Respectloos: Bisschop Eijk over euthanasie - Main contents

Gisteren las ik een bericht over Aartsbisschop Eijk, de leider van de Rooms Katholieke kerk in Nederland. In een interview in De Staatscourant van 29 april keerde hij zich af van de euthanasie van schrijver Hugo Claus. Hij stelt: “Uiteindelijk getuigt de zelfverkozen dood van een gebrek aan moed, van toegeven aan lijdensangst”. Tja, van zo'n domme uitspraak wordt je even stil.

Mensen die een uitzichtloze ziekte hebben, en het eind van hun leven dicht naderen, worstelen met de dood. Dat is een zeer persoonlijk proces. De een kiest er voor om dat proces tot het einde te willen doormaken geholpen door pijnstillers, de ander kiest voor het verminderen van het bewustzijn in de laatste fase (palliatieve sedatie), en anderen kiezen er voor iets eerder, op een zelfgekozen moment, te sterven door actieve euthanasie. De manier waarvoor mensen kiezen is niet te vangen in scherpe lijnen. In de praktijk zijn er bijvoorbeeld mensen die religieus zijn en voor euthanasie kiezen, en mensen die niet religieus zijn die juist vragen om palliatieve sedatie. Daaruit blijkt dat de gewenste manier van sterven zeer persoonlijk is. Voor al die opties is moed nodig, heel veel moed. De ene keus is niet beter dan de andere. Het is in de eerste plaats een persoonlijke keuze, die, wat je ook kiest, veel van mensen vraagt, en die in alle gevallen respect verdient.

Tuurlijk mag Eijk uitdragen dat de officiële opvatting van de Rooms Katholieke kerk is dat de mens niet over leven en dood mag beslissen. Hoewel ik dat een achterhaalde opvatting vind (veel moderne gelovigen vinden dat trouwens ook), heeft hij het recht die mening te uiten. Maar dat hij er vervolgens een waardeoordeel aan vastplakt, en mensen een 'gebrek aan moed' verwijt vind ik een schande voor een man in zo'n functie. Wat zijn uitspraken nog erger maakt, is dat hij zichzelf als alternatief 'goed' voorbeeld opwerpt. Eijk werd in 2001 namelijk getroffen door een herseninfarct, met een zeer moeilijk herstelproces. Hij stelt dat hij zelf "nooit aan levenbeëindiging heeft gedacht" en door zijn Godsvertrouwen er doorheen is geholpen. Voor de goede orde: Ik ben erg blij voor Eijk dat hij zo door zijn ziekte is heengekomen, en ik respecteer zijn verhaal, maar hoe kan hij zijn geschiedenis nu als voorbeeld stellen? Bij gevallen van euthanasie gaat het immers over situaties waarin mensen niet meer -kunnen- herstellen. Zijn voorbeeld gaat hier dus niet op.

Hoe het ook zij: Eijk heeft het volste recht uit te dragen dat hij bij een ongeneeslijke ziekte, in de laatste fase van zijn leven, zelf niet voor euthanasie zou kiezen. Het staat hem ook vrij daar persoonlijke religieuze motieven voor aan te voeren. Maar zijn oordeel over anderen past niet. Daar is dit vraagstuk veel te persoonlijk voor. Een wijze bisschop zou hier kunnen bedenken dat, als er al een 'persoonlijke God' bestaat, die maar over dit soort ingewikkelde, persoonlijke wegingen moet oordelen. Dat Eijk vanuit zijn bisschopstoren toch zelf aan het oordelen slaat, getuigt van ijdelheid en een gebrek aan respect, juist voor mensen die zo kwetsbaar zijn.

Waar haalt zo'n man het lef vandaan.