EUFOR Missie Tsjaad is neokoloniaal en niet effectief - Main contents

Je kunt niet op een effectieve wijze vluchtelingen beschermen in een burgeroorlog als je zelf niet wordt beschouwd als een neutrale partij in het conflict. Daarom steunt de SP de uitzending van zestig mariniers naar Tsjaad niet.

door Ewout Irrgang, Tweede Kamerlid SP

In zijn opinieartikel d.d. 4 april stelt Martijn van Dam dat de EU Tsjaad-missie de steun van de SP verdient. Van Dam noemt de drie criteria legitimiteit, effectiviteit en proportionaliteit waaraan de SP deelname aan een missie toetst. VN-resolutie 1778 verstrekt de EUFOR missie de noodzakelijke legitimiteit op basis van het internationaal recht.

Dat heeft de SP ook nooit bestreden. Legitimiteit is een noodzakelijke voorwaarde voor onze steun maar niet een voldoende voorwaarde omdat de missie ook effectief en proportioneel moet zijn. Opvallend is overigens dat de PvdA van Van Dam in 2003 wel bereid bleek politieke steun aan de inval in Irak te verlenen, terwijl die legitimiteit daar juist onbrak.

Wat betreft de effectiviteit: de EUFOR-missie komt er op initiatief van de Fransen. Het merendeel van de EUFOR-missie bestaat uit Franse troepen en ook een groot deel van de vliegtuigen en logistieke ondersteuning wordt door de Fransen geleverd, evenals de troepencommandant. Het operationele hoofdkwartier bevindt zich in Frankrijk. Tegelijkertijd heeft Frankrijk op grond van een bilaterale overeenkomst met Tsjaad permanent 1.250 militairen in het land gestationeerd onder de naam Epervier. Epervier is een missie met als doel de Tsjadische regering te beschermen.

Frankrijk heeft volgens diverse media de afgelopen jaren voor miljoenen euro's aan wapens aan Déby geleverd en doet dit nog steeds, hoewel deze leveranties waarschijnlijk in strijd zijn met de EU-gedragscode voor wapenuitvoer. President Déby is een zwaar corrupte leider die twintig jaar geleden door een militaire staatsgreep aan de macht kwam. Volgens berichten van de Human Right Watch heeft het regime zeer recentelijk nog duizenden burgers uit hun huizen verjaagd.

De Fransen van de Epervier missie helpen Déby ook aan informatie over de rebellen en dus vrezen deze rebellen dat de Fransen van de EUFOR-missie dit ook zullen doen. Het is politiek naïef om te verwachten dat EUFOR als een neutrale partij in Tsjaad zal worden gezien. Het feit dat de EUFOR missie zich op 700 kilometer van de hoofdstad bevindt is geen argument; het gaat erom dat EUFOR in Tsjaad op het terrein van de rebellen tegen Déby gaat opereren. Niets voor niets hebben de rebellen de EUFOR-missie de oorlog verklaard omdat ze deze als onderdeel zien van de Franse neokoloniale politiek. Niets voor niets heeft president Déby eerder een VN-missie afgewezen, die veel geloofwaardiger zou zijn als een neutrale partij. Waarschijnlijk juist daarom verzette de zwaar corrupte Déby zich tegen deze VN-missie en mede hierdoor is er flinke vertraging opgelopen.

De EUFOR missie duurt nog geen jaar, wat er na 15 maart 2009 gebeurt is volstrekt onduidelijk. Het kabinet heeft bij voorbaat al nee gezegd tegen een Nederlandse bijdrage aan een eventuele VN-macht in 2009, mocht die er komen.

Deze week zijn de rebellen en het Tsjadische leger slaags geraakt in het gebied waar EUFOR-actief is. Volgens berichten in de Afrikaanse media wordt gevreesd voor een groot offensief. Het doel van de EU-operatie, de veiligheid en stabiliteit te verbeteren in Tsjaad en de CAR in het gebied langs de grens met Darfur, komt hiermee dus juist verder in het geding omdat er een grote kans bestaat dat EUFOR in het binnenlandse conflict gezogen wordt. Dat Van Dam de kans op aanvallen van rebellen op “buitengewoon klein” taxeert door de “goede bewapening” van EUFOR is voor zijn rekening. Goed bewapend waren de Amerikanen ook toen zij Irak en Afghanistan binnenvielen, maar dat heeft de rebellen daar niet tegengehouden.

Het verwijt dat de SP zelden missies steunt raakt kant noch wal. In het verleden steunden wij missies naar Kosovo, Macedonië, Bosnië, Cyprus, Congo, Liberia, Zuid-Soedan, Libanon en een politiemissie naar Afghanistan. Deze week nog stemde de SP in met een missie naar Somalië. Ook staat de SP in beginsel positief tegenover een Nederlandse bijdrage aan Darfur, waarover het besluit formeel nog genomen moet worden door het kabinet. Om anderen redenen onthielden ook VVD en PVV zich van steun aan de missie in Tjaad. Dat is samen ruim eenderde van de Tweede Kamer. Verantwoordelijkheid nemen betekent zorgvuldig afwegen of een deelname aan een buitenlandse missie verstandig is. Zonder de noodzakelijke neutraliteit kan deze missie niet effectief zijn. Daarom steunt de SP deze neokoloniale missie niet en zou ook de PvdA dat niet moeten doen. De PvdA wil echter zó graag militairen naar Afrika sturen dat het haar niet uit lijkt te maken wat het effect van dat optreden is.

Dit artikel stond in gelicht gewijzigde versie op 7 april 2008 in de Volkskrant