Marktwerking in gezondheidszorg aan banden - Main contents

De miljardenbezuinigingen die Nederland staan te wachten, mogen niet ten koste gaan van de middeninkomens. Dat zeg ik vandaag in een interview met NRC Handelsblad. Ook geef ik hierin aan dat er wat de PvdA betreft een halt wordt toegeroepen aan de marktwerking in de zorg. Lees hieronder het artikel dat donderdag 25 februari in het NRC Handelsblad verscheen.

Het interview hieronder is één op één overgenomen uit het NRC Handelsblad van 25 februari.

De PvdA maakt een ruk naar links. Fractievoorzitter Mariëtte Hamer erkent het volmondig. „Absoluut”. „Het wordt tijd voor een progressieve coalitie.” Ze spreekt van Nieuwe Solidariteit, met hoofdletters. De samenleving is meer dan een optelsom van individuele belangen. De rol van de markt is uit de klauwen gelopen en de overheid is een veel te passieve controleur op afstand geworden. Het is volgens haar tijd om definitief afstand te nemen van het „rechtse denken dat ten grondslag ligt aan het ontstaan van de economische crisis”.

Hamer doet vanavond op een campagnebijeenkomst in Amsterdam namens de PvdA „de missie en visie” uit te doeken voor de aanstaande bezuinigingsoperatie, de ‘heroverwegingen’. De overheid moet, zoals het er nu uitziet, een bedrag van 35 miljard euro besparen om de overheidsfinanciën weer gezond te maken. Haar verhaal sluit aan bij de Joop den Uyl-lezing die partijleider Wouter Bos vorige maand hield. Daarin nam de PvdA-voorman afstand van het ongebreidelde marktdenken. Hamer stelt dat de PvdA wil breken met de „meer-meer-meercultuur”. „De cultuur van meer keuze, meer geld en meer spullen en minder geduld, minder respect en minder zorg.”

Hoe moet de overheid dan miljarden besparen?

„Onze grote zorg is dat de rechtse partijen op het spoor zitten van een kille sanering. Daar zullen we niet aan meewerken. Wij willen de kwetsbaren beschermen, en talenten benutten. En het mag nooit zo zijn dat een cumulatie van maatregelen betekent dat alles op de schouders van de middeninkomens terechtkomt. Als we de hypotheekrente aanpakken, zal dat vooral om hoge inkomens gaan.”

Wilt u eigenlijk wel 35 miljard besparen, en hoe snel?

„Of 35 miljard nodig is, weten we nog niet zeker. We moeten geen valse verwachtingen wekken. Maar we willen er ruim de tijd voor nemen. We zullen er 10 tot 15 jaar over moeten doen om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Zolang zal het kunnen duren voor we weer op het niveau van 3 jaar geleden zijn. Dus absoluut geen snelle en kille bezuiniging.”

Moeten de belastingen omhoog?

„We hebben al gepleit voor een hoger tarief voor topinkomens. En we zullen er als samenleving over na moeten denken of we een tientje meer belasting kunnen vragen om te investeren in onderwijs en zorg. Want blijven investeren is belangrijk, anders komen bedrijven opnieuw in de problemen. Je kunt schrappen in de publieke sector, en toch meer doen. In de jeugdzorg gaat 80 procent naar de bureaucratie, en 20 procent naar de aandacht voor kinderen. Dat moet echt andersom. Minder managers, meer kleinschaligheid. Meer doen met minder geld.”

Daar is niemand tegen.

„Nee, maar dan moet je het wel doen. Wij hebben de ambitie om bij de wereldtop-5 met onderwijs te komen. Dus moet je specialiseren. Met het hoger en wetenschappelijk onderwijs zou het noorden van het land zich kunnen toeleggen op duurzaamheid, de regio Eindhoven op innovatie, en Wageningen op voedsel en voedselveiligheid. Regionale ziekenhuizen moeten basiszorg leveren, grote ziekenhuizen kunnen meer specialiseren. Dat moet de overheid aansturen. Minister Klink zet veel meer in op vrije prijsvorming. Als ziekenhuizen geld kunnen verdienen met heupoperaties, gaan ze zich daar allemaal op toeleggen.”

Voor de val is het kabinet het nog wel eens geworden over meer liberalisering van ziekenhuiszorg.

„Dat was een besluit met een sterretje. De kans dat wij als fractie daarmee akkoord waren gegaan was nihil. We willen nu helemaal niet meer de weg op van meer marktwerking in de zorg.”

U wilt de rol van de overheid terugdringen. Dat wil het CDA ook.

„Dat is zo. Maar er is toch een groot verschil. Het CDA zit veel meer op de lijn van de eigen verantwoordelijkheid en meer marktwerking. Wij zeggen wel dat de overheid kleiner kan, maar er moeten wel goede voorzieningen overblijven. En wij zijn bijvoorbeeld wel met de verhoging van de AOW-leeftijd akkoord gegaan, maar alleen met goed arbeidsmarktbeleid voor ouderen en een regeling voor zware beroepen. Bij ons blijft de overheid sturend.”

Hoort D66 bij de progressieve coalitie die u bepleit, en ziet u samenwerking met het CDA nog zitten?

„D66 is onder Pechtold sociaal-economisch rechtser geworden. Daarover zijn we het nog niet eens. Sociaal-cultureel is D66 niet rechts. Over investeren in onderwijs zijn we het eens. Met een deel van het CDA kunnen we zaken doen. Tussen de fracties ging het best goed. Met een ander deel veel moeilijker. En het ziet er naar uit dat dat deel de lijsttrekker levert.”

Moet Bos nog snel terugkeren in de Kamer, om een podium te hebben?

„Hij denkt er over. Het is echt zijn eigen keus. Er gebeurt weinig meer tot de verkiezingen. Maar als Wouter dat wil, dan moet hij dat doen. Hij is altijd welkom. Dan zet ik een stap opzij.”