. Maar het is verslavend en uiteindelijk leidt het tot de economische dood."

Protectionistische maatregelen tijdens crises worden vaak ingegeven door de meer dan begrijpelijke wens tot behoud van werkgelegenheid. Het optreden van de Franse president Sarkozy toen hij voorstelde om aan de miljardensteun aan de Franse autoindustrie de voorwaarde te verbinden dat de productie niet naar het buitenland werd verplaatst, was veelzeggend. Net zoals de uitspraak uit 2007 van Gordon Brown: 'British jobs for British workers' - een uitspraak die hem nu lelijk achtervolgt.

Hoe dan ook, bij dat debat toverde CDA-woordvoerder Ten Hoopen ineens een motie tevoorschijn die naar mijn smaak de deur op een fikse kier zet voor steunverlening aan individuele bedrijven. Ik heb daarop het spreekgestoelte beklommen en CDA-kamerlid Jan van Houwelingen geciteerd. In 1984 zat hij in het getuigenbankje voor de RSV-enquètecommissie, die de steun aan de scheepsbouw onderzocht. "We wisten dat we eigenlijk geen geld meer moesten geven, maar er was maatschappelijke druk, de vakbeweging en de vertegenwoordigers van kerken zaten op de publieke tribune - en dan gingen we toch maar weer accoord met een nieuwe financiële injectie." Miljarden heeft dat toen gekost. En de conclusie was sindsdien: dit moeten we nooit meer doen.

Dat is geen gemakkelijk standpunt, want het lijkt mooi om banen en bedrijven te redden, zeker in crisistijd. Alleen vallen ze vaak één of twee jaar later alsnog om - en is het ingezette belastinggeld door het putje gespoeld. Bovendien houd je slecht management in stand door de perverse prikkel dat er een financiële EHBO-post in Den Haag staat waar je je hand kunt ophouden. Als er nou iets te leren viel van de scheepsbouwsubsidie, dan was het dat. Een kolengraafmachine werd op kosten van de belastingbetaler tot een soort Rolls Royce verbouwd.

Minister van der Hoeven reageerde naar mijn smaak veel te welwillend op de suggestie van het CDA, die niet voor niks onmiddellijk door de SP-populisten werd ondersteund. Eigen bedrijven eerst, immers. Gevaarlijk. En nogmaals: ik hoop dat ik me vergis.

Ton Elias