Mauro - Main contents

Wat is barmhartiger: een soepel of een streng toelatingsbeleid? Dat lijkt een eenvoudige vraag: een soepel beleid natuurlijk! Zeker als het minderjarigen betreft. En al helemaal als het om vriendelijke, goed ingeburgerde jongeren gaat, die hier al jaren verblijven. Indringende camerabeelden van Mauro gaan niemand in de koude kleren zitten. We hadden er een ongekend heftig en intens debat over.

Aangescherpte regels

Toch was het bepaald niet onbarmhartig dat tien jaar geleden de regels met brede steun in de Kamer aangescherpt zijn. Het was niet onbarmhartig dat ook het kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie in de afgelopen jaren een streng beleid voor minderjarige asielzoekers voerde, waarin jongens als Mauro geen verblijfsvergunning kregen.

Een soepel toelatingsbeleid kan namelijk buitengewoon onbarmhartig uitpakken. Daarover was vrijwel iedereen het tien jaar geleden roerend eens. Ik herinner mij een debat waarin brede bezorgdheid leefde. Hoe kwam het toch, dat er zoveel jongeren uit landen als Angola en China naar Nederland kwamen? In vier jaar tijd was het aantal van 1600 naar 6700 gestegen. Kinderen op het vliegtuig naar Nederland…

Het antwoord was duidelijk. Ons toelatingsbeleid was te ruim. Daarom zetten Angolese ouders hun kinderen zomaar op het vliegtuig naar Nederland. We bedoelden het goed. Maar het pakte wreed uit; het leidde tot ontwrichting van families.

Terecht werd het daarom moeilijker gemaakt om in Nederland een verblijfsvergunning te krijgen. De wereld is geen paradijs meer, maar een gebroken wereld. Daarin zijn ook geraffineerde mensensmokkelaars actief, die gewetenloos inspelen op begrijpelijke wensen voor een betere toekomst.

Serieuze toepassing

Het is rechtvaardig dat aan een streng toelatingsbeleid daadwerkelijk gevolg wordt gegeven. Ook als dat niet makkelijk is. Laten we wel zijn: heel vaak is dat niet makkelijk. Als het beleid een gezicht krijgt, als je oog in oog staat met een mens van vlees en bloed, dan wordt het hart week, en gun je iedereen zijn verblijfsvergunning. Dan volg je het liefst je gevoel.

De overheid heeft echter een bijzondere roeping en verantwoordelijkheid om het recht te handhaven. Dat is niet onbarmhartig, maar rechtvaardig. Dat raakt de ordening van de samenleving. Geloofwaardige handhaving is nodig voor het tegengaan van onzekerheid, het voorkomen van willekeur en oneerlijke vriendjespolitiek.

Menselijke maat

Streng beleid vraagt wel om een milde toepassing. Een billijk, rechtvaardig beleid kan heel onbillijk uitpakken. Er moet altijd ruimte blijven voor de menselijke maat. Daarom hechten wij zeer aan de zogenaamde discretionaire bevoegdheid van de minister, de mogelijkheid om in schrijnende situaties te kunnen afwijken van het beleid. De SGP heeft de afgelopen jaren keer op keer alle achtereenvolgende bewindslieden die verantwoordelijk waren voor het asielbeleid aangesproken om van die bevoegdheid royaal en ruimhartig gebruik te maken. En dat zeker als na grondig onderzoek bleek dat het jarenlange verblijf in Nederland vooral toe te schrijven was aan tekortschieten van de overheid.

Wat een bij uitstek politiek orgaan als de Tweede Kamer zeker níet moeten doen, is op de stoel van de rechter en van de regering gaan zitten en individuele situaties beoordelen. Om een antwoord te vinden op de buitengewoon belangrijke vragen wat een jongere van zijn familie in het herkomstland te verwachten heeft, waarom de procedures zoveel tijd genomen hebben, wat de verdere juridische vragen zijn, moet je gegronde dossierkennis hebben. Nogmaals: daar hebben we de rechter voor. Het is onwijs om met een minimum aan kennis een maximum aan oordeel te geven.

Het is buitengewoon te betreuren dat op een nooit eerder vertoonde manier, de zaak van Mauro onbarmhartig tot een politieke speelbal is gemaakt. De SGP heeft daarom geen enkele ‘Mauro-motie’ gesteund, precies zoals wij óók in het verleden steeds tegen moties in individuele zaken hebben gestemd. Wij blijven trouw aan de lijn dat het niet aan het parlement, maar aan de minister is, om na grondig onderzoek te besluiten om al dan niet van zijn afwijkingsbevoegdheid gebruik te maken.

Snelheid geboden

Intussen onderstreept deze pijnlijke kwestie wel weer indringend het belang van snelle besluitvorming. Daar moet ook het controlerende parlement de vinger aan de pols houden. Hoe langer het verblijf in Nederland, hoe schrijnender terugkeer vaak is.

Het is geen oplossing om met speciale regelingen het langdurig verblijf in Nederland te belonen met een verblijfsvergunning. De geschiedenis leert dat zo’n benadering nu juist weer ongewild bevordert dat alles op alles wordt gezet om door stapeling van procedures zo lang mogelijk in Nederland te blijven. Daarmee lokken we juist weer nieuwe, schrijnende situaties uit.

Vreemdelingenbeleid is en blijft buitengewoon weerbarstig. Juist daarom is het wijs om niet alleen naar ons gevoel te luisteren, maar ook verstandig te zijn. Het is en blijft onze opdracht, juist ook van politici, om barmhartigheid en rechtvaardigheid niet tegen elkaar uit te spelen. Zij moeten hand in hand gaan!