Tweede kerncentrale Borssele: dom, dom, dom! - Main contents

Op de dag van het debat over het regeerakkoord plaatst de Provinciale Zeeuwse Courant mijn opinieartikel over de maatschappelijke kosten-baten van een nieuwe kerncentrale in Borssele.

Borssele-I is op dit moment de enige Nederlandse kerncentrale in bedrijf. Borssele-II zou vijf keer zo groot worden.

Nu het regeerakkoord de deur wijd openzet voor kernenergie hebben de Zeeuwse gemeenteraden en Provinciale Staten de sleutel in handen of Borssele-II er komt. Zij zijn immers de eigenaar van nutsbedrijf Delta. Gaat Delta voor duurzaam of voor atoomstroom? Allebei kan niet: Het enorme vermogen van Borssele-II blokkeert in meerdere opzichten de groei van duurzaam vermogen. Bovendien wordt met het project het voortbestaan van Delta als publiek bedrijf op het spel gezet.

Borssele-II wordt drie keer zo groot als een moderne elektriciteitscentrale. Het zou in één klap de grootste centrale van Nederland worden. Een enorme concentratie, ver van de plek waar die stroom verbruikt wordt: de Randstad, Brabant en West-Duitsland. De Zeeuwen zullen dan ook behalve een nieuwe megacentrale ook veel, héél veel nieuwe hoogspanningsmasten aan de einder zien verschijnen.

De CO2-emissie van een kerncentrale is relatief bescheiden. Maar degenen die denken dat we zo op een goedkope manier het klimaatprobleem kunnen oplossen vergissen zich deerlijk. Ook bewijzen we de Nederlandse economie met deze keuze geen dienst.

Kerncentrales zijn alleen economisch in te zetten zijn als ze op vol vermogen draaien. Aardgas- en waterkrachtcentrales zijn flexibeler. Als we op termijn willen omschakelen naar duurzame energie zou het aandeel flexibel vermogen geleidelijk moeten groeien. Extra kerncentrales zitten duurzaam in de weg.

Ongeveer de helft van de opgewekte energie van Borssele-II wordt benut voor de productie van elektriciteit, de andere helft wordt geloosd in de Westerschelde zal verdwijnen. Daar kan je 1,75 miljoen huizen mee verwarmen, ongeveer tien keer het aantal huizen in de provincie Zeeland. Bij kleine elektriciteitscentrales kan de restwarmte nuttig gebruikt worden, waardoor het rendement stijgt van 50% naar 80%. De enorme hoeveelheid restwarmte op een plek met weinig warmtevraag in de omgeving garandeert een enorme energieverspilling tot in lengte van jaren.

Ook economisch is Borssele-II een riskant avontuur. De investering wordt geschat op vijf tot zes miljard euro, ongeveer twee keer zo duur als een voor een gelijk vermogen aan aardgascentrales. Bij die hoge investering hoort een afschrijftermijn van 60 jaar. Een centrale die in 2020 wordt opgeleverd zal dus stroom moeten leveren tot 2080. Zonnestroom zal naar verwachting voor huishoudens tussen 2020 en 2025 concurrerend wordt met grijze stroom. Voor grootverbruikers ligt het omslagpunt ergens tussen 2030 en 2040. Natuurlijk zullen deze verwachtingen nog waargemaakt moeten worden. Maar zelfs als de prognose met tien jaar wordt overschreden zou Borssele-II een stuk minder rendabel zijn dan de directie zijn publieke aandeelhouders nu voorspiegelt.

Om de investering rond te krijgen zal Delta een joint venture met een ander bedrijf aangaan. Maar zelfs dan zal het risicoprofiel van het bedrijf toenemen. De financiële rating daalt, waardoor de roep om een extra kapitaalinjectie zal toenemen. De provincie en de gemeenten hebben op dit moment niet de financiële ruimte om te investeren. Dan zal direct de roep om fuseren en privatiseren de kop op steken. En kunnen de Zeeuwen voortaan fluiten naar hun degelijk nutsbedrijf zonder dure reclames van Frans Bauer en zonder gemene kleine lettertjes in het energiecontract.

Is Borssele-II wel goed voor de Zeeuwse werkgelegenheid? Het grootste deel van de exploitatiekosten bestaat uit de kapitaallasten voor de bouw. Daarbij worden voornamelijk Franse en Duitse componenten onder leiding van specialisten uit die landen in elkaar gezet door een huurleger van bouwvakkers uit heel Europa. Er zullen vast wel een handje vol Zeeuwen bij zitten, maar verwacht daar niet te veel van.

De Zeeuwse volksvertegenwoordigers zouden als aandeelhouders moeten inzetten op een duurzame koers van Delta. Er liggen in Zeeland volop kansen voor energiebesparing, nuttig gebruik van restwarmte en duurzame energie. De deskundigheid en investeringskracht van Delta kan gebruikt worden om die doelen dichterbij te brengen, of om het water in de Westerschelde zodanig op te warmen dat je er straks tropische vissen in kan kweken. Ik zou het wel weten!

Paulus Jansen

Woordvoerder energie/klimaat SP Tweede-Kamerfractie.