Kamerinbreng: Debat ontwikkelingen ING - Main contents
Het is niet voor het eerst. Gisteren gebeurde dat ook inzake het onderzoek naar Irak. Het budgetrecht is een van de belangrijkste rechten van de Kamer. Is de minister dat met mij eens? Zo ja, waarom gaat hij hier dan steeds aan voorbij?
De gekozen oplossing is zeer kredietcrisiswaardig: ondoorzichtig en niet transparant. Er wordt gebruikgemaakt van verschillen in de boekhoudsystemen voor banken en de overheid. Economisch en juridisch eigendom blijken twee verschillende werkelijkheden te zijn. De minister zei vorig jaar dat de banken te weinig lessen hadden getrokken uit de kredietcrisis. In het debat over de Najaarsnota onderschreef hij het belang van transparantie. Vindt hij dat hij nu het goede voorbeeld geeft? Doet de minister niet precies wat hij de financiële sector verweet? Heeft de overheid geen voorbeeldfunctie?
Met de back-upfaciliteit hebben wij weer een prachtige deal aan het rijtje toegevoegd. Er is 75% kans op een winst van 2 mld. en 25% kans op een verlies van maar 600 mln. Dat is een schitterend plaatje voor durfkapitalisten, maar niet voor de overheid. De overheid is geen belegger en zou zich ook niet zo moeten gedragen. De minister moet een voorbeeld nemen aan de regels die hij aan de lagere overheden oplegt. De Staat neemt risico. Inmiddels kan een claim van 94 mld. gelegd worden op de overheid. Dat is een forse onzekerheid die flink op de staatsschuld zal drukken. Welke zekerheden worden er tegenover deze risico's gezet voor de volgende generaties?
Bij het berekenen van de risico's wordt uitgegaan van het base-scenario, hetgeen volgens de minister realistisch is. In de financiële wereld is het gebruikelijk om naast de base case en de stress case ook een worstcasescenario te maken. Waarom is dat niet gemaakt? Wat zijn de voorspellingen van de minister waard? Voor de groeiramingen voor de begroting ging het kabinet uit van een realistisch scenario. Bleek het inderdaad realistisch te zijn?
Wij zitten nu zelfs ver onder een voorzichtige raming. Waarom?
Ook zei de minister dat Nederland geen last zou krijgen van de kredietcrisis, dat de economie wel tegen een stootje kon en dat hier van een recessie geen sprake zou zijn. Hoe betrouwbaar is de glazen bol van minister Bos? Ik begrijp dat 25 mld. verlies heel onwaarschijnlijk is, maar is een maximaal verlies van 600 mln. niet aan de lage kant? De betalingsachterstanden bij de hypotheekeigenaren zijn ook nog eens groot. Gisteren werd bekend dat het geld in Californië op is. Dat is de staat waar 40% van de hypotheken in de portefeuille van ING zich bevindt. Hoe realistisch is de raming? Hoe zeker is het dat Nederland winst zal maken? Kijk eens in uw glazen bol, minister, dan kunt u het ons vertellen.
Aan de steun aan ING zijn enkele voorwaarden verbonden. ING houdt bijvoorbeeld PIN in de lucht. Dat is waarschijnlijk goed voor de consument, maar gaat het niet in tegen de commerciële belangen van de bank? Wat is de reden voor deze voorwaarde? Bemoeit de minister zich niet met de bedrijfsvoering van een bedrijf? Tot waar gaan het ingrijpen en de verantwoordelijkheid van de overheid? Staat de minister zo de vrije markt niet in de weg? Ook committeert de bank zich aan het uitlenen van 25 mld. extra. In hoeverre is er sprake van bemoeienis met de bedrijfsvoering? Banken en bedrijven hebben met elkaar al afspraken gemaakt over kredietverstrekking. Waar is deze extra impuls nog voor nodig? En was excessief lenen niet een van de oorzaken van de crisis? Is het niet de reden waarom de overheid nu op een hypotheekportefeuille moet bijspringen? Wordt de overweging om geld uit te lenen zo wel goed genoeg gemaakt?
ING kreeg in oktober al steun van de staat, in de vorm van een kapitaalinjectie van 10 mld. Er werden toen verschillende voorwaarden gesteld, waaronder die over het beloningsbeleid en de commissarissen. Een voor de hand liggende voorwaarde werd toen niet gesteld: het opschonen van de balans. Dat is een voorwaarde die de Kamer wel heeft aangedragen. Hoe kijkt de minister terug op dat besluit?
Wij hebben een schriftelijke vraag gesteld de fiscale consequenties. Hoe gaat ING deze constructie in zijn belastingaangifte verwerken? Het concern heeft een handhavingsconvenant gesloten met de Belastingdienst. Heeft ING in het kader daarvan de fiscale gevolgen van deze constructie al doorgesproken met de convenantsinspecteur? Zo ja, wat is daarvan de uitkomst? De noodzaak van de ingreep kan moeilijk worden beoordeeld zonder de fiscale gevolgen te kennen. De boekhoudkundige uitwerking heeft invloed op zowel de positie van ING als de plannen van de minister. Ik neem aan dat de minister deze fiscale gevolgen in zijn beschouwing heeft betrokken. Wat was daarvan de uitkomst? Ik wil dat weten.
Als steun aan de banken nodig is, moeten wij die geven. Het risico van het omvallen van een bank is te groot geworden. Het is een te groot risico voor onze economie, dus als het nodig is dan steunen wij dat. Was deze steun echter wel echt nodig? Wordt het risico wel goed ingeschat? Is een oplossing van het soort dat de kredietcrisis heeft veroorzaakt, namelijk een ingewikkelde en ontransparante oplossing, wel het juiste antwoord? En waarom is weer aan de Kamer voorbijgegaan?