Onethische medicijnen: proefkonijnen in ontwikkelingslanden - Main contents
Gelukkig hebben we in Europa regelgeving over het testen van medicijnen. Deze regels zorgen ervoor dat er geen onnodige risico´s worden genomen en dat de medicijnen die je voorgeschreven krijgt getest zijn en werken. Maar hoe zit dat nu: waar en hoe worden die medicijnen getest? Een ethisch probleem waar de meesten de ogen voor sluiten.
Het klinkt misschien wel aardig: in een ontwikkelingsland leidt een vrouw aan borstkanker, ze heeft geen geld voor medicijnen en de farmaceutische industrie wil haar wel helpen en geeft haar de allernieuwste medicijnen. De vrouw knapt ziender ogen op. Echter, deze medicijnen worden verstrekt aan deze vrouw omdat ze nog niet getest zijn. In feite treedt zij op als proefkonijn en dat mag niet. De European Medicine Agency verbiedt dat de succesvolle medicijnen in Europa op de markt komen. Want, zo redeneert de Europese Commissie terecht, het kan niet zo zijn dat onethisch geteste medicijnen de Europese markt op komen. Het probleem is echter de naleving van deze regelgeving. Deze ontbreekt nagenoeg en zo ontstaan er de meest schrijnende situaties.
Wat gebeurt er namelijk als het medicijn eenmaal de Europese markt op kan? Dan is het opeens een "echt" medicijn waar goud geld mee verdiend kan worden. De vrouw die het testte krijgt het dan ook niet meer gratis en omdat ze proefkonijn werd uit geldgebrek kan zij zich dit niet veroorloven. De arme vrouw wordt aan haar lot overgelaten, ondanks de risico´s die ze loopt met of zonder medicijn. En dan zijn er nog vele andere scenario´s denkbaar. Zo is het in Europa niet zomaar toegestaan te testen met placebo´s: de ene patiënt krijgt het te testen medicijn de ander niet. In bijvoorbeeld India kan de farmaceutische industrie dit wel: dus de ene zieke straatarme vrouw krijgt de placebo, de ander krijgt het medicijn. De één heeft er dus in ieder geval niks aan en als het medicijn werkt heeft de ander er ook niets aan. Immers, zodra het medicijn getest is krijgt ze het niet meer.
Volgens de Verklaring van Helsinki zijn dit praktijken die niet mogen voorkomen. Studies van Wemos tonen aan dat dit toch op grote schaal voorkomt. Een werkgroep van de European Medicine Agency is er dan ook mee aan de slag gegaan. Maar daar wringt de schoen. Deze club doet nu vooral steekproefsgewijs onderzoek naar de precieze herkomst van geneesmiddelen en bovendien wordt zij voor 75% gefinancierd door de farmaceutische industrie. En laatste heeft er alle belang bij de situatie te laten voor wat hij is.
GroenLinks stelt dat controle aan de poort noodzakelijk is. Aan het begin van een onderzoek moeten de protocollen inzichtelijk aangeven hoe het testen van medicijnen in zijn werk gaat. De protocollen zullen getoetst moeten worden aan de verklaring van Helsinki. Voldoen zij niet aan deze verklaring dan komen deze medicijnen Europa niet in. Er zijn voldoende alternatieven voor de industrie om de armsten in de wereld niet te misbruiken om zo goedkoop mogelijk een getest medicijn op de Europese markt te krijgen.
Het kan niet zo zijn dat het rijke Westen de armsten in de wereld gebruikt als proefkonijn om er zelf letterlijk en figuurlijk beter van te worden. Mensen in ontwikkelingslanden hebben net zoveel recht op geteste medicijnen als mensen in de Westerse wereld. De gezondheidszorg in de derde wereld vraagt om investeringen vanuit het Westen en niet om uitbuiting door de farmaceutische industrie.
Dit artikel is op 4 maart verschenen op Joop.nl