Weeklog Dennis de Jong: Einde aan de crisis in Europa in 2013? - Main contents
De voorspellingen vliegen ons om de oren. Volgens de een is de economische crisis het dieptepunt voorbij. Volgens de ander staat ons nog meer zwaar weer te wachten. Volgens de een heeft de Europese Raad in december laten zien dat we niet bang hoeven te zijn voor nog meer Brusselse bemoeienis met ons nationale sociaaleconomische beleid. Volgens de ander kunnen we onze borst nat maken. Zelf probeer ik realistisch te zijn: de mooie economische vooruitzichten zijn vooral bedoeld om ons weer vertrouwen te geven, zodat we weer geld gaan uitgeven. Daarom geloof ik ze niet. En één Europese Raad die ‘slechts’ overeenstemming bereikt over een bankenunie betekent niet dat Van Rompuy en zijn ambtenaren niet gewoon doorwerken aan een federaal Europa. Daarom mijn devies voor 2013: we moeten er als SP bovenop blijven zitten en ons niet in slaap laten sussen.
Het is waar dat de baas van de Europese Centrale Bank, Draghi, voor enige rust gezorgd heeft door te verklaren dat de ECB er alles aan zal doen om lidstaten die in de problemen zijn gekomen, te redden. Dat heeft bij speculanten het idee gevestigd dat er minder te verdienen valt aan het gokken op een faillissement van een of meer eurolanden. Tegelijkertijd heeft Draghi echter gezegd dat hij alleen bereid is te helpen, bijvoorbeeld door massaal staatsobligaties van zwakke eurolanden op te kopen waardoor de rente voor die landen beheersbaar blijft, als de lidstaten zich verbinden aan een beleid van harde bezuinigingen en dito hervormingen. En laat nu juist dit bezuinigingsbeleid ertoe geleid hebben dat steeds meer eurolanden in een diepe recessie zitten.
Waar een investeringsprogramma nodig is, blijft Draghi hameren op inkrimping van de overheid. Hij maakt nog steeds geen onderscheid tussen consumptieve bestedingen van de overheid, die slechts eenmalig effect hebben, en investeringen, bijvoorbeeld in de infrastructuur of het onderwijs. Die investeringen zijn geen weggegooid geld, maar je bouwt er iets mee op dat voor een veel langere periode groei en werkgelegenheid creëert. Zolang Draghi en anderen doof blijven voor het advies van o.a. het Internationaal Monetair Fonds en steeds meer economen om juist wel te gaan investeren en te stoppen met het begrotingsfetisjisme, zolang zal de eurozone instabiel blijven. Zelfs als de financiële markten tijdelijk gerustgesteld zijn, dan nog worden de enorme verschillen tussen Zuid en Noord in de eurozone alleen maar groter, omdat het bezuinigingsbeleid heeft geleid tot enorme krimp van de economieën in het Zuiden. Uiteindelijk duwt deze ontwikkeling de hele eurozone de afgrond in.
Ik sluit dan ook niet uit dat de eurocrisis in 2013 in volle hevigheid zal terugkeren. Ik weet nu al het antwoord van de regeringsleiders: dan moeten we alsnog de sprong maken richting een politieke unie. Lidstaten kunnen het alleen niet aan, ze hebben leiding nodig vanuit Brussel. Daarom ben ik ervan overtuigd dat de komende weken het team van Van Rompuy en ambtenaren uit alle lidstaten hard aan de slag zullen gaan om de eerdere ideeën van Van Rompuy nader uit te werken. En dan krijgen we tijdens de Europese Raad in juni alsnog het besluit om nationale begrotingen eerst te laten beoordelen en desgewenst wijzigen door Brussel, voordat het nationale parlement aan zet is. En worden lidstaten ertoe aangespoord officiële contracten met Brussel te sluiten over de ‘broodnodige’ hervormingen.
Misschien wordt 2013 een fijn jaar met economische groei, minder werkloosheid en minder armoede. Ik hoop het van harte. Maar dan is het wel nodig dat in veel Europese lidstaten de neoliberale regeringen worden vervangen door sociale. Dat geldt ook voor Nederland, want inmiddels is duidelijk dat ook de PvdA geheel in de greep is van het begrotingsfetisjisme. Onder gewone mensen, overal in Europa, neemt de onrust toe. Zij hebben genoeg van de neoliberale graai-economie. Dat biedt hoop. Het zal van de kracht van de gewone mensen afhangen of 2013 een mooi jaar wordt of niet. Ik wens iedereen dan ook veel kracht toe voor het nieuwe jaar.