Formatiedebat: Nederland sterker en socialer uit de crisis - Main contents
De Partij van de Arbeid kiest ervoor om Nederland sterker en socialer uit de crisis te laten komen. Dat doen we door de rekening van de crisis te betalen, haar eerlijk te verdelen en een volgende crisisrekening te voorkomen. Dit was mijn boodschap tijdens het formatiedebat. Mijn gehele bijdrage is hier te lezen.
Voorzitter,
Vandaag debatteren wij over het eindverslag van de informateurs. Allereerst wil ik daarom de beide informateurs - de heren Kamp en Bos - danken voor hun komst naar de Kamer. En uiteraard dank ik hen ook voor de buitengewoon prettige samenwerking in de afgelopen weken. Maar het voorliggende verslag van de informateurs en het regeerakkoord waren niet tot stand gekomen zonder de grote steun van het kleine ondersteunende team van toegewijde ambtenaren rondom de formatie. Ook hen wil ik bij dezen heel hartelijk danken voor hun geweldige werk.
Voorzitter,
Dit is geen gemakkelijk regeerakkoord. Het is een regeerakkoord dat een grote impact zal hebben op vrijwel iedereen in Nederland. En het woord ‘vreugde’ is daarom voor mijn fractie niet van toepassing op dit resultaat. De uitdagingen en de offers die we van Nederland vragen zijn daarvoor te groot.
Maar we zijn wel trots. Trots op het resultaat van een zoektocht naar het beste van twee werelden. Het resultaat van elkaar iets gunnen in plaats van negatief uitruilen: jij niks dan ik ook niks. En dat leverde voor beide partijen meer pijn op dan gebruikelijk is.
Nee, in deze onderhandelingen hebben wij het anders aangepakt. Wij hebben datgene gedaan waar Nederland in onze ogen verder mee komt en waar Nederland om vroeg na 12 september: samenwerken, elkaar de hand reiken, bruggen slaan.
Een brug tussen twee politieke partijen. Maar we zien het ook als onze taak bruggen te slaan tussen Den Haag en de samenleving, maatschappelijke organisaties, sociale partners. Tussen arm en rijk, jong en oud. Tussen hoog en laag opgeleiden. Tussen hier geboren of van ver gekomen. En tussen coalitie en oppositie. Ik realiseer me dat we met deze plannen het uiterste vragen van Nederland. Dat lukt alleen met een breed draagvlak, ook in de politiek. Dit kabinet ziet het als haar plicht om de komende jaren nadrukkelijk de samenwerking met andere partijen te zoeken, hier in deze Kamer en in de Eerste Kamer.
De komende jaren kunnen we dan het fundament leggen om Nederland sterker en socialer uit de crisis te laten komen. Dat doen we op drie manieren.
Door de rekening van crisis te betalen: met solide begrotingsbeleid.
Door de rekening van de crisis eerlijk te verdelen: Hoge inkomens leveren iets in, lage inkomens gaan er iets op vooruit.
En dat door een volgende crisisrekening te voorkomen: we reguleren de financiële sector en werken aan een duurzame en vernieuwende economie.
En dat doen we door in deze tijd te blijven investeren in onderwijs, de motor van de toekomst. Met nieuwe focus op de kansen voor Nederland met een duurzame maakindustrie. Door via het Techniekpact 2020 het aantal jongeren met een technische opleiding - van hoog tot laag - te vergroten. En we maken werk van het verbeteren van het MBO-onderwijs in Nederland.
Voorzitter,
Om die drie opdrachten te vervullen is een aantal doorbraken nodig.
In de zorg: daar gaan we de kosten voortaan eerlijk verdelen via een inkomensafhankelijke premie en eigen risico. We gaan, binnen het huidige stelsel, meer accenten leggen op samenwerking in plaats van enkel concurreren. Niet meer per verrichting betalen maar artsen gewoon een goed salaris geven voor het goede werk wat ze doen. We gaan zorg dichterbij mensen organiseren, de wijkverpleegkundige terug in de buurt. We hebben ons hierbij laten inspireren door de adviezen op dit gebied van de Sociaal Economische Raad en van de Agenda van alle zorgpartijen.
Op de arbeidsmarkt verbeteren we de positie van flexwerkers. We lossen een door mij lang gekoesterde wens in: we maken het mogelijk dat de onmisbare krachten bij de Rijksoverheid - - de schoonmakers, de cateringmedewerkers - niet langer op een nulurencontract door de gangen worden gejaagd, maar gewoon een vast contract krijgen. Zoals het hoort bij onmisbare krachten in iedere organisatie.
We richten het systeem van ontslag en ontslagvergoedingen op het zo snel mogelijk vinden van een nieuwe baan. Voor mensen met een arbeidshandicap creëren we door middel van een quotumregeling tienduizenden arbeidsplaatsen in de komende jaren. Zo valt niemand tussen wal en schip.
We realiseren ons dat er daarbij ook pijnlijke maatregelen genomen worden, zoals het verkorten van de WW-duur. Maar het past in het akkoord waarin we met het versterken van het ontslagrecht, meer zekerheid voor flexwerkers en meer kansen op de arbeidsmarkt voor ouderen veel voor elkaar hebben gekregen. We zoeken voor de invulling en uitwerking van al deze maatregelen nadrukkelijk samenwerking met de sociale partners. Die uitnodiging staat nadrukkelijk in het akkoord.
Op energiegebied gaan ambitie en zekerheid hand in hand. Dit akkoord toont ambitie met de doelstelling van 16% duurzame energie in 2020, met het lange termijn doel van een 100% duurzame energievoorziening in 2050. En we willen zekerheid bieden aan bedrijven, investeerders en particulieren. Daarom zoeken we naar breed draagvlak - in de Kamer en daarbuiten - om zo uiteindelijk een betrouwbaar en langjarig energiebeleid te creëren.
Op internationaal gebied zal Nederland een open houding naar Europa en de wereld innemen. We versterken de samenhang in de driehoek defensie, ontwikkelingssamenwerking en handel. Daarbij verheel ik niet dat dit gepaard gaat van een pijnlijke bezuiniging op het budget voor Ontwikkelingssamenwerking. Maar juist daarom zullen we alles op alles moeten zetten om het overgebleven budget zo goed en zo efficiënt mogelijk in te zetten.
Die opdracht ligt in straks in de handen van de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. En met een minister en door de synergie tussen handel en hulp, kan Nederland een wezenlijke bijdrage blijven leveren aan het bestrijden van de armoede in de wereld. Een voorbeeld van deze vernieuwende aanpak is het investeringsfonds van 750 miljoen om economische ontwikkeling in arme landen aan te jagen. Zo belangrijk, bijvoorbeeld voor het werelddeel Afrika.
En we doorbreken de patstelling die de woningmarkt jarenlang in z’n greep hield. Een economische sector, de bouw, die ooit 100 miljard per jaar groot was, maar de laatste jaren in rap tempo is gekrompen. Door de hypotheekrente te hervormen tot dat wat het ooit was - een stimulans voor huizenbezit - en door van mensen met hogere inkomens wat meer huur te vragen, kan die vastgelopen woningmarkt weer op gang komen. En dat is in ons aller belang.
En we slagen - hier wel met onvervalste vreugde - erin om het door ons zo fel bevochten Kinderpardon te realiseren. Kinderen van asielzoekers en alleenstaande minderjarige asielzoekers die vijf jaar of langer in ons land verblijven, krijgen eindelijk de zekerheid waarvoor vele partijen in deze kamer, waaronder met name ChristenUnie als mede-indiener van de initiatiefwet al een tijd streden.
Voorzitter, ik kom tot een afronding.
De PvdA-fractie is ervan overtuigd we met dit akkoord een solide basis leggen om de toekomst met optimisme tegemoet te treden. Om een nieuw politiek tijdperk in te gaan, waarin we Nederland sterker en socialer maken. Een tijdperk waarin politiek niet verlamt maar verbindt en inspireert.
De volgende stap in dat nieuwe politieke tijdperk is wat mijn fractie betreft het benoemen van een formateur. En het mag geen verrassing heten dat de PvdA-fractie daarvoor de aanbevelingen van de informateurs overneemt en adviseert om de fractievoorzitter van de VVD, Mark Rutte, als formateur aan te stellen. Om zo spoedig aan de slag te kunnen.
Ik dank u wel.