Samen investeren voorkomt verloren generatie - Main contents

Onlangs presenteerde de Partij van de Arbeid haar banenplan voor Noord-Nederland. De prachtige noordelijke provincies kennen sterke bedrijven op het gebied van duurzaamheid, innovatie en het midden- en kleinbedrijf. Maar de economische structuur is fragiel. Daarom pleiten mijn collega’s Tjeerd van Dekken, Wilma Mansveld (gedeputeerde voor de provincie Groningen) en ik voor actie.

De PvdA wil de kracht van het noorden blijven benutten en verder uitbouwen. Door te investeren in een duurzamere economie, waarin het noorden voorop loopt. Landelijk door de oprichting van een nationale investeringsbank die kan participeren in risicovolle investeringen nu de kredietverlening van banken spaak loopt. Door te investeren in de bouw, de sector waar de grootste klappen vallen.

We stellen een lager BTW-tarief voor verbouwingen en renovaties voor (6 in plaats van 19 procent), de overdrachtsbelasting voor starters verdwijnt, we investeren in starterswoningen en energiebesparing. Bovendien stimuleren we het MKB door de fiscale behandeling van grote bedrijven - die veelal weinig betalen - en kleinere ondernemers, die veel in het noorden zitten, gelijk te trekken.

Het noorden kent echter ook regio’s waar de werkgelegenheid dun gezaaid is.

Uit cijfers van het CBS blijkt dat Groningen momenteel de provincie is met de hoogste werkloosheid: 8,2 procent. Veel mensen zijn dan ook afhankelijk van het beleid van de regering.

De sociale werkvoorziening (SW) is vaak de grootste werkgever in het gebied. In Oost-Groningen zouden de bezuinigingen op de SW leiden tot grote onrust en werkloosheid onder de werknemers en uiteindelijk tot nog meer crisis en krimp.

Gelukkig ging de Wet Werken naar Vermogen en de daarbij horende draconische bezuinigingen niet door. De botte bijl die Rutte voor hen in petto had, is door de vervroegde verkiezingen gelukkig niet gevallen.

De PvdA vindt dat we er samen de schouders eronder moeten zetten. De gemeenten, provincie, SW-bedrijven en het bedrijfsleven. We moeten de werkvoorzieningsschappen hervormen en vernieuwen op een manier die perspectief biedt aan de werknemers en een impuls geeft aan het gebied. Daar kiezen wij voor: samen investeren in plaats van keihard saneren vanuit Den Haag.

Bij onze bezoeken de afgelopen weken werd een ding nogmaals glashelder: Veendam is wat anders dan Hoofddorp. Als het op Schiphol druk is, kunnen mensen makkelijk bij bedrijven worden ondergebracht, in het Noorden zijn die werkgevers niet zo makkelijk voorhanden.

Daarom kiest de PvdA voor spreiding van Rijksgebouwen. Het is onzin om uitvoeringsorganisaties in het westen te plaatsen als in Groningen en Drenthe locaties goedkoper zijn, de werkloosheid hoog is en goede werknemers voorhanden zijn.

Het grootste spook dat echter opdoemt is de jeugdwerkloosheid.

In Spanje zit één op de twee jongeren zonder baan. Een ongekend sociaal drama. Ook in het noorden loopt de jeugdwerkloosheid op. In Noord-Nederland is 13 procent van alle werklozen jonger dan 27 jaar. Een verloren generatie in de maak, als we niet gezamenlijk de schouders eronder zetten. Dat hebben we eerder gedaan onder aanvoering van Jetta Klijnsma en met succes. Er kwam 250 miljoen beschikbaar om een verloren generatie te voorkomen. Met deze middelen zijn in Groningen 8.200 jongeren op een baan geplaatst, 670 werk-leertrajecten behouden en 2.200 trajecten gestart om jongeren te scholen, stage te laten lopen en voor te bereiden op de arbeidsmarkt.

Het kabinet stopte met het actieplan, met grote consequenties. In Groningen loopt ondanks inspanning van de gemeenten de jeugdwerkloosheid weer op.

Wat moet er gebeuren?

Ook in Groningen is er vraag naar nieuwe vakmensen. Het allerbelangrijkste is dat de opgeleide jongeren hebben geleerd wat bedrijven en instellingen in de regio nodig hebben. Het Seaport Experience Center in Delfzijl werkt hard aan het imago van de chemie en de haven en hebben duizenden jongeren geïnformeerd over werken in deze branches. Maar die inhaalslag vergt een lange adem. Dat geldt ook voor de bouwwerkzaamheden in de Eemshaven. Daarvoor is kennis vereist die soms niet in het bezit is van Noordelingen. Dat zijn gemiste kansen. Dat is doodzonde.

De PvdA wil dat scholen met het bedrijfsleven inventariseren wat er nodig is. Vooral in de techniek en de zorg zijn in de toekomst vele handen nodig. We willen harde afspraken en baangaranties voor scholieren en studenten die kiezen voor deze richtingen. Andersom moet ook een aantal modegevoelige studies worden beperkt. Studeren mag leuk zijn, maar moet wel voorbereiden op een baan.

Verder moeten er voldoende stageplekken worden gecreëerd. Zo blijven jongeren werkervaring opdoen en een band houden met de arbeidsmarkt. Als er echt geen werk is, is er niets deprimerender dan thuis zitten. Dan nog maar enkele maanden langer naar school of aan de studie om nog meer vaardigheden te leren. Dat kost geld, maar dat stellen wij graag beschikbaar. Ook in tijden van crisis.

De provincie Groningen werkt hard aan een agenda jeugdwerkloosheid 2.0. Een agenda waar overheden, onderwijs en ondernemers de handen ineen slaan om samen jongeren op te leiden voor de regionale arbeidsmarkt, om schooluitval nog verder verminderen en jongeren met een beperking mee te laten doen.

Een gezamenlijk gedragen investeringsagenda biedt de jeugd de toekomst die het verdient.

Dit artikel verscheen eerder in het Dagblad van het Noorden