Steun aan de Molukkers - Main contents
Gisteren bezocht ik samen met Emile Roemer de Molukse herdenking van de executie van voormalig RMS-president Soumokil. Bij die herdenking is tevens een sponsorloop en motorrit om geld in te zamelen ten behoeve van Molukse politieke gevangenen en hun gezinnen. In de Molukken krijg je voor het tonen van de Molukse vlag meer dan tien jaar gevangenisstraf en er zitten vele tientallen vreedzame activisten vast. Volgens Amnesty International is daarbij sprake van mishandeling en foltering. De SP steunt de Molukkers al jaren in hun strijd voor mensenrechten en vindt net als de burgemeester van Leerdam dat de Molukse gemeenschap excuses moet worden gemaakt voor de kille ontvangst die zij kregen bij hun komst naar Nederland, nota bene op dienstbevel. Lees hieronder de volledige speech van Emile.
Dames en heren
Vandaag staan we stil bij de dood van voormalige RMS-president Soumokil. Op 12 april 1966, een dag na Pasen, werd hij in de vroege ochtend door een vuurpeloton geëxecuteerd. Op 25 april 1950 werd de Republiek der Zuid-Molukken uitgeroepen. De rechtmatigheid van die onafhankelijkheid was vastgelegd in de overeenkomst van de Ronde Tafel Conferentie, waarin de rechten van de verschillende deelstaten van de Verenigde Staten van Indonesië waren vastgelegd. Soumokil, de tweede president van de RMS, wist wat hij deed. Hij was als jurist opgeleid in Leiden waar hij promoveerde en was onder meer procureur-generaal en minister van justitie van de Indonesische deelstaat Negara Indonesia Timur.
Tot op de dag van vandaag is het onbekend waar president Soumokil is begraven. Verzoeken van de weduwe en zoon van de president alsmede van de huidige RMS-president Wattilete om die begraafplaats bekend te maken, zijn nooit gehonoreerd. Vorig jaar zou de Indonesische president Yudhoyono naar Nederland komen maar zijn staatsbezoek werd afgelast. De verwachting is dat de president dit jaar zal komen en mocht dat zo zijn dan zal de SP bij dat bezoek aandringen op openbaarmaking van de laatste rustplaats van president Soumokil.
Wij zullen dat bezoek ook aangrijpen om op te komen voor de Molukse politieke gevangenen en hun gezinnen. Mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Human Rights Watch zijn glashelder in hun rapporten. Het Indonesische leger en de politie, met name het Speciale Detachement 88, arresteren willekeurig vreedzame activisten, mishandelen hen bij hun arrestatie en martelen ze in de gevangenis. Voor het tonen van de Molukse vlag worden gevangenisstraffen opgelegd tot wel 20 jaar. Gevangenen worden vaak ver buiten de Molukken opgesloten zodat de familie hen niet kan bezoeken. Ons Kamerlid Harry van Bommel zal maandag aanstaande de mensenrechtenschendingen die Indonesië begaat in de Tweede Kamer aan de orde stellen. Die mensenrechtenschendingen mogen niet onbesproken of onbestraft door blijven gaan.
Indonesië moet alle politieke gevangenen vrijlaten en een einde maken aan de mensenrechtenschendingen. Zolang dat niet gebeurt, voelt de SP helemaal niets voor het intensiveren van de handelsrelatie tussen Nederland en Indonesië. Wij zullen dan ook niet instemmen met een speciale handelsovereenkomst die president Yudhoyono in Nederland wil komen ondertekenen als niet tegelijkertijd de mensenrechtensituatie drastisch verbetert. Nog veel minder zullen wij instemmen met de verkoop van overtollige tanks van het Nederlandse leger aan Indonesië. Sommige partijen in de Tweede Kamer menen dat de levering van tanks de dialoog tussen Indonesië en Nederland zal bevorderen. Wij geloven daar helemaal niets van. Met tanks kun je niet praten, alleen maar schieten. Daarom, geen Nederlandse tanks voor Indonesië. Nederland en Europa moeten helemaal geen wapens leveren aan Indonesië.
De geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Nederland is uniek, onvergelijkbaar aan die van andere etnische groepen. Veel van uw ouders kwamen hier op dienstbevel, als ex-KNIL-soldaat, in de verwachting dat het verblijf in Nederland slechts tijdelijk zou zijn. Bij die tijdelijkheid paste een verblijf in kampen als hier in Vught. Direct na aankomst werden zij echter ontslagen en moesten zij rondkomen van een grijpstuiver die ze kregen van de Nederlandse overheid. Na trouwe dienst aan het koninkrijk werden ze oneervol ontslagen. De vernedering die daarmee gepaard ging, heeft veel mensen gebroken. Het verdriet over dit verraad van Nederland zijn sommigen nooit te boven gekomen. Het is een regelrechte schande dat het zestig jaar heeft moeten duren voordat één bestuurder, de burgemeester van Leerdam, de moed had om aan te dringen op excuses aan de Molukse gemeenschap voor deze behandeling. Zijn pleidooi voor ruimhartige excuses wordt door mij volledig gesteund. Een aantal gemeenteraadsfracties van de SP in de zogenaamde Molukkengemeenten zal er bij de colleges van Burgemeester en wethouders op aandringen het voorbeeld van Leerdam te volgen. En uiteindelijk zal de Nederlandse regering hetzelfde moeten doen. Volmondig erkennen dat Nederland de beloften aan de Molukkers die hier op dienstbevel kwamen niet is nagekomen.
Nederland heeft altijd moeite gehad met het koloniale verleden. Nog steeds spreekt men liever over politionele acties in plaats van koloniale oorlog. Nederlandse militairen die oorlogsmisdaden begingen, werden nooit vervolgd. Daarmee vormt niet alleen de koloniale periode een donkere bladzijde in de Nederlandse geschiedenis maar ook de periode erna. Excuses voor die wandaden compenseren het leed dat is geleden niet. Het kan wel bijdragen aan verzoening en dat is nog steeds nodig.
Ik spreek de wens uit dat wij gezamenlijk meer druk uit kunnen oefenen op de Nederlandse regering en de Europese Unie om in de relatie met Indonesië meer respect voor de mensenrechten af te dwingen. We doen daarmee recht aan de nagedachtenis aan president Soumokil en alle andere slachtoffers van politiek geweld in Indonesië.