Stadsverwarming Purmerend heeft het lek boven water - Main contents

Na de energiecrisis van 1974 besloten een aantal gemeenten om een stadsverwarmingsnet aan te leggen. Groeikern Purmerend was er een van. Helaas bleek het enthousiasme om energiebesparing niet gepaard te gaan met voldoende deskundigheid en zakelijke kwaliteiten, waardoor het netwerk gebukt gaat onder vele gebreken. Maar lijkt erop dat het lek nu boven water is.

In het magazijn van SVP is een klein museumpje aangelegd van recent opgegraven “lijken uit de kast”. Op de voorgrond een verrotte stalen leiding, daarachter een kunstof leidingtype waarvan de mantel onvoldoende waterdicht bleek, zodat de isolatiewaarde terug liep tot bijna nul.

Ik was afgelopen maandag samen met enkele andere leden van de commissie economische zaken op bezoek bij Stadsverwarming Purmerend (SVP). Vorig jaar was ik er ook al eens, kort na het aantreden van de nieuwe directeur Peter Odermatt. De SP Purmerend had mij gevraagd om eens poolshoogte te gaan nemen, omdat veel bewoners steen en been klaagden over hoge stookkosten, veel storingen en buitengebruikstellingen.

Een van de problemen is de hoge grondwaterstand in Purmerend, waarmee in het verleden bij de materiaalkeuze van leidingen en isolatie nooit rekening is gehouden. Gevolg is het teruglopen van de isolatiewaarde als de isolatieschalen nat worden en stalen leidingen die op grote schaal verrot, dus lek, zijn. Een ander probleem is de inefficiente structuur van het leidingnet, dat veel te lang is voor het aantal aansluitingen, waardoor de onderhoudskosten en energieverliezen nodeloos hoog zijn.

Odermatt erkende tegenover mij direct dat hij een heel kerkhof aan lijken in de kast had aangetroffen. De klanten waren ontevreden, maar de gemeente (de enige aandeelhouder) minstens zo erg, omdat er inmiddels €140 miljoen in SVP gepompt was terwijl er nog steeds verlies gemaakt werd. Zijn prioriteit was het snel verbeteren van de bedrijfsvoering, onder mee door het weer in eigen beheer nemen van de klantenservice. Niet outsourcen maar insourcen dus. Dat leverde drie voordelen op: meer zicht op de aard van de problemen, een kortere responstijd voor de klant en een grote besparing aan kosten. Uitbesteden bleek namelijk peperduur te zijn (…). Een andere actie was het in kaart brengen van alle installaties. Ook die gegevens bleken namelijk niet meer aanwezig te zijn.

Sinds kort gebruikt SVP isolatiekasten rondom de invoerset van de stadsverwarming in de meterkast van woningen. Dat scheelt warmteverlies, maar is ook gunstig uit het oogpunt van legionellapreventie.

Inmiddels zijn we een jaar verder. SVP heeft een verbeterplan gemaakt dat bestaat uit een aantal quick wins die weinig kosten en een grote besparing op het aantal storingen en het energieverbruik opleveren. Die acties moeten de klanttevredenheid vergroten, de kosten in balans brengen met de opbrengsten en het milieurendement vergroten, zodat SVP niet alleen in theorie maar ook in werkelijkheid energiezuiniger is dan individuele HR-ketels. Daarna wil SVP een grote investering doen in verduurzaming van de energieproductie, door de warmtekrachtinstallaties (WKK) die binnenkort versleten zijn te vervangen door geothermische energie voor het basisverbruik, aangevuld met kleinere WKK installaties op biomassa voor het piekverbruik. De financiering van die operatie is geen sinecure, omdat de bank alleen maar geld wil lenen als er een hoge mate van zekerheid bestaat over de opbrengst. Door het gebed zonder einde met de Warmtewet is die zekerheid nog niet. Een vorm van garantstelling door de overheid zou als overgangsmaatregel een alternatief kunnen zijn. Daar zou de Rijksoverheid, die destijds de gemeenten onder druk gezet heeft om stadsverwarming aan te leggen, ook een handje bij kunnen helpen. Wat mij betreft is dat bespreekbaar.

Ik heb wel vertrouwen in de systematische aanpak van Odermatt, die gebaseerd is op een verbetering van de informatievoorziening, zowel voor de installatie als voor de klanten, als de inzet van moderne technieken voor analyse en besturing van de installaties. Hij heeft bovendien een ploeg van enthousiaste medewerkers rond zich verzameld, die zich niet laten ontmoedigen door de erfenis die ze aantroffen. Wat mij betreft krijgen ze zo snel mogelijk de ruimte voor de nodige investeringen.