Nooit meer Auschwitz! - Main contents

Woensdag was het 65 jaar geleden dat concentratiekamp Auschwitz in Polen door de Russen werd bevrijd. Op uitnodiging van de European Friends of Israel was ik aanwezig bij de herdenking. Het bezoek aan Auschwitz I was indrukwekkend. Er werden kransen gelegd bij de executiemuur en in één van de gebouwen, die tot foto-expositie was omgebouwd, vond een korte ceremonie van gebed en schriftlezing plaats.

Met op de achtergrond foto's van massagraven en uitgemergelde lichamen klonk Psalm 121. Op een plek waar je vertwijfeld kunt uitroepen: Waar was God? Daar werd de God van Israel juist aangeroepen. Daarmee zijn niet simpelweg alle vragen opgelost en beantwoord, maar het geeft wel rust om ze bij Hem neer te leggen. Ik heb een tijd staan kijken bij al die kinderschoenen. De schoenmaten van mijn jongens zater er bij. En dan alle keukenspullen! Mensen zijn op reis gegaan in de verwachting ergens anders een nieuw bestaan op te bouwen.

We hebben over het terrein van Auschwitz-Birkenau gelopen. Een indruk gekregen van het leven in een barak met duizend vrouwen, vrijwel allemaal lijdend aan dysenterie. Het vroor 20 graden en zelfs met mijn dikke kleding was het vreselijk koud. Het is niet voor te stellen hoe de kampbewoners in hun dunne uniformen en slechte schoeisel de winterdagen hebben doorgebracht. Een holocaust-overlevende vertelde zijn verhaal. Bij de woorden over het afscheid van zijn moeder tijdens de beruchte selecties schoten tranen in zijn ogen.

Een dag om nooit te vergeten.

In Nederland loopt de laatste jaren de discussie wat we precies moeten gedenken op 4 mei. Stilstaan bij het principe 'nooit meer oorlog' en daarbij ook denken aan alle oorlogs- en vredesmissies na 1945 is natuurlijk goed. Maar een apart onderdeel zal volgens mij ook de holocaust moeten blijven. 'Nooit meer Auschwitz' waarbij de naam van dit kamp staat voor alle concentratiekampen waar joden zijn omgebracht.

Het was goed om europarlementarier Bas Belder en medewerker Dick Jan Diepenbroek te ontmoeten. Bas vertelde me dat in Europa het antisemitisme lijkt toe te nemen. Nu er steeds minder overlevenden zijn van de holocaust, is het belangrijk dat hun verhalen blijven voortleven. De holocaust is begonnen in een land met een democratisch gekozen regering, maar waar discriminatie en uitsluiting van bepaalde groepen er langzaam maar zeker in sloop. Deze historische kennis moet ons elke dag weer scherp houden in het bewaken van onze democratische rechtstaat en de mensenrechten die daarbij horen!

Nu weer terug in Nederland en aan het werk om deze principes waar te maken.

Esmé Wiegman