Inbreng PvdA Debat TK Spoor nav Rapport Kuiken - Main contents
Inbreng PvdA Debat TK Spoor nav Rapport Kuiken
16 mei 20012
Voorzitter,
Naar aanleiding van de blijvende onduidelijkheid over en problemen rond het spoor; over budgettering; en over de aansturing van ProRail en NS, heeft de Tweede Kamer Commissie I&M in april 2011 besloten om een commissie in te stellen die de problemen grondig in kaart moest brengen en met aanbevelingen te komen.
De Commissie met mevrouw Kuiken als voorzitter en verder de leden Van Bemmel (PVV), Bosman (VVD), Van Hijum (CDA) en Jansen (SP) heeft uitstekend werk geleverd. De PvdA fractie is ze daar zeer erkentelijk voor.
Een woord van lof gaat ook uit naar de collega’s Aptroot en Slob, de initiatiefnemers voor dit onderzoek. Dank daarvoor.
De conclusies van dit rapport onderschrijven de noodzaak. Alarmerende conclusies.
Voorzitter het rapport ‘Wissels op de toekomst’ leest als een lange motie van wantrouwen naar het gevoerde en de staat van het huidige beleid. Alarmerende conclusies over het onderhoud, over investeringen, over de aansturing, over geschuif met geld, over slechte informatievoorziening, ja zelfs over het niet of onvolledig informeren van de Kamer.
Het politieke eindoordeel valt na het debat met de minister. Maar het rapport laadt een grote verantwoordelijkheid op niet alleen de minister, maar ook de Kamer.
Deze Kamer heeft met het instellen van deze commissie ook een grote verantwoordelijkheid op zich genomen. De informatie ligt op tafel. Durven we nu als politiek ook echt, om in de termen van de commissie te spreken, ‘Een wissel op de Toekomst’, te trekken?
Hobbelen we door van incident naar incident, van winter naar winter, van mediahype naar mediahype? Of voelen we als Kamer de verantwoordelijkheid om na het debat met de minister knopen door te hakken. Dat kan en voor wat betreft de PvdA gebeurt dat uiterlijk in de volgende kabinetsformatie.
Voor de PvdA staan drie conclusies centraal:
-
1.Er wordt te weinig geïnvesteerd. Eenvoudige getallen spreken boekdelen. In plaats van 175 km spoor wordt slechts 100 km spoor per jaar vernieuwd. In plaats van 180 wissels worden slechts 130 wissels per jaar vernieuwd. Je kunt wachten op de problemen, weer of geen weer.
-
2.De marktwerking in de aanbestedingen leidt tot plakwerk, concurrentie op prijs ten koste van kwaliteit. Privatisering is letterlijk en figuurlijk korte baanwerk geworden. Het lange termijn onderhoud is door kortzichtig marktdenken in de knel gekomen.
-
3.En er zijn teveel plannen die door diverse spelers naar eigen inzicht en goeddunken worden ingevuld. Het rapport schetst een beeld van een minister die haar verantwoordelijkheid ontloopt en van concessies die te rigide blijken te zijn. Inspelen om nieuwe ontwikkelingen en een actuele vraag verloopt moeizaam.
Verkeerd inlichten Kamer
Voorzitter,
De Commissie concludeert dat het onderhoudsbudget als begrotingsreserve wordt gebruikt, er geld naar wegen is geschoven én dat de minister de Kamer daarover onvoldoende heeft geïnformeerd. Daarover de volgende vragen:
• Waaruit blijkt precies dat dit budget, zoals de Commissie stelt, wordt gebruikt als buffer om begrotingstegenvallers op te vangen?
• Is er geld van spoor naar weg geschoven? Gebeurt dit ook wel eens andersom?
• Waarom heeft de Commissie gekozen voor de aanduiding ‘onvoldoende’ geïnformeerd? En wat is haar reactie op de stelling van de minister dat dit niet klopt? Blijft hier sprake van een meningsverschil tussen de Commissie en de minister?
• Op welke wijze kan de begroting en de verantwoording daarover zodanig worden gewijzigd dat het transparanter wordt en er beter op uitgaven gecontroleerd en gestuurd kan worden?
-
1.Onderhoud loopt achter
Belangrijkste conclusies zijn dat Nederland in internationaal goed presteert, maar op het gebied van onderhoud risico’s dreigen omdat een duidelijke lange termijn visie ontbreekt. Om die reden heeft de Commissie ernstige zorgen over het behoud van die hoge spoorkwaliteit.
Voorzitter,
Volgens de Commissie vervangt ProRail jaarlijks ongeveer de helft minder spoor en tweederde minder wissels dan bijvoorbeeld Zwitserland. Hoelang is dit al gaande?
• Lag deze vervangingsgraad vroeger hoger (nu 100 km per jaar)? En wat zijn de belangrijkste oorzaken van deze relatief lage graad? (100km moet 175 km zijn; 130 wissels moet 180 wissels zijn.)
• Op welke termijn kan dit problemen gaan geven m.b.t. veiligheid?
• Zijn de problemen op het spoor (o.a. in de winter) hierdoor deels te verklaren?
• Kunt u nog eens aangeven hoe bij de aanbesteding van het onderhoudswerk, waar feitelijk maar vier grote concerns toe in staat zijn, vooral wordt geconcurreerd op prijs en niet op kwaliteit?
• Wat adviseert u voor de toekomst? Moet Prorail bv. regulier onderhoud in eigen beheer gaan uitvoeren?
• De commissie constateert dat NS en andere vervoerders een andere insteek kiezen voor onderhoudsroosters dan ProRail? Stuurt de minister hier op? Wat hier aan te doen?
-
2.Geen lange termijnvisie/ onvoldoende grip en aansturing ProRail
Voorzitter, namens de PvdA fractie gaf ik bij mijn inleiding al aan dat er met dit rapport een bijzondere verantwoordelijkheid bij deze Kamer ligt.
• Hoe kijkt de Commissie aan tegen het feit dat sinds de werkgroep Prorail van de Tweede Kamer er blijkbaar weinig is veranderd in de spoorsector? Waar zit het taaie verzet?
• Waarom heeft de politiek verantwoordelijke minister destijds niet doorgepakt?
• Wat is de belangrijkste oorzaak dat de ook huidige minister blijkbaar te weinig grip heeft op de sector om alle genoemde problemen het hoofd te bieden?
• De minister moet geen “incidentenminister” zijn, stelt de Commissie maar zij waagt zich ook niet aan de vraag wat er structureel moet veranderen om de minister meer ruimte te geven c.q. te dwingen meer ruimte te nemen. Welke concrete maatregel zou als eerste genomen moeten worden om de cultuur te veranderen?
• Bij aanbeveling 8 stelt de commissie dat de aansturing van Prorail minder diffuus moet. De toelichting op de aanbeveling is echter eveneens diffuus. Graag nogmaals een toelichting.
-
3.Invoering ERTMS
Voorzitter, ERMTS.
De Commissie stelt vast dat er voldoende aanknopingspunten zijn om het Europese veiligheidssysteem ERTMS de komende jaren uit te gaan rollen in Nederland. Een van de belangrijkste onderbouwingen is een rapport van de TU Delft. In Denemarken en België wordt ERTMS nu (versneld) ingevoerd.
Voorzitter, zijn er al resultaten bekend op basis waarvan in te schatten is of een complex systeem als het Nederlandse spoor ook klaar is voor grootschalige uitrol?
• De Commissie stelt dat de spoorsector huiverig is met invoering ERTMS omdat de ervaring op HSL en Betuweroute negatief waren (forse financiële overschrijding en technisch gedoe) (p.24). Zijn er redenen om aan te nemen dat dat nu veel beter gaat?
• Is een rapport van de TU Delft wel afdoende onderbouwing om deze ingrijpende keuze te maken? Of heeft de Commissie veel meer signalen gekregen om tot deze aanbeveling te komen?
• De Commissie stelt dat het kostenverschil tussen het oude ATB systeem en invoering van ERTMS ca. 2,5 miljard bedraagt maar de Commissie komt op een verschil van ‘slechts’ 900 miljoen. Is ProRail om een reactie gevraagd? Zo ja wat was die reactie?
-
4.Overige punten
Voorzitter, tot slot een tweetal vragen.
• De commissie stelt dat de minister weigerachtig is geweest in het verstrekken van (bepaalde) informatie aan de Commissie. Om welke informatie ging het precies?
• De commissie beveelt aan om meer ambities op detailniveau in de concessie NS te benomen. Hoort daar niet ook het onderdeel ‘kwaliteit en inrichting materieel’ bij? Die ontbreekt namelijk in uw rijtje.
• En is de commissie in staat een oordeel te geven over de voorliggende voorstellen rond de nieuwe NS concessie en de door de commissie verlangde ambities op detailniveau? Graag een reactie.
Voorzitter, achterstallig en te weinig onderhoud, aanbestedingen waarbij de kwaliteit uit het oog wordt verloren. Het zijn schokkende conclusies. Dan helpt het niet een ander vlaggetje op een bedrijf te plakken. Eerst investeren en slechte aanbestedingen aanpakken. Daar heeft de reiziger en het spoor het meeste baat bij.
Dank u wel!