…was het maar een Griekse Tragedie - Main contents

Vandaag is de Kamer terug gekomen van reces voor het debat over de steunverlening aan Griekenland. Sommigen spreken van de Griekse tragedie. En laat ik gelijk duidelijk zijn: de doden in Griekenland zijn een grote tragedie. Maar volgens de klassieke literatuur is de situatie alles behalve een Griekse Tragedie!

Griekenland heeft, laat ik het netjes zeggen, de boekhoudregels van het Stabiliteits- en GroeiPact flexibel ingevuld. Daarmee zijn de overheidsfinanciën volstrekt uit de hand gelopen en onbeheersbaar. Toch gaat de discussie vandaag over de noodzaak niet om Griekenland te helpen, maar onszelf…

De minister heeft een en ander maal aangegeven hoe noodzakelijk de maatregelen zijn. Natuurlijk is het van belang voor Nederland groot, als het om financiële schade gaat, om die schade te voorkomen. Maar was het niet een gezamenlijk belang van alle landen in de Eurozone die gezonde financiële huishouding? En moeten we niet constateren dat juist het de hand lichten met de regels binnen het SGP (het Stabiliteits- en GroeiPact) ons niet in deze situatie hebben gebracht. En dat daarbij niet alleen gekeken kan en mag worden naar Griekenland maar dat ook andere landen daaraan mank gegaan zijn. Onder die andere landen zijn ook de grote landen uit de Eurozone die weg konden komen met tekorten van meer dan 3% gedurende meerdere jaren. De minister geeft aan dat hij een veel strengere handhaving van de regels binnen het SGP gaat bepleiten. Voor de ChristenUnie is dat zelfs een voorwaarde. Er zullen harde resultaten uit Brussel nodig zijn in de verbeteringen van het SGP.

Maar is de situatie in Griekenland dan een tragedie? De kenmerken van de Griekse tragedie zijn (met dank aan drs. Esmé die dit als parate kennis heeft) echt heel anders. De Griekse tragedie kenmerkt zich door:

• • 

  5 bedrijven;
• • 

  Alles speelt zich af op 1 plaats;
• • 

  Alles gebeurt op 1 dag;
• • 

  En het betreft 1 gebeurtenis.

Daarbij neemt in een dergelijke tragedie de mens het op, in zijn hoogmoed, tegen een hogere macht. En verliest dat…

Dit laatste heeft wel wat parallellen met de huidige financiële crisissen. Daarin nemen de gewone burgers lijkt het welhaast op tegen een onoverwinnelijke marktmacht: de financiële wereld. Een financiële wereld die zich naar mijn overtuiging onverantwoordelijke gedraagt. Want de financiële sector laat zich van zijn slechtste kant zien. Als er winst te halen is zijn ze er als de kippen bij. Maar maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen voor situaties als deze is er niet bij: de kredietwaardigheid van Griekenland bereikt de aller-diepste status en leningen worden alleen nog tegen woekerbedragen verstrekt. Terwijl veel van die banken omgevallen zouden zijn als de overheden niet wereldwijd zouden zijn bijgesprongen.

En dat doet weer denken aan het einde van een klassiek Grieks drama. Dan praten we over de deus ex machina: iets onwaarschijnlijks bracht aan het einde van de tragedie de oplossing - soms positief, soms negatief - en beëindigde de hopeloos vastgelopen situatie. Als een soort bovennatuurlijke kracht werd op die manier ingegrepen in de tragedie.

Moeten we dan hopen nu, haast tegen beter weten in, op een eind-goed-al-goed einde? De deus ex machina van de financiële crisis? Dan zouden de problemen als bij toverslag verdwenen kunnen zijn. Maar dat is helaas te makkelijk. We hebben een stevig ingrijpen nodig van de landen in de Eurozone om niet langer te kunnen sjoemelen met het SGP. Griekenland moet toch ook, als soevereine staat, zijn eigen broek ophouden en zelf pal staan voor de noodzakelijke hervormingen. De Eurozone helpt Griekenland in samenwerking met het IMF om te zorgen dat de Euro overeind blijft. Doen we dat niet, is de gevolgschade niet te overzien.

De reden dat we de Grieken helpen is dus een drama, maar geen tragedie. Daar duurt het te lang voor…

Esmé Wiegman (voor het tragediedeel…) en Ernst Cramer