Beoordeel het nieuwe kabinet op zijn daden - Main contents
De keuze voor een minderheidskabinet is de keuze van Nederland. Hier past de Europese Unie geen oordeel.
door Hans van Baalen, delegatieleider VVD in het Europees Parlement
De laatste weken vindt in de diverse fracties in het Europees Parlement een discussie plaats of de uitkomst van de kabinetsformatie in Nederland wel past binnen de Europese ambities in de strijd tegen het zogenaamde populisme. Ook PvdA-collega Thijs Berman heeft zich (Trouw, 15 oktober) in het debat gemengd. Het is echter een discussie, waarin het Europees Parlement zich niet moet mengen. Alleen op het niveau van de lidstaten kunnen politieke partijen, zoals VVD of het Deense Venstre, beoordelen met welke politieke concurrenten kan worden samengewerkt en op welke wijze.
Dat de Open VLD niet wenst samen te werken met het Vlaams Belang is haar keuze, die volledig gerespecteerd dient te worden. Het Vlaams Belang, de Nieuwe Vlaamse Alliantie, de United Kingdom Independence Party, de Zweden-Democraten, de Deense Volkspartij, de Duitse Vrijheidspartij, de PVV en voorheen de LPF verschillen te veel van elkaar om één Europese lijn te trekken. Voor de vele links-populistische partijen die bestaan, geldt hetzelfde.
Samenwerking met andere partijen in een regeringscoalitie of in een parlementaire samenwerkingsvariant heeft voor elk van de partners tot doel (een deel van) hun politieke agenda te realiseren. In Denemarken is het de VVD-zusterpartij Venstre gelukt om gedurende meer dan tien jaar liberaal beleid te realiseren op basis van een gedoogakkoord met de Deense Volkspartij. Denemarken is een stabiel, tolerant en welvarend land. Denemarken heeft uitstekende betrekkingen binnen en buiten de Europese Unie. De vorige premier, Rasmussen, heeft het tot secretaris-generaal van de Navo gebracht. Kortom, het Deense model werkt.
In Nederland hebben VVD en CDA een regeerakkoord gesloten dat kiest voor een open en internationaal Nederland dat in het midden staat van de EU. Er zal volgens de regels worden onderhandeld over de nationale afdrachten aan de EU en over aanscherping van immigratie- en asielbeleid. Onderdelen van het regeerakkoord, met name op het gebied van een strenger, maar humaan en rechtvaardig immigratie-, asiel- en integratiebeleid, zijn in een gedoogakkoord met de PVV vastgelegd. Premier Rutte, vicepremier Verhagen en PVV-fractievoorzitter Wilders hebben ook aangegeven dat meningsverschillen over bijvoorbeeld de aard van de islam niet zullen worden toegedekt, maar aanvaard. De discussie daarover zal binnen en buiten de Kamer niet gemeden worden. VVD en CDA zullen nooit accepteren dat de rechtsstaat zal worden aangetast.
In navolging van Denemarken zal het Nederlandse model goed kunnen werken. Samenwerking in de politiek is steeds instrumenteel en geen liefdesverklaring. Kritiek op de PVV is goed mogelijk. De partij is geen club racisten met een dubieus verleden, maar van fatsoenlijke mensen, met wie verschillen van mening zullen blijven bestaan. Op Europees gebied zal de PVV bepaalde wetgeving niet ondersteunen, maar ook het kabinet niet wegsturen.
Het is dan aan partijen, zoals Bermans eigen PvdA, D66, GroenLinks en andere fracties in de Tweede Kamer, om parlementaire steun te verlenen aan maatregelen, waarmee zij kunnen instemmen. Die steun onthouden, alleen om een politieke rekening te vereffenen, lijkt mij niet passen in de traditie van Bermans partij. De VVD heeft destijds ook steun gegeven aan het verdrag van Lissabon en heeft zich er niet toe laten verleiden om het kabinet-Balkenende IV beentje te lichten vanuit opportunistische overwegingen. Hier ging het landsbelang voor.
Nederland zal onder premier Rutte een koers van samenwerking op internationaal en nationaal niveau inzetten. Liberale oplossingen voor grote maatschappelijke problemen vragen nu eenmaal om samenwerking met andere partijen. Alleen in Andorra hebben de liberalen vaak absolute meerderheidheden gehaald. Beoordeel het nieuwe kabinet dan ook op zijn daden.