Positief over economie Nederland - Main contents
De versnelling van de groei van de arbeidsproductiviteit wijst erop dat er geen reden is tot pessimisme over de Nederlandse economie. Bij de formatie van een nieuw kabinet moeten we hier rekening mee houden.
door Ewout Irrgang, lid van de Tweede Kamer voor de SP
Eind jaren negentig leken de bomen nog tot in de hemel te groeien. Iedereen had het over de Nieuwe Economie. Ook politici wilden maar al te graag geloven in het dot.com walhalla van eeuwige groei die alle economische problemen oplost. De afloop is bekend. De beurs stortte ineen en de Nederlandse economie kwam in de op één na ergste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog terecht.
De theorie van de Nieuwe Economie was dat door de digitale revolutie de productiviteitsgroei in een stroomversnelling zou komen waardoor ook de totale groei toeneemt. Dat conjunctuurgolven zouden afvlakken, was natuurlijk 'een beetje dom' maar dat computers leiden tot een hogere productiviteit weet iedereen. Alleen was dat in de macro-economische cijfers niet zichtbaar. De groei van de arbeidsproductiviteit liep in Nederland terug van 3 procent per jaar in de periode 1949-1980 tot 1,7 procent in de jaren tachtig. In de jaren negentig vertraagde de gemiddelde groei van de arbeidsproductiviteit tot slechts 1,1 procent.
In de VS versnelde de productiviteitsgroei in de jaren negentig, wat nieuwe voeding gaf aan het Europese minderwaardigheidscomplex over de eigen economische prestaties. Vorig jaar nam de arbeidsproductiviteit in de marktsector volgens het CPB toe met 4,3 procent. Dit jaar neemt de arbeidsproductiviteit in de marktsector opnieuw toe met een bovengemiddelde 2 procent. Voor volgend jaar verwacht het CPB zelfs een toename met 2,5 procent. Deze groei vindt plaats ondanks en niet dankzij het kabinetsbeleid. Zonder de kabinetsmaatregelen zou de groei van de arbeidsproductiviteit, volgens het CPB, dit jaar en volgend jaar nog eens een kwart procentpunt hoger uitvallen.
Het is natuurlijk moeilijk om te beoordelen of er sprake is van een nieuwe trend. Maar de arbeidsproductiviteit groeit in de periode 2004-2006 meer in een Amerikaanse tempo dan in het Nederlandse tempo uit de jaren negentig. Waarom zou wat in de VS gebeurde uiteindelijk ook niet in Europa gebeuren? Voor een Europees minderwaardigheidscomplex is absoluut geen reden. Daar komt nog bij dat de Amerikanen boven hun stand leven met hun onhoudbare tekort op de lopende rekening.
Door het bezuinigingsbeleid van het kabinet, de grote stijging van pensioenpremies en olieprijzen hebben we van de snelle groei van de productiviteit nog niks gemerkt. Het kabinet heeft ons een uitermate depressief beeld van onze nationale economie voorgehouden om het eigen beleid te kunnen rechtvaardigen. Van politici mag verwacht worden dat ze niet meelopen met hypes over een Nieuwe Economie maar ook niet met hypes over een Depressieve Economie. Het CPB komt nog dit jaar met een studie over de financieel-economische ruimte van de overheid in de volgende kabinetsperiode. De studiegroep Begrotingsruimte is bezig met het formuleren van aanbevelingen voor het begrotingsbeleid in die periode. Het lijkt mij verstandig dat beide nog eens goed kijken naar wat de laatste inzichten zijn over de potentiële groei van de Nederlandse economie op de lange termijn.
Dit artikel werd gepubliceerd in het Financieel Dagblad 2005 op 21 december 2005