Republikeinse voorverkiezingen van start! - Main contents

Op 6 november 2012 kiezen de Verenigde Staten hun nieuwe president. Voor de Democraten stelt de zittende president Barack Obama zich opnieuw verkiesbaar. Hij is de (enige) Democratische kandidaat.

De Republikeinse presidentskandidaat komt voort uit voorverkiezingen (Primary Elections) die tussen januari en juni in alle 50 Staten plaatsvinden. De eerste voorverkiezing was op 3 januari in Iowa en werd gewonnen door de gematigde Mitt Romney die 8 stemmen(!) meer haalde dan de christelijk-conservatieve Rick Santorum (beide 25%). De libertaire Ron Paul (21%) eindigde als derde. De andere deelnemers waren Newt Gingrich (13%), Rick Perry (10%), Michele Bachmann (5%), en John Huntsman (1%). Daarmee is het Amerikaanse verkiezingsjaar losgebarsten. Het eerste slachtoffer viel gelijk: Michele Bachmann maakte vandaag bekend haar campagne te 'onderbreken'.

De Amerikaanse verkiezingen beloven spannend en enerverend te worden en zullen wereldwijd veel aandacht krijgen. Maar hoe zit het Amerikaanse verkiezingssysteem eigenlijk in elkaar?

Voorverkiezingen

Om uit te maken wie presidentskandidaat wordt, zijn er dus de voorverkiezingen. Alleen als de zittende president herkiesbaar is (en geen uitdagers heeft), is dit niet nodig. Omdat de Democraten Barack Obama hebben, houden dit keer alleen de Republikeinen voorverkiezingen.

Daarbij organiseert elke staat zijn eigen -gesloten- voorverkiezing. De eerste is op 3 januari in Iowa. De laatste op 5 juni in Utah. Op 6 maart is het Super Tuesday. Dan vinden in zo'n tien staten tegelijk voorverkiezingen plaats. Vaak wordt dan ook duidelijk wie de presidentskandidaat wordt.

Alle kiesgerechtigde inwoners die als Republikein geregistreerd zijn, mogen meedoen aan de voorverkiezing. In sommige staten mogen ook de als onafhankelijk geregistreerde kiezers meedoen.

Primary of Caucus

Er zijn twee soorten voorverkiezingen. Primaries of Caucussen. De Primary is het eenvoudigst. Mensen gaan naar de stembus en kiezen hun kandidaat. De Caucus werkt heel anders. Op vele plekken (buurthuizen, kerken, postkantoren, scholen) komen mensen bijeen voor zogenaamde buurtvergaderingen (in Iowa waren er 1.784 van dit soort groepsbijeenkomsten!). Daar wordt gediscussieerd en uiteindelijk gestemd waarna de uitslag bekend wordt gemaakt.

Zowel Primary als Caucus levert een uitslag op die vertaald wordt naar het aantal afgevaardigden (gedelegeerden) van elke kandidaat. Want nadat alle voorverkiezingen hebben plaatsgevonden, komen alle afgevaardigden bijeen op de partijconventie waar ze officieel stemmen voor hun kandidaat. Daarbij volgen ze de uitgesproken wens van de bevolking, hoewel zogenaamde superdelegates zelf kunnen bepalen op wie ze stemmen (dit speelde tijdens de Democratische voorverkiezingen van 2008 tussen Barack Obama en Hilary Clinton).

Zo kiest men tijdens de voorverkiezingen dus niet direct voor een kandidaat, maar voor de afgevaardigde die -in principe- op de gewenste kandidaat zal stemmen. De conventie van de Republikeinse Partij is op 27 juni in Tampa, Florida. In totaal zijn 1.145 Republikeinse afgevaardigden nodig voor de kandidaatstelling. Het aantal afgevaardigden per staat hangt af van het aantal inwoners. De kleinste staten hebben het minimum van 9. Californie is veruit de grootste met 172. Iowa had 28 afgevaardigden te verdelen. Afhankelijk van het systeem in de staat krijgt de winnaar alles (the winner takes all, zoals in Iowa) of krijgt iedereen het aantal dat overeenkomt met zijn behaalde percentage van de stemmen.

Verkiezingen

Als de conventies deze zomer hun presidentskandidaat formeel hebben vastgesteld, kan de verkiezingsstrijd beginnen. Barack Obama en zijn Republikeinse uitdager gaan dan op jacht naar 270 van de in totaal 538 kiesmannen (zijnde Senatoren en leden van het Huis van Afgevaardigden) in het Amerikaanse kiescollege. Want opvallend genoeg kiezen de Amerikanen op 6 november niet direct hun President maar het kiescollege dat hem volgens het Amerikaanse staatsrecht verkiest (vergelijkbaar met het systeem van de afgevaardigden bij de Primaries). Doorgaans wijken de kiesmannen niet af van de verkiezingsuitslag, maar ook hier kan het wel (in 25 van de 50 staten).

Maar zover is het nog lang niet. Voorlopig staat alles in het teken van de Republikeinse primaries en de vraag of Mitt Romney zijn favorietenrol kan waarmaken. Wordt vervolgd.