Zelfmoord | Nr 4, 2012 - Main contents

Ik weet het nog goed. Het was op de dag dat ik op vakantie ging dat ik het nieuws hoorde in 2009 dat Yasmine, de Belgische tv-presentatrice en het icoon van de lesbische beweging een einde aan haar leven had gemaakt. Ik vond het altijd een mooie en leuke veelzijdige vrouw. Het viel mij wel op dat ze er steeds slechter uit ging zien. Maar aan de mogelijkheid dat ze zelfmoord zou plegen, had ik niet gedacht. Wel dat ze verdriet had, omdat haar relatie uit was en dat ze daarom flink was afgevallen. Wie heeft dat niet meegemaakt? Maar zelfmoord, vreselijk. Op het vliegveld kocht ik een aantal Belgische kranten hierover. Het liefdesdrama, maar waarschijnlijk ook een dieper liggende somberheid, zouden haar hiertoe hebben gebracht. Het raakt mij altijd diep als het leven zo onmogelijk lijkt te zijn voor iemand, dat de enige keuze blijkbaar is om eruit te stappen. Ronduit triest vind ik het dan ook dat relatief veel lesbische en biseksuele vrouwen zelfmoord plegen. Waarom? Deze vraag stelde ik mij toen ik het onlangs verschenen rapport las van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) Niet te ver uit de kast. 16% van de lesbische vrouwen overweegt zelfmoord, tegenover 11% van de homoseksuele mannen en 3% van de heteroseksuelen. En 10% van de lesbische vrouwen doet een poging, tegenover 6% van de homoseksuele mannen en 2% van de heteroseksuelen. Schokkende cijfers. De conclusie die je kunt trekken is dat het psychisch welbevinden van een relatief groot deel van de lesbische en biseksuele populatie slecht is. Wat kun je daar nu aan doen? Aan welke knoppen moet je draaien om de situatie te verbeteren? Natuurlijk is de werkelijkheid geen maquette. Maar we leren wel steeds meer uit onderzoek. Zo weten we dat ‘minority stress’ een belangrijke factor is bij psychische problemen. Je krijgt stress, omdat heteroseksualiteit de norm is in de samenleving. Dat heeft te maken met sociale acceptatie van anderen en zeker van je ouders en van jezelf. Stigmatisering en negatieve reacties op de geaardheid zijn daarbij factoren die het psychisch welbevinden verminderen. Ik vind dat de overheid en een ieder in de samenleving een rol heeft om dit te voorkomen en te verminderen. Met elkaar moeten we werken aan een klimaat waar iedereen zichtbaar zichzelf kan zijn. En het vraagt ook wat van de lesbische en biseksuele vrouwen die geen psychische problemen hebben. Gelukkig zijn dat er een heleboel, sterker nog: het is de overgrote meerderheid. Handelen in het belang van een ander vraagt een niet egoïstische houding. Hoe vaak hoor ik niet: Ik heb geen probleem, dus er is geen probleem. Je kunt zoveel betekenen voor een ander. Geef voorlichting op school, wees zichtbaar, wees een rolmodel, doe mee met acties die georganiseerd worden door onder andere het COC, wees een goede vriendin als jouw lesbische of biseksuele vriendin in psychische nood is en steun goede doelen buiten Nederland gericht op lesbische en biseksuele vrouwen. Be a real sista!

Vera Bergkamp

Voorzitter COC Nederland