Coming out churches - Main contents
Ik begrijp best dat sommige mensen in de kerk moeite hebben met homoseksualiteit. Het is vreemd voor ze en ze hebben altijd gehoord dat het verkeerd was. Toen ik net predikant was, heb ik ook zitten schipperen tussen een homoseksuele jongeman en de kerkmensen die moeite met hem hadden. Achteraf weet ik dat ik die jongeman daarmee echt te kort heb gedaan. Schipperen betekent uiteindelijk dat je kiest voor de menigte en dat je de eenling in de kou laat staan.
Interview in ‘Coming out churches’, samengesteld door Wielie Elhorst en Tom Mikkers. Zoetermeer: Meinema, 2011.
Toen ik later zelf uit de kast kwam, leidde dat er toe dat ik geen predikant meer kon zijn in de kerk waar ik bij hoorde. Ik vind het nog altijd heel jammer dat het mij niet gelukt is om het gesprek open te houden. Opnieuw was het belangrijkste argument om het niet uit te houden dat ‘de gemeente’ daar nog niet aan toe was. Dat heeft me wel verdriet gedaan, niet alleen voor mijzelf, maar vooral voor homo’s en lesbiennes die daarin een teken zagen dat ze niet echt volwaardig mee konden doen in die kerk. Dat heeft me geraakt, want de centrale boodschap voor mij als predikant was de liefde van God en het recht doen aan kwetsbare mensen.
Adam en Evert
Ik heb het onderwerp kerk en homoseksualiteit een tijdje laten rusten. Maar uiteindelijk heb ik, samen met twee studenten, het boek ‘Adam en Evert’ geschreven. In dit boek gaat het over kerk en homoseksualiteit in orthodox-protestantse en evangelische kring. Hoe moeilijk is het om elkaar als mensen vast te blijven houden? Dat houdt me bezig. Het gaat niet om een bepaald standpunt over homoseksualiteit. Ik zie mezelf ook niet als homotheoloog. Maar wel snap ik juist als homo en als theoloog waar de spanningen liggen. Eigenlijk proberen we met dit boek mensen te helpen om wat uit de loopgraven te komen en echt met elkaar in gesprek te gaan. Het is heel bijzonder om soms van mensen te horen dat ze met ons boek voor het eerst woorden vonden om elkaar te gaan verstaan. Zo moeilijk is dat kennelijk.
De verschijning van het boek zorgde ervoor dat ik in het land gevraagd werd om inleidingen te verzorgen over dit onderwerp. Ik merkte dan dat ouders van homoseksuele kinderen een belangrijke pleitbezorger zijn voor meer acceptatie in de kerken van homoseksualiteit. Zij brachten nadrukkelijk naar voren dat ze klem zitten tussen de kerk die homoseksualiteit afwijst en hun wens voor hun kind dat hij of zij gelukkig wordt. Ouders gunnen hun kinderen geluk en willen uiteindelijk geen massieve kerk die afstand houdt.
Verschuiving
Al zal de ambivalentie over homoseksualiteit in kerken nog wel even blijven bestaan, toch zie ik wel wat verschuiven ook in orthodoxe kringen. Een soort bewustzijn dat ontluikt. Belangrijk is dat we de voor- en tegenstanders elkaar niet al te zwart/wit labelen. Het ligt heel genuanceerd. Natuurlijk zie ik een restauratieve stroming bijvoorbeeld in de Rooms-Katholieke Kerk. Maar ook evangelische groepen in de Protestantse Kerk in Nederland groeien en ook daar wordt homoseksualiteit veroordeeld. Onderschat ook de invloed van migrantenkerken niet. Ook daar wordt homoseksualiteit vaak niet geaccepteerd. Maar tegelijk zijn er in die kerken en in veel andere ook plaatsen waar seksuele diversiteit wel gewoon mag bestaan. Ook in orthodoxe kerken is nu al veel meer openheid en erkenning. Zelfs als men bezwaren heeft tegen homoseksualiteit, begint men wel oog te krijgen voor de ervaringen van homo’s en lesbiennes. Dat is winst.
Genade
Ik zou zelf wensen dat de discussie over homoseksualiteit in kerken niet gaat om de vraag “Wat mogen homo’s?” maar “ Wat betekent het om kerk te zijn?” Wat moet in de eerste plaats de primaire boodschap van een kerk zijn? Dat heeft volgens mij te maken met God die van iedereen houdt. Dat moet voorop staan. Als je deze vraag vertaalt naar een lokale situatie, dan gaat het erom hoe je met elkaar een gemeente wilt zijn. Die vraag is interessanter en ook eerlijker. Het kan vruchtbare antwoorden opleveren. Het begrip Coming Out Church zou eigenlijk niet zo veel met homoseksualiteit te maken hoeven hebben. Het zou over kerken moeten gaan die met hun oorspronkelijk boodschap uit de kast komen. We kunnen in de kerk discussiëren over seksualiteit maar het hoort eigenlijk te gaan over de vraag hoe het heil bij elk van ons is binnengekomen. Voor de meeste mensen - homo en hetero - heeft dat te maken met het gevoel van onvoorwaardelijke acceptatie. En als dat je overkomt, dan is dat louter genade. Ik heb dat ervaren toen ik uit de kast kwam en mezelf mocht zijn. Die genade kan geen kerk me ontzeggen. Inderdaad…eigenlijk ben ik nog een heel gereformeerd jongetje.