De houdbaarheid van verkiezingsbeloften - Main contents
Het verkiezingsprogramma van de PvdA ‘Iedereen telt mee’ is afgelopen woensdag verschenen: zoals ik al voorspelde hebben onze sociaaldemocratische vrienden ervoor gekozen om dicht tegen de SP aan te kruipen. Moeten we daar blij mee zijn?
Laat ik het houden op gemengde gevoelens. Aan de ene kant is het natuurlijk altijd mooi als andere partijen zich laten inspireren door ons gedachtengoed. Ook zou je zeggen dat een flinke overlap in programma’s eventuele coalitie-onderhandelingen eenvoudiger maakt.
Aan de andere kant was de overlap tussen SP en PvdA programma nooit zo groot als in 2006 en toen werden we een maand later door Wouter Bos net zo gemakkelijk bij het grofvuil gezet. Ook leert de historie dat de houdbaarheid van veel verkiezingsbeloften van de PvdA verloopt op de dag na de verkiezingen.
Voorbeelden nodig? Ik beperk me tot mijn eigen portefeuille.
Op 15 november 2006 organiseerden ABVAKABO en FNV Bondgenoten samen een grote manifestatie tegen de vermarkting van het stadsvervoer op het Jaarbeursplein in Utrecht. Daar spraken onder meer Femke Halsema (Groen Links), Agnes Kant (SP) en Sharon Dijksma (PvdA). De dames waren het roerend met elkaar eens dat de vermarkting van het stadsvervoer twee jaar uitgesteld moest worden. SP en GL vonden zelfs dat de aanbestedingen helemaal onacceptabel waren. Minder dan een maand later, op 9 december, stemden PvdA en GL in de Utrechtse gemeenteraad vóór de privatisering van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf Utrecht. Wat was er in de tussentijd gebeurd? De Tweede Kamerverkiezingen waren achter de rug!
In het regeerakkoord van Balkenende-IV werd afgesproken dat het kabinet prioriteit zou geven aan de wijkaanpak. Alras bleek dat minister van Financiën Wouter Bos daar geen cent voor uitgetrokken had. De rekening werd gelegd bij de woningcorporaties, via de invoering van winstbelasting op niet-winstgevende activiteiten. PvdA-minister Ella Vogelaar kwam vervolgens ook nog eens met een wijkenheffing die arme corporaties buiten de Vogelaarwijken verplichtte om te betalen aan rijke corporaties met bezit binnen de veertig wijken. Drie jaar lang heb ik geageerd tegen die bezopen aanpak en wat lees ik in het nieuwe verkiezingsprogramma van de PvdA: “We vervangen de Vogelaarheffing door een heffing waarmee geld wordt overgeheveld van rijke naar arme corporaties, mogelijk in de prachtwijken of krimpregio’s.”
De PvdA was ook helemaal niet enthousiast over de mogelijke privatisering van NUON en Essent, zeker toen ze in de gaten kregen dat 70% van de Nederlandse bevolking dat niet zag zitten. Toen puntje bij paaltje kwam werd Essent dankzij het overstag gaan van de Brabantse statenfractie van de PvdA verkocht. En daardoor ging ook NUON in de uitverkoop. Alle lovende woorden van Diederik Samsom over het groene geweten van koper Vattenfall werden binnen een jaar door de realiteit achterhaald.
Hoe zat het trouwens ook weer met de belofte dat Nederland in 2020 de schoonste en efficiëntste energievoorziening van Europa moet hebben? “Er komen geen nieuwe kerncentrales en traditionele kolencentrales.” (Samen Sterker, pag.88).
De werkelijkheid is dat Nederland anno 2009 behoort tot de vijf minst presterende landen op het gebied van duurzame energie binnen de Europese Unie. Ook zijn onder PvdA-milieuminister Cramer méér vergunningen voor kolencentrales afgegeven dan in voorafgaande 25 jaar. Maar misschien waren het geen traditionele centrales? Zo zie je maar weer: een onschuldig woordje draait een krachtig statement in een verkiezingsprogramma 180 graden om.
Hoe zat het ook weer met de waterschappen? De SP was in 1999 de eerste partij die voorstelde om de waterschappen als zelfstandige bestuurslaag op te heffen. Dat zou de slagkracht op het gebied van waterbeleid ten goede komen en minstens €100 miljoen per jaar aan bestuurskosten schelen. Zeven jaar later zag ook de PvdA het licht: “Ook de taken van het waterschappen zullen in dat vernieuwde middenbestuur worden ondergebracht.”
Helaas was PvdA-waterwoordvoerder Jan Boelhouwer deze verkiezingsbelofte vergeten toen wij hem in de gelegenheid stelden om hem waar te maken.
De houdbaarheid van PvdA-verkiezingsbeloften is beperkt. Als je PvdA-verkiezingsbeloften wil realiseren moet je dus SP stemmen.