Ton Sijbrands, dammer. Met alle gevolgen van dien - Main contents

Gisteravond zond de VPRO de documentaire Ton Sijbrands, dammer. Met alle gevolgen van dien uit. Prachtig. De laatste tien jaar haalde Sijbrands vooral de media door zijn -geslaagde- pogingen om het wereldrecord blindsimultaandammen aan te scherpen. Daarvoor moet je een beetje gek zijn. En als het nog niet bent, wordt je het wel, want zo’n opgave is krankzinnig complex. Maar Nederland heeft nog meer dammers voorgebracht in de klasse ijzersterk-kleurrijk-excentriek.

Sijbrands (links) speelt tegen de 13-jarige Harm Wiersma tijdens het Nederlands kampioenschap van 1967;

Hoewel mijn damkwaliteiten uiterst beperkt zijn -ik ben een schaker- heb ik wel het genoegen gehad om ooit een (simultaan)partij te spelen tegen Harm Wiersma, de Fries die vijf keer het wereldkampioenschap gewonnen heeft. Daarmee was hij nog succesvoller dan Sijbrands. Ik was in 1973 vrijwilliger in buurthuis/jongerencentrum De Boerderij in de Eindhovense wijk Strijp. Daar woonden veel Drenten, die tussen 1920-1940 door Philips als arbeider naar Eindhoven gehaald waren. Dus werd er veel gedamd in Strijp. Twee leden van de jeugdcommissie wisten Wiersma te strikken voor een simultaanpartij tegen 25 jongeren uit de wijk. Ik schat in dat ze daarvoor zo’n honderd gulden moesten lappen.

Wiersma wint de wereldtitel in 1976

Wiersma arriveerde aan het eind van de middag per trein uit Leeuwarden. Om de honger te stillen haalden we een patatje bij de snackbar om de hoek. Vervolgens hakte hij in een vloek en een zucht de tegenstanders in de pan, waarna hij de rest van de avond aan de bar bleef hangen bij de soos.

Wiersma was en is ook op het politieke vlak een non-conformist. Hij was in de jaren zeventig actief voor de Boerenpartij en zat na 2003 voor de LPF in de Tweede Kamer.

Maar de meest excentrieke dammer uit de historie was ongetwijfeld Jannes van der Wal, de Friese wereldkampioen die in 1996 veel te vroeg overleed. Hij viel in 1986, op weg naar het Nederlands kampioenschap, in de trein in slaap en werd pas wakker toen de trein op het eindpunt gearriveerd was. Ook over hem is een prachtige documentaire gemaakt: Jannes.