Vandaag in De Limburger/Limburgs Dagblad - Main contents
Kort na de aanslagen van 11 september 2001 waren wij met de oudste twee kinderen in New York. De puinhopen bij Ground Zero, de grijze stof die de hele stad bedekte, de onbeschrijfelijke stank die overal in Lower Manhattan te ruiken was, maar ook het onvoorstelbare gevoel van samenhorigheid, het zal ons altijd bijblijven. Met z'n vieren stonden we, tussen duizenden anderen, te staren door de hekken bij Ground Zero naar de verwoesting die de terroristen daar hadden aangericht. Onze gedachten gingen uit naar de duizenden slachtoffers, naar de moedige politiemensen en brandweerlieden, naar de nabestaanden die hun leven voor altijd veranderd zagen door de waanzin van fundamentalistische terroristen.
In 2009 ontmoette ik opnieuw een aantal nabestaanden, met name twee moedige New Yorkse brandweerlieden, die veel kameraden hadden verloren en die nog dagelijks de achtergebleven vrouwen en kinderen probeerden bij het weer oppakken van de draad in hun leven. Het stak deze mensen dat de bedenker van deze waanzin zich nooit voor zijn schanddaad had moeten verantwoorden. Het pijnlijke boek kon maar niet dicht.
Tien jaar lang wist Bin Laden zijn straf te ontlopen. Het leek wel alsof hij in rook was opgegaan, alsof hij zichzelf onvindbaar had weten te maken. Er waren ook steeds vaker geruchten dat hij allang dood was. Tien jaar lang konden niet alleen bij veel New Yorkers, maar bij heel veel Amerikanen van kust tot kust de wonden niet echt helen, omdat de hoofdschuldige had weten te ontkomen. Tot zondagnacht, toen Amerikaanse militairen een einde maakten aan de mythe van de onvindbare Bin Laden. Zijn dood zal, naar men mag hopen, Amerikanen helpen om de wonden van 9/11 verder te laten helen. Zijn dood is ook een duidelijk signaal aan andere terroristen: het kan kort duren, het kan lang duren, maar uiteindelijk zal je de dans niet ontspringen, ook al heb je heel veel geld en machtige beschermheren. De wereld geeft niet op in de strijd tegen terreur en dat signaal moet helder overkomen.
Maar het zou naief zijn te denken dat hiermee een einde komt aan de terreur. Sterker nog, er zullen altijd wel idioten zijn die in de dood van Bin Laden weer een aanleiding zien om nieuw terreurdaden te plannen en tot uitvoering te brengen. Waakzaamheid blijft geboden en de het is helder dat onze strijd tegen terreur nog lang niet voorbij is. Maar na tien jaar strijd, na successen, maar ook rampzalige missers, zoals de oorlog in Irak, die in feite niets te maken had met de strijd tegen terreur, maar door Bush wel zo is verdedigd, moeten we de balans opmaken. De conclusie is dat de strijd tegen terreur nooit (alleen) met militaire middelen gewonnen kan worden. Deze strijd wordt pas gewonnen, als wij er in slagen onrecht terug te dringen, rechtvaardige oplossingen voor conflicten te helpen vinden, miljoenen mensen in uitzichtloze situaties weer perspectief weten te bieden op een waardig bestaan, op werk, op een kans op een beter leven. Want uitzichtloosheid en het gevoel te worden vernederd, vormen de voedingsbodem waarop de leiders van de terroristen, zelf vaak welvarende lieden, steeds weer nieuwe ‘soldaten’ weten te kweken die voor hen het smerige werk willen opknappen.
De omstandigheden waaronder de Amerikanen Bin Laden hebben gedood, zijn niet (geheel) bekend. Hij werd zwaar bewaakt en er zal ongetwijfeld veel geweld zijn gebruikt, ook door zijn bewakers. Het is daarom te makkelijk vanuit de leunstoel te willen oordelen over het Amerikaanse optreden. Er is bovendien geen reden Bin Ladens dood te betreuren, integendeel. Maar voor het (internationale) rechtsgevoel was het beter geweest als hij zich voor zijn schanddaden had moeten verantwoorden voor het Internationale Strafhof. Dan had het recht zijn loop gehad en zou hij, indien veroordeeld, de rest van zijn dagen achter tralies hebben doorgebracht.
Bin Laden kon kennelijk lange tijd ongestoord en comfortabel in de buurt van een Pakistaanse legerbasis verblijven, overigens op een van de mooiste plekken van dat land. Dat plaatst de vele en luidruchtige verklaringen van Pakistaanse autoriteiten, dat zij een partner zijn in de strijd tegen terreur, in een vreemd daglicht. Kennelijk is Pakistan bereid geweest de meest gezochte terroristenleider ter wereld lange tijd gewoon ongemoeid te laten. Dat geeft te denken over de oprechtheid van deze 'partner' en drukt ons nogmaals met de neus op de feiten in een regio waar de allianties volkomen door elkaar heenlopen en waar Westerse sjablonen van goed en kwaad, van vriend en vijand op geen enkele manier toepasbaar zijn. Het zou hoog tijd worden dat de Navo dat in Afghanistan ook gaat inzien, misschien kan de dood van Bin Laden ook dat inzicht vergroten.
9/11 Heeft de wereld veranderd. De strijd tegen terreur werd vanaf dat moment het overheersende onderwerp in de internationale politiek en zorgen over de islam, zelfs een obsessie met de islam werd een leidend onderwerp in de binnenlandse politiek van Westerse landen. Een godsdienst waar men tot dan toe vooral de schouders over had opgehaald, werd vanaf dat moment met veel argwaan bejegend en gezien als een Fremdkörper, als een koekoeksei in het ‘joods-christelijke’ nest. Niet alleen voelden zich daardoor veel mensen onzeker en angstig, ook werden volkomen onschuldige mensen gedwongen zich te verantwoorden voor hun religie of cultuur. En elementen van de rechtsstaat, tot dan toe boven iedere discussie verheven, zoals de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, waren niet langer vanzelfsprekend.
De volksopstanden in de Arabische wereld lieten ons al zien dat niet alles daar wordt beheerst door islamitische fundamentalisten. Zeker, zij vormen een bedreiging voor de mensen daar en voor ons hier. En ja, het risico is niet denkbeeldig dat er daar en hier vergeldingsacties komen vanwege Bin Ladens dood. Maar de strijd tegen de fundamentalisten zou ons niet moeten verdelen, eerder juist dichter bij elkaar moeten brengen. Want net als hier, wil een grote meerderheid van de mensen daar gewoon in vrede en waardigheid aan een betere toekomst werken voor zichzelf en hun kinderen. Als dit besef aan beide kanten de overhand krijgt, heeft Bin Laden pas echt verloren.
Origineel bericht alleen toegankelijk voor leden facebook