Maiden Speech: 'De slimme meter' - Main contents

Op 3 november 2010 leverde René Leegte zijn eerste mondelinge bijdrage in de plenaire zaal van de Tweede Kamer. Dit wordt de maidenspeech genoemd. Hieronder staat deze tekst weergegeven.

Voorzitter,

Vandaag sta ik hier, een week na mijn beëdiging als lid van deze kamer, en mag al mijn maidenspeech houden. En dat over het belang wekkende thema van de zogenaamde op afstand uitleesbare energiemeter, of te wel de “slimme meter”.

Maar, voor dat ik daar inhoudelijk op in ga wil ik iets anders zeggen. Wat mij vult met blijheid, is niet alleen de snelheid en het onderwerp waarmee ik mijn verbale aftrap in dit huis mag doen, maar ………………. wat mij met blijheid vult; het is vooral de gelegenheid. Een overleg, waarbij de spreektijd onbegrensd is en het goede gebruik van dit huis voorschrijft dat dit zonder interrupties is…….

Ik hoop dan ook dat u uw agenda voor deze dag verder heeft vrijgemaakt voor deze eenmalige kans voor deze liberale politicus.

Terwijl ik dit zeg, realiseer ik mij dat de minister en ik even lang in functie zijn. Ik zal de minister dan ook wat ontzien. Wel zal ik de spanning in mijn betoog opvoeren en pas aan het einde van mijn tweede termijn zeggen dat wij het wetsvoorstel steunen. De belangrijkste reden is dat met deze novelle het amendement van de VVD bij de eerste behandeling in deze kamer wordt uitgevoerd. De VVD heeft het destijds goed gezien.

Voorzitter

De komende jaren zullen wij hier vele debatten hebben.

Debatten waarin wij ideologische tegenstellingen zullen aanscherpen.

Debatten waarin wij het hartstochtelijk met elkaar oneens kunnen zijn, Maar, ook debatten waarin wij zullen zoeken naar gemeenschappelijke oplossingen, handen zullen uitreiken en uitgestoken handen aannemen.

Zeker op het gebied van milieu en energie is daartoe veel ruimte en gelegenheid. De VVD verheugd zich er dan ook op om samen met de collega’s naar oplossingen te zoeken.

En de oplossingen die wij dan vinden, kunnen oplossingen zijn waarbij de aanvliegroute een andere is, oplossingen die een breed draagvlak hebben in dit huis. maar vooral oplossingen die Nederland verder zullen versterken.

Voorzitter,

Zoals u weet spreekt de VVD mensen aan op hun vrijheid én hun verantwoordelijkheid. Toch zijn deze begrippen niet voor iedereen vanzelfsprekend met elkaar verbonden. George Bernard Shaw wees er al op: “Vrijheid betekent verantwoordelijkheid en daarom zijn zoveel mensen er bang voor.”

Verantwoordelijkheid nemen, betekent dat je staat voor de consequenties van je beslissing. Als je God doodt, moet je ook de bescherming van de tempel verlaten.

Als je vindt dat CO2 uitstoot een van de grootste problemen van deze tijd is moet je keuzes durven maken die de uitstoot daadwerkelijk naar beneden brengen en niet blijven hangen in pilots en goede bedoelingen.

Als je zegt dat slimme meters een grote vermindering van het energieverbruik oplevert, moet je dat ook kunnen aantonen, of nadenken hoe je op een andere manier tot de besparing komt. Als je zegt dat de slimme meter de Iphone onder de energiemeters is, moet je ook zorgen dat de app store opengaat en slimme ondernemers de kansen grijpen die er kennelijk moeten zijn.

De VVD ziet politici als mensen die hun dromen weten over te brengen. en met hun dromen mensen weten te inspireren en aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. De geluksmachine bestaat niet meer, leve het geluk!

En de VVD kijkt daarbij naar de structurele zaken en wil verleidingen van de goedbedoelde pilots en plannetjes te weerstaan. Zeker op het gebied van milieu en energie. Onze opdracht is het om duurzaamheid in het hart van de economie te brengen. Het is geen linkse niche!

Martin Luther King had ook geen plan, maar een droom. En die droom inspireerde tot verandering en nieuwe plannen. Maar dat waren plannen van mensen zelf, want hoedt u voor de politicus die bij u aan de deur aanklopt en zegt:” ik ben politicus, ik heb een plan, ik kom u helpen”. Veel mensen doen dan de deur niet open en terecht.

Misschien doen ze de deur ook niet open voor de slimme meters, maar belangrijk is dat zij vrij zijn in hun keuze.

Voorzitter,

De novelle die voor ons ligt strekt tot doel kleinverbruikers (het midden en klein bedrijf en particulieren) meer regie te laten voeren over de overstap van traditionele meters naar op afstand uitleesbare meters. In normaal Nederlands; iedereen kan zelf een keuze maken.

Het zal u niet verbazen dat mijn fractie daar zeer gelukkig mee is. En, met de verplichting verdwijnt ook de sanctie - de straf - als consumenten er voor kiezen toch hun oude meter te houden. Tenslotte is het een belangrijk punt voor mijn fractie dat de privacy goed is geregeld. Ook daarmee is mijn fractie gelukkig.

De belangrijkste reden voor het wetsvoorstel was dat kleinverbruikers sinds de liberalisering van de energiemarkt tegen een aantal structurele problemen aan liep. Kleinverbruikers die wilden veranderen van energiemaatschappij werden geconfronteerd met lange wachttijden, verkeerde meetgegevens, onjuiste afrekeningen enzovoorts, enzovoorts. Een prachtig onderwerp dat in de saus van de columns van Youp van ’t Hek over helpdesks zou kunnen sudderen. Maar om deze problemen te kunnen oplossen werden de op afstand uitleesbare - of te wel de slimme meter - geïntroduceerd. Youp zal het moeten houden bij de helpdesks van de telefoonmaartschappijen.

Omdat die meter zo slim is, kunnen - volgens de minister - bedrijven er een nieuw pakket aan dienstverlening op baseren en aanbieden aan de consument. Maar dat kan natuurlijk alleen als de consument

• 1) 

  toestemt met de installatie van zo’n meter en

• 2) 

  toestemt dat anderen gegevens mogen verzamelen, die nodig zijn voor die dienstverlening.

Mijn vraag is, of de consument weet dat hij/zij die meter mag weigeren en dat hij/zij op geen enkele wijze verplicht is om additionele producten aan te schaffen? Staat de consument hier niet wat zwak en laat die zich niet snel overbluffen door handige verkopers? Welke boodschap krijgt de consument van de leverancier en of van diegene die de meter komt installeren? De ellende met telefonische colportage, waarbij mensen ineens een contract bleken te hebben met een andere leverancier heeft mijn fractie voorzichtig gemaakt. Op welke wijze wordt de consument de hoogte gebracht?

Ik vraag dit, omdat er zware bewijslast ligt bij de voordelen van de slimme meter. De minister heeft steeds gehamerd op twee voordelen:

• 1. 

  de consument zal zich scherper bewust zijn van zijn verbruik, waardoor het energieverbruik zal dalen

• 2. 

  aan de meters kunnen innovatieve applicaties verbonden worden (het automatisch inschakelen van de wasmachine zodra het lage tarief ingaat, het koppelen van een alarmsysteem enzovoorts.)

Ik zal beide onderwerpen kort bespreken.

Eerst de daling van het energieverbruik.

Voorzitter,

Als wij kijken naar het energieverbruik in Nederland, dan zien wij dat de kleinverbruikers - de doelgroep voor de slimme meter - ongeveer 13% van de energiebehoefte in Nederland voor haar rekening neemt. Al jaren een stabiele 425 Petajoules. Onderzoek toont aan dat het maximale besparingspotentieel als gevolg van het verbeterde inzicht in het energieverbruik 10% is. Met andere woorden 10% van 13% is 1,3% besparing als iedereen zijn gedrag aanpast. Tegelijkertijd weten wij dat ongeveer 5% van de mensen daadwerkelijk haar gedrag zal veranderen, maar dat voor het grootste deel van deze groep het verbruik na 15 maanden weer terug is op het oorspronkelijke niveau. Me dunkt dat deze besparing van ver achter de komma nauwelijks een serieus argument kan zijn. Als je bedenkt dat de slimme meters zelf ook het nodige energie verbruiken zou de besparing met de introductie van de slimme meter wel eens een energie verhoging kunnen zijn.

Graag hoor ik van de minister wat zijn visie op het besparingspotentieel van deze slimme meter is? Of misschien heeft de minister andere plannen voor het besparen van energie.

Dat brengt mij op het tweede punt, dat van de applicaties. Wie ook hier met een nuchtere blik naar kijkt moet constateren dat ze er niet zijn en het voorlopig blijft bij hoopvolle beloften. Er is geen app store en er zijn nog geen slimme ondernemers om in dit gat in de markt te springen.

Graag hoor ik van de minister wat zijn informatie is ten aanzien van de applicaties. En, mocht de minister constateren dat er nog geen concrete applicaties zijn, zou ik de minister willen vragen of hij dan met mij van mening is dat de overheid enige bescheidenheid past bij het opstellen van specificaties voor instrumenten die door de markt opgepakt moeten worden?

Voorzitter,

Ook de fraudegevoeligheid van het systeem blijft een aandachtspunt voor mijn fractie. Op dit moment is het zo dat bij een onverklaarbare afwijking van het normale verbruik de consument moet aantonen dat hij niet meer energie verbruikt heeft dan normaal. Misschien kan de minister aangeven hoe hij staat tegenover het omdraaien van de bewijslast. Bijvoorbeeld dat het energiebedrijf moet aantonen dat de afwijking niet het gevolg is van een storing in de meter, maar door daadwerkelijk afwijkend gedrag van de consument.

Ik vraag dit, ook in het licht van de transportverliezen van energie. Vroeger werden die verliezen opgenomen in de samenwerking van de elektriciteitsbedrijven, wat toen publieke bedrijven waren. Maar hoe gaat dat nu die elektriciteitsbedrijven geprivatiseerd zijn? Wie betaalt die rekening?

Voorzitter, ik rond af, niet nadat ik een wellicht ongebruikelijk woord van dank aan mijn collega Paulus Jansen van de SP wil richten. Afgelopen donderdag - ik was al drie hele dagen lid van deze Kamer - stond dit debat ineens op het schema. Inmiddels was de oude woordvoerder van de VVD, in zijn nieuwe rol druk bezig met het nationaal museum en wat doe je dan? Dan bel je je collega van de SP, die je vervolgens uitgebreid op weg helpt. De warme collegialiteit van deze Kamer is fantastisch. Ook al hoor en lees je in de media daar andere verhalen over. De collegialiteit geeft vertrouwen in de samenwerking op het gebied van milieu en energie, waar wij hier, met elkaar tot goede voorstellen kunnen komen. Ik verheug me daar op!

Voorzitter, zoals ik al aangaf blijkt de op afstand uitleesbare meter een belangwekkend onderwerp met een lange geschiedenis in deze Kamer te zijn. Mijn slimme meter geeft aan dat ik aan het einde van mijn spreektijd ben.

Ik dank u wel