Verlicht de Zimbabwaanse sancties om democratie aan te wakkeren - Main contents
Europarlementariër Judith Sargentini is op reis in Zuidelijk Afrika. Huidige stop: Zimbabwe.
Talk of the town dezer dagen in Harare is de Europese move om de sancties tegen Zimbabwe aan te passen. De Europese ambassadeur die me van het vliegveld plukte, begon er over, net zoals de politiek strateeg van de oppositiepartij MDC, en alle hulporganisaties die ik sprak.
In 2002 kondigde de Europese Unie sancties of tegen het regime van Robert Mugabe in Zimbabwe. Of laten we ze bij hun officiële naam noemen: beperkende maatregelen. Er werd een lijst samen gesteld met namen van mensen uit de entourage van Mugabe. Die mensen kregen geen visum voor Europa meer en hun tegoeden op Europese banken werden bevroren. Maar het werd wel netjes aangekondigd. De schurken kregen zo nog veertien dagen te de tijd om hun rekeningen leeg te halen. Maar dat ze niet meer bij Harrods in Londen konden shoppen, vonden ze wel jammer.
Jaarlijkse evaluatie
Elk jaar in februari moesten de Europese ministers van Buitenlandse Zaken besluiten of ze de maatregelen (of sancties) zouden voortzetten. Ik heb als mensenrechtenactivist ieder jaar in januari en februari de Nederlandse regering bewerkt om dat vooral te doen. Dit jaar in februari, op de tiende verjaardag van de maatregelen en een week voor ik zelf naar Zimbabwe zou afreizen, besloten de ministers de maatregelen te verzachten:
Er werden 51 mensen van de lijst gehaald, een derde van de mensen.
Twee ministers van ZANU-PF, de partij van Mugabe, kregen het recht om voor overleg naar Europa te reizen.
En enkele zakenmensen kregen weer toestemming om te reizen.
Waarom zijn die sancties verzacht? En is er dan iets verbeterd in Zimbabwe? Welke reden zou er anders zijn om die maatregelen aan te passen? Nou, nee, eigenlijk worden de mensenrechten nog steeds stevig geschonden, en toch ben ik nu een voorstander van de aanpassingen van de 'sancties'. Ik heb er een paar jaar mee geworsteld.
Vrienden die betrokken zijn bij oppositiepartij MDC vertellen me al een tijdje dat ze de reisbeperkingen liever vandaag dan morgen opgeheven zien worden. ZANU-PF en MDC vormen samen een overgangsregering. De ministers van de MDC mogen naar Europa reizen, maar die van ZANU-PF niet. En dat geeft scheve ogen.
Spin gewonnen
Daarbij komt dat Mugabe de spin rondom de sancties (die wij dus beperkende maatregelen noemen) gewonnen heeft. In heel zuidelijk Afrika is men er van overtuigd dat Europa economische sancties heeft afgekondigd en dat de economische malaise van Zimbabwe aan ons Europeanen te wijten is. Mugabe zelf houdt niet op dat te herhalen. Zelfs activisten in Malawi en Zuid Afrika, die ik de Europese regels opstuurde, hielden bij hoog en bij laag vol dat de we olie-import blokkeren.
Als de MDC, de partij waar Europa zijn hoop op gevestigd heeft - terecht of niet - van de sancties af wil en als Europa bij de buurlanden van Zimbabwe geen gehoor meer krijgt, terwijl zij Mugabe tot de orde zouden moeten roepen, wat doe je dan?
Sancties verlichten
Ik denk dat het tijd is om de sancties te verlichten. Ik heb ze zelf jaren hoog gehouden, maar ze hebben nu geen effect meer. De vakbondsmannen die ik vrijdag sprak, in het verleden grote voorstanders van sancties, waren duidelijk: De verzachting was niet genoeg. Waarom om heft de EU niet rigoureus alle reisbeperkingen op, maar laat de bankbevriezingen intact? Of, nog beter, houdt de sancties aan, maar zet ze in de ijskast. Daarmee heb je altijd de dreiging dat je de sancties weer eenvoudig uit de kast kunt trekken. Helaas zijn de zevenentwintig lidstaten van de EU niet zo flexibel in hun besluitvorming.
“Oude man, het is tijd om te gaan.”
Jacob Zuma, de president van Zuid-Afrika, en de bemiddelaar namens zuidelijk Afrika tussen de partijen in Zimbabwe, is blij met het verzachten van de sancties. En daar is het om te doen. Wij hebben een stap gezet, en nu verwachten we van de regio dat ze Mugabe luid en duidelijk vertellen dat het voor de oude man tijd is om te gaan.