AWBZ/PGB - Main contents

Donderdag 23 juni vond het debat plaats over de programmabrief AWBZ en PGB. Hieronder mijn inbreng.

Bij de totstandkoming van de inbreng heb ik de reacties betrokken die ik de afgelopen weken heb ontvangen.

AWBZ/PGB debat

De afgelopen weken heb ik vele gesprekken gevoerd en talloze mails en brieven ontvangen over het kabinetsvoorstel dat wij vandaag bespreken. Uit vele berichten spreekt grote zorg. De berichten hebben veel indruk op me gemaakt, net als de vele werkbezoeken en gesprekken die ik het afgelopen jaar heb gevoerd met PGB budgethouders, wooninitiatieven en organisaties. Want inderdaad gaat er veel veranderen. Maar we kunnen niet meer wegkijken van hervormingen in de zorg. We kannibaliseren onszelf omdat onze zorguitgaven stijgen met het dubbele van onze economische groeicijfers. Achter deze wereld van cijfers zit de verdeling van schaarse menskracht en middelen. Doen we niets, dan komen de meest kwetsbare mensen in het geding. En moeten we dus nu stappen nemen om ook de kinderen van onze kinderen straks de garantie te geven dat ze de zorg zullen krijgen die ze nodig hebben.

In de programmabrief langdurige zorg worden stappen gezet waar de VVD heel blij mee is en ook stappen die de VVD moeilijk vindt. Laat ik beginnen met een aantal stappen die wij toejuichen.

• • 

  Het scheiden van wonen en zorg, door vele regeringen aangekondigd met woorden, wordt nu in daden omgezet. Dit is goed nieuws, voor de mensen die meer keuzevrijheid zullen krijgen voor hun woonomgeving. Maar ook zal geld voor de zorg volledig aan zorg betaald kunnen gaan worden.
• • 

  Een belangrijke stap naar een betere uitvoering van de AWBZ is het opdoeken van de zorgkantoren. Een loket minder voor de mensen, meer zicht op kwaliteit, kosten en baten tussen verschillende regelingen. Wel geven de zorgverzekeraars aan dat 2012 een transitiejaar zou moeten zijn met bijvoorbeeld de PGB maatregelen. Kan de staatssecretaris aangeven hoe zij dit voor zich ziet?
• • 

  De overheveling van de begeleiding naar de WMO is voor de VVD belangrijk want daarmee wordt de AWBZ weer verzekering voor zorg. Gemeenten kunnen maatwerk gaan leveren met goede welzijnsvoorzieningen. De VVD wil wel een toezegging van de staatssecretaris hoe zij gemeenten gaat voorbereiden ook na te denken over het tegemoetkomen aan persoonlijke situaties. Nu gaan mensen bijvoorbeeld naar een zorgboerderij in een naburige gemeente voor begeleiding. Wij vinden het belangrijk dat gemeenten de gelegenheid krijgen hier goed beleid op te ontwikkelen. Kan de staatssecretaris ook ingaan op de eerder aangekondigde extra aandacht voor kleine doelgroepen? (Bijvoorbeeld mensen die doof of slechthorend zijn, maar ook begeleiding nodig hebben. Ongeveer 700 mensen in heel het land hebben hier mee te maken. Graag een reactie van de staatssecretaris)

Ook staan er in de brief pijnlijke, maar noodzakelijke maatregelen zoals de voorstellen voor het PGB. Maar een overschrijding van het budget in 2015 met bijna een miljard euro, als we niets doen, daar kan en wil de VVD niet van wegkijken. De afgelopen jaren zijn PGB-houders keer op keer geconfronteerd met maatregelen. Indexaties werden bevroren, tarieven naar beneden bijgesteld, aanvullende eisen gesteld. Om de enorme overschrijding van 900 miljoen euro op te vangen voldoet een kaasschaaf niet. Tenzij je bereid bent om een nieuwe PGB stop te riskeren, tenzij je bereid bent een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid op de koop toe te nemen dat in het voorjaar van 2012 een nieuw pakket maatregelen op het PGB wordt losgelaten. Want, zo geeft de regering aan, de stijging van het PGB is volkomen uit lijn met de stijging van de overige AWBZ zorg. 23% tegenover 4%. Voor de VVD fractie betekende dit dat het PGB in de loop van de komende jaren volledig uitgehold zou gaan worden. Voor al die mensen die vandaag op het Plein staan, die mailden, belden en schreven zou jaar op jaar maatregel op maatregel gestapeld worden. Zodat uiteindelijk een volwaardig inkopen van zorg niet meer mogelijk zou zijn. Het PGB verwordt dan tot een tegemoetkoming in de zorgkosten voor mensen met een grote beurs, die het toch wel kunnen betalen. Dat is de reden dat de VVD, hoe moeilijk we het ook vinden, het voorstel van de regering steunt om de groep mensen die recht heeft op een PGB te beperken. Door de groep te beperken behouden mensen een alternatief voor de gang naar verblijf in een instelling. En kunnen zij met hun budget volwaardig zorg inkopen.

Voor de VVD staat bovenaan dat de mensen die straks geen PGB meer krijgen, maar wel voor AWBZ zorg geïndiceerd zijn, hun recht op zorg behouden. Hoe gaat de staatssecretaris mensen snel duidelijkheid geven over hun persoonlijke situatie? Een groep mensen houdt het PGB, een groep mensen gaat naar de WMO en een groep mensen gaat naar de Zorg in Natura. Maar ook zal een groep mensen alsnog bij herindicatie een verblijfsindicatie krijgen. Ik ga ervan uit dat als mensen door deze maatregel naar een instelling zouden moeten, zij alsnog een PGB kunnen behouden. Graag een reactie van de staatssecretaris daarop. Veel mensen geven aan dat de thuiszorg voor hen geen optie is. Vooral mensen met een zware lichamelijk beperking hebben hier over signalen afgegeven. Eigen regie, flexibiliteit van zorg in plaats en tijd is wat zij nodig hebben. Laat ik de 8000 mensen met een ADL ondersteuning als voorbeeld nemen. Als ik hier 8000 mensen heb die nu zorg krijgen en hier 8000 mensen die nu zorg verlenen, kan de staatssecretaris dan garanderen dat dit niet alleen op 31 december 2013 mogelijk is maar ook op 1 januari 2014? Ook als het mensen zijn die nu tot grote tevredenheid een contract hebben maar niet over allerlei papieren beschikken? De VVD wil waarborgen van de staatssecretaris dat zij dit waarmaakt en wil graag met Prinsjesdag vernemen hoe zij dit gaat doen. In de brief over de Fokus motie geeft de staatssecretaris stellig aan dat zij ervan overtuigd is dat de Zorg in Natura op tijd gereed is om alle benodigde zorg te leveren. Hoe zetten we deze overtuiging af tegen de vele zorgen die Fokus bewoners en andere mensen in vergelijkbare situaties hebben? Graag een reactie van de staatssecretaris.

Voorzitter, gezien de korte spreektijd in dit debat zal ik de volgende onderwerpen slechts puntsgewijs aanduiden.

• 1. 

  Organisaties die nu zorg leveren aan PGB houders, zzp-ers en oproepbare mensen zonder diploma hebben grote onduidelijkheid over hun nieuwe situatie. Pogingen om ZIN te gaan leveren stuitten tot nu toe op grote bureaucratische hobbels en weerstand. Hoe gaat de staatssecretaris organiseren dat al deze mensen tussen 1 januari 2012 en 1 januari 2014 geruisloos overgaan? En daarmee ook de mensen aan wie zij zorg verlenen. Graag hoor ik hoe de staatssecretaris dit gaat doen.

• 2. 

  Ook bij de PGB houders die in de plannen wel hun budget behouden, bestaat veel onduidelijkheid. Wat betekent het voor wooninitiatieven en budgetgarantiehouders vanaf 1 januari 2012 dat de nieuwe tarieven geijkt worden aan de tarieven van 1 januari 2010?

• 3. 

  Hoe ziet de staatssecretaris de indicatiestelling in het licht van al deze maatregelen

• 4. 

  Met betrekking tot de brief die we ontvingen over de visie op clientondersteuning concludeert de VVD fractie vooralsnog dat we slechts aan het begin staan van een ontwikkeling waar nog heel wat stappen gezet zullen moeten worden. Wij zullen hier later uitgebreid op terug komen.

Voorzitter, concluderend ziet de VVD het belang in van de benodigde veranderingen in de AWBZ om de zorg uiteindelijk beschikbaar te kunnen houden voor de mensen nu en in de toekomst. Overall willen wij op genoemde punten graag horen hoe de staatssecretaris de overgang van PGB naar Zorg in Natura gaat borgen. Want hoe belangrijk de verandering ook is voor de toekomstige beschikbaarheid van de zorg, we mogen de zorg van de mensen die nu deze verandering zullen meemaken niet als experimenteerruimte gebruiken.