Meeroeren in pan van Rosenthal - Main contents

Het is nogal ongemakkelijk voor een minister wanneer Tweede Kamerleden suggereren dat een deel van je werk beter even door iemand anders kan worden gedaan. Het overkwam Uri Rosenthal, toen in het parlement het idee opdook om oud-minister van buitenlandse zaken Ben Bot te laten ’bemiddelen’ in het diplomatieke conflict tussen Nederland en Iran.

Teun Lagas

De suggestie van D66 en ChristenUnie om de ervaren diplomaat Bot te lanceren richting Teheran kan nog niet rekenen op een breed draagvlak in de Kamer. De regeringsfracties VVD en CDA namen het niet over, de PvdA evenmin en de minister hield zelf uiteraard ook snel de boot af.

Maar het ’ideetje’ van D66-leider Alexander Pechtold om de diplomatieke scherven door iemand anders te laten lijmen, ligt er wel en is tekenend voor de lastige positie waarin de VVD-bewindsman zit. In een debat vorige week over de oorzaak van de crisis - de executie van de van drugsbezit verdachte Nederlands-Iraanse Zahra Bahrami - werd Rosenthal ook al bestookt met allerlei achteraf-ideeën van Kamerleden over hoe hij had moet handelen. Had hij niet zelf moeten bellen naar de hoogste Iraanse autoriteiten? Liet hij de bijstand aan de vrouw niet te veel aan lagere diplomaten over? Uiteindelijk gaf Rosenthal toe dat hij ’lessen had geleerd’ uit zijn gekozen strategie tegenover het onbetrouwbare Iraanse regime.

De oud-informateur, vertrouweling van premier Rutte en vooral nieuwkomer op het ministerie van buitenlandse zaken staat in het parlement vaak voor het probleem dat hij in debat moet met Kamerleden die de ’apenrots’ aan de Haagse Bezuidenhoutseweg beter kennen dat hij zelf. VVD-woordvoerder Atzo Nicolaï, die vaak niet al te stevig voor zijn partijgenoot gaat staan, was staatssecretaris van buitenlandse zaken tot 2006. In de oppositie heeft PvdA’er Frans Timmermans zijn oude eigen relaties binnen de BZ-kantoren. Hij was er tot vorig jaar staatssecretaris.

Tel daarbij op dat Pechtold als oud-minister weet hoe de hazen lopen in een kabinet en het is duidelijk dat Rosenthal vanuit het parlement zwaar op de vingers wordt gekeken. Hij moet regeren en de Kamerleden moeten controleren. Maar die kennen zijn keukentje en nogal wat Kamerleden proberen mee te roeren in zijn pannen. Waarmee zijn gezag als eerst verantwoordelijke voor het buitenlands beleid wordt ondermijnd.

Daar komt nog bij dat Rosenthal vaak afhankelijk is van steun van de linkse oppositie, omdat de PVV het regeerakkoord niet tekende op het hoofdstuk buitenlands beleid. Aanvallen van Wilders zijn toegestaan in de spelregels van dit minderheidskabinet. „Rosenthal zit in het battlefield van het gedoogakkoord”, zegt CDA-buitenlandwoordvoerder Henk-Jan Ormel. Per saldo heeft hij in zijn eerste maanden weinig fouten gemaakt, vindt dezelfde Ormel.

Ook voormalig VVD-Kamerlid en buitenlanddeskundige Hans van Baalen vindt Rosenthal geen brekebeen. Europarlementariër Van Baalen noemt de strategie begrijpelijk om in de kwestie-Bahrami zo laat mogelijk ’op te schalen’ naar het hoogste politieke niveau. „Je moet altijd wat achter de hand houden. Vanuit crisismanagement gezien maakte hij de juiste afweging. Iedereen die er van overtuigd is dat hij het zelf beter had gedaan, mag zijn vinger opsteken.”