Links, neem je verantwoordelijkheid! - Main contents

(Platvoet, Kox en Duivesteijn in 2005)

Een paar jaar terug kwamen we regelmatig bij elkaar, onder de titel ‘Een Ander Nederland’, vertegenwoordigers van de drie linkse partijen, om eens te kijken hoe ver we met elkaar konden komen, en waar er nog echte verschillen lagen. (Zie hier) Het waren inspirerende avonden, en drie mensen waren er vaak bij: Leo Platvoet, in de vorige periode senator voor Groen Links, Adri Duivesteijn van de PvdA, en Tiny Kox, nog steeds mijn fractievoorzitter, en altijd al een warm voorstander van meer samenwerking op links. Ze hebben de draad weer opgepakt: dit is de tijd dat links moet beseffen wat we drie en een half miljoen kiezers vertegenwoordigen. En die willen nu wel eens wat zien aan samenwerking op links, dachten de mannen. Ben ik het zeer mee eens.

Presentatie tijdens Uitgesproken Vara:

Tekst van het manifest

Een Ander Nederland: Links, neem je verantwoordelijkheid! De verkiezingen liggen inmiddels drie maanden achter ons, maar geen mens weet wat voor kabinet we krijgen. Over rechts ging het niet, Paars Plus evenmin, de weg door het centrum werd geblokkeerd en een rechts minderheidskabinet met Geert Wilders als gedoger is inmiddels, tot opluchting van velen, mislukt. Desalniettemin claimt Marc Rutte opnieuw het recht een proeve van een regeerakkoord te schrijven. Maar na vier mislukte pogingen heeft hij te veel schepen achter zich laten verbranden om nog langer aan het roer van de formatie te kunnen staan.

De wereld in een economische recessie, Nederland in een politieke crisis, een bevolking in onzekerheid. Geen beter moment voor links om haar politieke veerkracht te gebruiken voor een nieuw alternatief. Maar waar rechts ook de vijfde formatiepoging actief naar zich toetrekt, blijft links Nederland passief. Alsof links vergeten is dat er méér mensen op PvdA, SP en GroenLinks stemden dan op VVD en CDA. Geert Wilders mag dan roepen dat een regering waarin zijn PVV geen rol speelt anderhalf miljoen kiezers ‘demoniseert’; wat moeten de bijna drie en een half miljoen kiezers die op één van de linkse partijen hebben gestemd dan wel niet denken?

(Tiny Kox)

Het is de hoogste tijd dat PvdA, SP en GroenLinks in het belang van die kiezers samen het initiatief nemen. De verkiezingsuitslag toont ook aan dat we gelukkig nog in een land leven waar de meerderheid van de bevolking vrijheid van godsdienst boven verkettering verkiest, een zorgzame samenleving boven kille kaalslag en naastenliefde boven het pure eigen belang. En dat willen wij zo houden. Maar waarom slagen de huidige linkse partijen niet in wat in 1972 wél lukte?

Toen sloten de linkse partijen in Nederland een stembusakkoord, en legden daarmee de basis voor het meest progressieve kabinet dat Nederland ooit heeft gekend: het kabinet Den Uyl. Sindsdien hebben de linkse partijen enkel nog gescheiden opgetreden, en hebben niet gezamenlijk gewerkt aan ideeën- en machtvorming. Links moet begrijpen dat het separate handelen - zonder een serieus signaal richting de kiezers waaruit blijkt dat men bereid is in elkaar te investeren, om zo tot een wervend alternatief voor een rechtse regering te komen - de kans op regeermacht dramatisch verkleint en een stem op links minder waardevol maakt.

Leo Platvoet

We zien dat het CDA en de VVD er, met al hun ideologische verschillen, geen enkele moeite mee hebben om elkaar voor en na verkiezingen als meest geliefde partner te bestempelen. In die zin vormt de rechtse flank een voorbeeld. PvdA, SP en GroenLinks, zoek elkaar op! Ga tijdens de komende coalitieonderhandelingen in gezamenlijkheid assertief en creatief te werk. Leer van ervaringen uit het buitenland. Kijk eens naar Finland, Noorwegen, Zweden, Denemarken, Duitsland, Tsjechië, IJsland, Frankrijk, Italië en Spanje (om maar een paar dwarsstraten te noemen), waar het op gezette tijden mogelijk is gebleken dat links zich met elkaar verbindt en - soms in bredere coalities- regeringsmacht heeft.

Nadat de VVD op 9 juni op het nippertje de grootste partij werd, was Rutte de aangewezen man om het initiatief te nemen in de formatie. Maar na zes informateurs en twee mislukte informatiepogingen is het ‘time for a change’. PvdA, SP en GroenLinks moeten de kans die nu ontstaat grijpen en samen optrekken, als voorbode van een gemeenschappelijke politieke opstelling en regeringsdeelname. Zeker: de linkse partijen hebben met hun 55 zetels geen meerderheid. Maar het zijn er wel meer dan de 52 van CDA en VVD. Dat betekent dat links meer dan gerechtigd is om, met de eigen zetels als stevige uitgangspositie, steun te zoeken bij anderen partijen voor een regering die progressief en sociaal is.

Het vinden van een werkbare parlementaire meerderheid zal niet eenvoudig zijn, maar dat geldt ook voor rechts. Wij leven nu eenmaal in ‘Nederland Coalitieland’, en dus zullen er compromissen met andere partijen gesloten moeten worden. De politieke speelruimte is groot genoeg. Met D66, de CU maar zeker ook met het CDA van Ab Klink kan er een comfortabele meerderheid ontstaan en kan er een werkelijk progressief kabinet worden gevormd.

Een kabinet dat het financiële tekort op een sociale manier aanpakt, dat de overheid moderniseert zonder dat er een uitverkoop plaatsvindt en dat burgers stimuleert te participeren in onze multiculturele samenleving, in plaats van hen te stigmatiseren vanwege hun afkomst of religie. Zodat Nederland weer het land wordt waar mensen op respectvolle wijze ziek, oud of werkloos kunnen worden, waar tolerantie een verworvenheid is, waar internationale hulpverlening als een humane verantwoordelijkheid wordt beschouwd en de waarden in onze Grondwet vanzelfsprekend zijn.

(Adri Duivesteijn)

Kortom: een ander Nederland dan het Nederland van rechts. Maar om ´Een Ander Nederland´ voor elkaar te krijgen is het noodzakelijk dat links zich over haar verschillen heen zet en uitgaat van dat wat bindt. Dus….Een Ander Nederland: Links, neem je verantwoordelijkheid!

Met deze oproep om de handen ineen te slaan, grijpen we feitelijk terug op ons initiatief ‘Een ander Nederland’ uit 2005, waarin door Kamerleden van de PvdA, SP en GroenLinks werd gepleit voor een nieuw initiatief: ‘Laat ons duidelijk zijn: wij bepleiten niet één progressieve partij. PvdA, SP en GroenLinks hebben een verschillende geschiedenis, een eigen profiel, werkwijze en partijcultuur die verschillende groepen kiezers aanspreken (…) Maar ondanks deze verschillen hebben zij meer met elkaar gemeen dan met partijen als CDA en VVD.

Dat biedt een goede basis voor links om te werken aan een aansprekend, progressief alternatief voor het huidige kabinet. Dat kan de komende jaren verder groeien door onderlinge discussie en gezamenlijke activiteiten.’ Juist nú is het urgenter dan ooit dat de PvdA, SP en GroenLinks de handen ineen slaan en een regeerakkoord schrijven dat de inzet vormt voor besprekingen met andere partijen over een coalitieakkoord. Nu is 2010 zijn de maatschappelijke en politieke omstandigheden veranderd, maar de kern van ‘Een ander Nederland’ blijft onveranderd overeind:‘Wij willen een ander Nederland met een ander politiek klimaat, waarin niet de behoudzucht regeert, maar de nieuwsgierigheid.

Niet alleen de keuzevrijheid, maar ook de solidariteit. Waar burgers niet om hun afkomst worden buitengesloten, maar volop mogelijkheden krijgen om mee te doen. Een land waarin niet voortdurend deuren gesloten, maar geopend worden. Een land dat zijn inwoners hoop geeft in plaats van zorgen baart. Een land waarin iedereen ook echt telt.’ Links, neem je verantwoordelijkheid voor Een Ander Nederland.

Adri Duivesteijn (PvdA), Tiny Kox (SP), Leo Platvoet (GroenLinks)

De website: hier.