Meer macht aan mensen, minder aan de anonieme markt - Main contents

Vandaag lees je meer over mijn opvattingen over de werking van de markt en de positie van consumenten.

In mijn favoriete winkelstraat zitten drie bakkers en twee supermarkten. Als ik het brood bij de één niet goed vind of te duur, ga ik naar een ander. Het gevolg is dat de bakkers hun uiterste best doen beter brood te bakken dan de supermarkt. En de prijzen lopen niet zo gek veel uit elkaar. Zo hoort het. Het voelt vrij. Ik mag kiezen, kan kiezen en kom altijd met een goed brood thuis.

Waarom is het anders als ik mobiel wil bellen of internetten, als ik kabeltelevisie wil, een energiebedrijf moet kiezen of een zorgverzekeraar moet selecteren? Simpel: size matters. Hoe groter het bedrijf, hoe meer er bespaard kan worden. En dus kan er meer verdiend worden door te fuseren of een concurrent over te nemen. Zo kan het dus dat Wikipedia zegt: "Oligopolies zijn een economisch natuurverschijnsel." (http://nl.wikipedia.org/wiki/Oligopolie)

Efficiencydenken

Dat is flauwekul. De markt wordt gemaakt door mensen en gevormd door de politiek. Er zijn tal van oligopolies ontstaan, simpelweg omdat het mocht. Het efficiencydenken van de jaren negentig viert al lang hoogtij. Te lang. Het idee dat iets minder efficiënt misschien wel fijner is, is volstrekt naar de achtergrond verdwenen. De keuze die in heel Europa gemaakt is, is om de vorming van oligopolies geen strobreed in de weg te leggen.

Het gevolg is dat je als consument geen echte keus meer hebt. Eén kabelmaatschappij, twee internetaanbieders, drie providers van mobiele telefonie en internet, een handvol energiebedrijven of verzekeringsmaatschappijen. De klant is koning gaat al lang niet meer op. Je bent anoniem. Als er iets mis gaat, krijgt niemand je factuur nog gecorrigeerd. Je hangt uren in de wacht op zoek naar iemand met de autoriteit om je rekening aan te passen. Overstappen wordt zo lastig mogelijk gemaakt. Je moet dik betalen als je moet bellen naar de helpdesk. Bedrijven met weinig concurrenten kunnen gewoon hun gang gaan, jij hebt het nakijken.

Je zit in een auto op de achterbank en weet niet wie rijdt. Hoe kom je weer achter het stuur? Bij liberale partijen hoef je hierover niet aan te kloppen. Die zijn voor een afwezige overheid. Daar heb je als consument niks aan. Ik ben voor een overheid die naast je staat. Die de macht voor jou verovert. Daar heb ik me de afgelopen jaren voor ingezet. Resultaten:

• - 

  Een wet waardoor je contracten niet meer stilzwijgend mogen worden verlengd.
• - 

  Opzeggen moet voortaan net zo makkelijk zijn als een contract afsluiten.
• - 

  Bel-me-niet-register (met staatssecretaris Frank Heemskerk).
• - 

  Verbod voor internetbedrijven om delen van het internet of toepassingen als Whatsapp of Skype te blokkeren en alleen tegen vergoeding weer beschikbaar te stellen (samen met andere partijen).
• - 

  Einde aan de torenhoge roamingtarieven (uiteraard via Europa).
• - 

  Wet voor concurrentie op de kabel: de Eerste Kamer beslist binnenkort of die er komt.
• - 

  Na jaren knokken, mogen helpdesks eindelijk geen hoge kosten meer vragen voor het bellen naar een 0900-nummer.

Die agenda zal ik voortzetten als leider van de PvdA. Ik zal blijven strijden om je als consument een sterkere positie te geven. Mijn voornemens zijn onder meer:

• - 

  Ik stel voor om de mededingingsregels op Europees gebied strenger te maken zodat eerder ingegrepen kan worden als bedrijven te groot worden. Minstens vier of vijf bedrijven op elke markt. Strengere regels vanaf 25% marktaandeel.
• - 

  Ik zal pleiten voor herstel van de bevoegdheden om vooraf in te grijpen om concurrentie te bevorderen. Bijvoorbeeld op de telecom- of energiemarkt. Dus niet pas achteraf als bedrijven de regels overtreden.
• - 

  En heel concreet: als UPC Ziggo wil overnemen is dat onbespreekbaar, tenzij UPC bereid is de kabel te openen voor concurrenten.

Dit is hoe ik denk over marktwerking: als iets een markt is, dan moet het ook werken. En als het niet kan werken, moet je er geen markt van maken, zoals bij de zorg of de spoorwegen. Zulke zaken, zeker de zorg, zijn onderdeel van wat de overheid gewoon goed hoort te regelen. Zelf. Lang heeft de PvdA zich niet gerealiseerd hoe belangrijk het is om mensen meer macht in handen te geven. Meer macht tegen de grote telecombedrijven, de energiereuzen, de verzekeringsmaatschappijen, de sportscholen en de kabelaars. Als ik leider word van de PvdA zal het weer bovenaan onze agenda staan: meer macht voor mensen, minder macht voor de anonieme markt.