Canarische Eilanden, bootvluchtelingen en de economische crisis - Main contents
Deze week ben ik op werkbezoek op Tenerife om te praten over migratie en ontwikkelingssamenwerking. Vandaag meer over de opvang en behandeling van bootvluchtelingen.
Als je op de kaart kijkt, dan is meteen duidelijk waarom de Canarische Eilanden voor Afrikaanse vluchtelingen de toegangspoort zijn tot Europa. Het hoogtepunt - of eigenlijk het dieptepunt - van de de bootvluchtelingen waren 2006 en 2007. Tienduizenden, vooral mannen en jongens, arriveerden in gammele bootjes op een van de Canarische Eilanden. De opvanghuizen zaten vol en er moesten in allerijl nieuwe 'ontvangstcentra' worden opgezet. Maar dat de economische crisis ook op Canarische Eilanden heeft toegeslagen, met zevenentwintig procent werkloosheid, is ook aangekomen bij de vluchtelingen: De bootvluchtelingen lijken de Canarische Eilanden links te laten liggen.
Ik bracht een bezoek aan het Rode Kruis in Santa Cruz en ze lieten me hun opslagplaats voor noodgoederen zien. Keurige schappen met EHBO, dekens, toilettasjes, medicijnen, joggingpakken en een vloot aan mobiele hospitaals en keukens. Als er een bootje met drenkelingen aankomt, staan de vrijwilligers van de Cruz Roja binnen een half uur op het strand.
Nadat de eerste nood geledigd is worden de drenkelingen door de Spaanse overheid opgesloten. Tot voor kort stond er een maximum van veertig dagen op deze opsluiting, nu is dat verlengd naar zestig. Daarmee heeft de overheid meer tijd om de identiteit van de veelal West-Afrikanen vast te stellen en ze terug te sturen. Als de migrant na zestig dagen nog niet uitgezet is, komt hij op straat te staan. Klinkeren noemen ze dat in Nederland. De migrant is dan een illegale migrant geworden. En dan komt het Rode Kruis weer om de hoek kijken met advies en opvang voor de meest schrijnende gevallen.
In Spanje wordt een illegaal geregistreerd in de gemeentelijke basisadministratie en heeft daarmee toegang tot gezondheidszorg. Na drie jaar als illegale, maar geregistreerde migrant (een sans-papier met papieren), kun je een verblijfsvergunning krijgen. Dat is die fameuze Spaanse pardonregeling waar je andere Europeanen zo boos over kunt zien worden omdat Spanje al die kanslozen tot Europa zou toelaten. Ik ben het daar niet mee eens. Juist de illegaliteit leidt tot uitbuiting en Europa moet maar eens gaan erkennen dat we allemaal ouder worden. We hebben de extra arbeidskrachten nodig.
Toen de bootjes nog in grote getale aankwamen, had de politie het veel te druk met hen, om nog te controleren wat die geklinkerde migranten deden. Nu de stroom bootjes is opgedroogd heeft de politie tijd om mensen op straat te controleren. En dat schijnt ze te doen. Fanatiek. En daarmee krijgt die drie-jaren-procedure de status van een kat-en-muis-spel. Wordt je gepakt voor je drie jaar om zijn, dan wordt je opgesloten of alsnog teruggestuurd.
De economische crisis is voor de Canarische Eilanden een geluk bij een ongeluk. Waar moeten ze met al die bootvluchtelingen naartoe? Net zoals Malta zijn deze eilanden de toegangspoort tot Europa en vinden andere lidstaten het wel best zo. De Canarische Eilanden kunnen dit vluchtelingenprobleem niet alleen aan. Nog zo'n bewijs van de noodzaak om een Europees asielbeleid te hebben.
Ik bezocht vandaag ook nog opvangcentra voor alleenstaande minderjarige azielzoekers (AMA's) en moeders, maar daarover morgen meer.