Lithuanian Presidency of the EU

Source: Europa Nu.
Logo Litouws voorzitterschap

Van 1 juli tot en met 31 december 2013 vervulde Litouwen voor de eerste keer in haar geschiedenis het voorzitterschap1 van de Raad van de Europese Unie2. Litouwen nam het stokje over van Ierland3. Tijdens het voorzitterschap werkte Litouwen werkte nauw samen in een trojka4 met Griekenland en Ierland.

Griekenland5 nam op 1 januari 2014 het voorzitterschap over.

Contents

  1. Prioriteiten Litouws voorzitterschap
  2. Trojka Ierland, Litouwen, Griekenland
  3. Resultaten Litouws voorzitterschap
  4. Meer informatie

1.

Prioriteiten Litouws voorzitterschap

Het Litouws voorzitterschap richtte zich, onder het thema 'een geloofwaardig, groeiend en open Europa' vooral op financiële stabiliteit, economische groei en werkgelegenheid en op de samenwerking met de buurlanden en strategische partners. Centraal tijdens het Litouws voorzitterschap stond het herwinnen van vertrouwen in Europa - van zowel de eigen burgers als de rest van de wereld. Door bestaande hervormingsprogramma's te volgen en uit te bouwen, en door nieuwe initiatieven te nemen die de economische groei stimuleren wilde het Litouws voorzitterschap dat vertrouwen herstellen.

Economische groei

Naast begrotingsdiscipline was er steeds meer aandacht voor economische groei naarmate de economische crisis voortduurde. De nadruk lag op twee manieren om de economische groei aan te zwengelen: de verdere verdieping van de interne markt6 en de aanpak van de jeugdwerkloosheid. Met zes miljard euro voor het Youth garantee initiative en de op te richten Alliance for Apprenticeships moesten alle Europese jongeren aan tenminste een stage geholpen kunnen worden. Daarnaast werd er gekeken of belemmeringen voor innovatie weggenomen kunnen worden.

Tegelijkertijd ging het Litouws voorzitterschap door met het hervormen van de financiële sector en het versterken van de financiële stabiliteit van de lidstaten7 en de controle daarop. Het aannemen van een nieuw juridisch pakket dat bestaat uit de zogenaamde six-packen - two-pack-instrumenten moest daaraan bijdragen. Bovendien zette het Litouws voorzitterschap de harde aanpak van belastingfraude8 - die eerder in 2013 in het leven is geroepen - voort.

Concrete voorstellen

Het voorzitterschap handelde onder meer voorstellen af voor het moderniseren van het merkenrecht, een regeling waarmee kan worden bepaald of nationale of Europese wetgeving geldt bij transacties. Daarnaast wilde het de procedures vereenvoudigen voor het verkrijgen van overheidsdocumenten.

Energiebeleid

Zowel het uitbouwen van de interne markt voor energie als energiebeleid als onderdeel van de buitenlandse betrekkingen waren speerpunten van het voorzitterschap. Het uiteindelijke doel was de energievoorziening9 te garanderen, en om de prijs van energie voor consumenten zo laag mogelijk te houden.

Vlak voor de start van het voorzitterschap, op 22 mei, besprak de Europese Raad10 het energiebeleid tijdens een speciale top11. Dat gaf aan dat het onderwerp op het hoogste politieke niveau leefde.

Oostelijk partnerschap

Op het terrein van buitenlands beleid was de top tussen de EU en de landen van het Oostelijk Partnerschap12 het belangrijkste evenement op de agenda. Het voorzitterschap wilde de banden met de oostelijke buurlanden verder aanhalen. Eén van de belangrijke onderwerpen bij deze besprekingen was het eerder genoemde energiebeleid.

De plannen om meer samen te werken op het terrein van veiligheid en defensie betroffen vooral de traditionele partners van de Europese landen.

Lopende zaken

De onderhandelingen over het meerjarig financieel kader 2014-202013 zijn onder het Litouws voorzitterschap formeel afgerond. De onderhandelingen over de meerjarenbegroting van de EU verliepen stroef, maar een week voor de start van het voorzitterschap sloten de lidstaten en het Europees Parlement een politiek akkoord. Ook de begroting voor 2014 is tijdens het Litouws voorzitterschap formeel afgerond.

Het voorzitterschap wilde resultaten boeken in de lopende onderhandelingen over meer vrijhandel tussen de EU en de Verenigde Staten, Japan en Canada. Met Canada is dit inmiddels gelukt door het sluiten van een handelsverdrag; de onderhandelingen met de VS werden niet afgerond. Het wegnemen van handelsbarrières wordt als belangrijk beschouwd vanwege de economische groei die dit bewerkstelligt.

Het Europees Parlement drong er bij het voorzitterschap op aan om werk te maken van de bescherming van persoonsgegevens14.

Daarnaast krijgt ieder voorzitterschap te maken met kwesties die politieke stof doen opwaaien. De burgeroorlog in Syrië was er daar één van.

2.

Trojka Ierland, Litouwen, Griekenland

Litouwen, Ierland als voorafgaande voorzitter en Griekenland, dat na Litouwen het voorzitterschap heeft overgenomen, vormden samen een 'trojka15'. Dat betekent dat deze landen naast een eigen programma en de eigen prioriteiten ook een aantal zaken samen aanpakken.

Het hoofddoel van het gezamenlijke beleidsprogramma van de landen was het versterken van de EU om de economische, financiële en sociale uitdagingen het hoofd te bieden.

Opvallend was dat Litouwen tijdens haar voorzitterschap had afgesproken ook nauwer samen te werken met de andere Baltische staten, Estland en Letland.

3.

Resultaten Litouws voorzitterschap

Tijdens het voorzitterschap heeft Litouwen 130 wetgevings- en 250 andere dossiers afgehandeld. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Linas Linkevičius heeft dit zonder twijfel bijgedragen tot een geloofwaardig, groeiend en open Europa.

Het formeel bekrachtigen van het meerjarig financieel kader 2014-202013 was volgens minister Linkevičius de grootste prestatie van het Litouws voorzitterschap. Door deze overeenstemming hebben Europese burgers vanaf 1 januari 2014 gebruik kunnen maken van programma's voor jongerenwerkgelegenheid, wetenschap, onderzoek en innovatie.

Met het volbrengen van het gemeenschappelijk toezichtmechanisme op kredietinstellingen (SSM16), één van de bouwstenen van de bankenunie17, moeten toekomstige financiële- en schuldencrises voorkomen worden.

4.

Meer informatie

▪

 
  • 1. 
    Elk half jaar (van januari t/m juni en van juli t/m december) wordt de Europese Unie afwisselend voorgezeten door een lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Raad van de Europese Unie. Het Voorzitterschap van de Raad speelt een essentiële rol bij de sturing van het wetgevend en politiek besluitvormingsproces.
     
  • 2. 
    In the Council, government ministers from each EU country meet to discuss, amend and adopt laws, and coordinate policies. The ministers have the authority to commit their governments to the actions agreed on in the meetings.
    Together with the European Parliament , the Council is the main decision-making body of the EU.
    Not to be confused with:
     
  • 3. 
    Van 1 januari tot en met 30 juni 2013 vervulde Ierland het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Daarvoor was Cyprus voorzitter. Het was de zevende keer dat de Ieren het voorzitterschap in handen hadden. Het land vierde 2013 ook zijn veertigjarig lidmaatschap van de Europese Unie. Tijdens het voorzitterschap werkte Ierland nauw samen in een 'trojka' met Litouwen en Griekenland, die na Ierland het halfjaarlijkse voorzitterschap op zich namen.
     
  • 4. 
    De drie achtereenvolgende EU-voorzitterschappen Ierland, Litouwen en Griekenland werkten van januari 2013 tot en met juni 2014 samen als Trojka. Ze hadden een gezamenlijk beleidsprogramma opgesteld waar zij als voorzittende landen de afgelopen 1,5 jaar aan hebben gewerkt.
     
  • 5. 
    Van 1 januari tot en met 30 juni 2014 was Griekenland voor de vijfde keer voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Griekenland nam het stokje over van Litouwen. Tijdens het voorzitterschap werkte Griekenland nauw samen in een trojka met Litouwen en Ierland, die vóór Griekenland het voorzitterschap van de EU bekleedden.
     
  • 6. 
    De interne markt is de ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal in de Europese Unie is gewaarborgd. Het begrip interne markt heeft alleen betrekking op het vrij verkeer binnen de Unie en niet op de handel met derde landen. Voor de import van goederen van buiten de Europese Unie hanteren de lidstaten een gemeenschappelijk importtarief.
     
  • 7. 
    De Europese Unie heeft sinds het uitbreken van de eurocrisis in 2009 verschillende maatregelen genomen om eurolanden met financiële problemen bij te staan en om toekomstige problemen te voorkomen. Een belangrijk aspect is het beperken van het begrotingstekort en de staatsschuld van de eurolanden, ter uitvoering van de afspraken uit het Stabiliteits- en Groeipact.
     
  • 8. 
    De Europese Commissie wil belastingontduiking- en ontwijking tegengaan. Dat wil zij doen door de wijze waarop bedrijven in de verschillende lidstaten belastingen betalen transparanter te maken en te harmoniseren. Het gebeurt volgens de Commissie te vaak dat bedrijven op wettige wijze belastingen ontwijken door afspraken met lidstaten te maken. Dit benadeelt andere bedrijven en belemmert de eerlijke concurrentie binnen de vrije markt.
     
  • 9. 
    De Europese Unie was in 2013 voor ruim de helft van haar energiebehoeften afhankelijk van import uit landen waarmee de relatie moeizaam is (Rusland) en/of uit instabiele regio's (het Midden-Oosten). Dat maakt de economie en veiligheid van de EU kwetsbaar. In het kader van het Europees milieubeleid wordt er ook nadruk gelegd op het investeren in duurzame energie. In 2050 moet de EU volledig klimaatneutraal zijn.
     
  • 10. 
    The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
     
  • 11. 
    Op woensdag 22 mei 2013 vond er een Europese top van staatshoofden en regeringsleiders plaats in Brussel. Op deze toppen worden de prioriteiten van de Europese Unie vastgesteld. Op 22 mei stonden het belastingbeleid en het energiebeleid hoog op de agenda. Verder kwamen de verdieping van de EMU en buitenlandse betrekkingen ter sprake.
     
  • 12. 
    Het Oostelijk Partnerschap is een samenwerkingsverband van de Europese Unie met Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië, Oekraïne en Belarus. Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder meer vrijhandelsakkoorden, financiële hulp, garanties over de energievoorziening en visumvrij reizen. Het Oostelijk Partnerschap, opgericht in Praag op 7 mei 2009, is ook bedoeld om het controversiële onderwerp van toetreding tot de EU te vermijden. Op 28 juni 2021 heeft president Loekasjenko van Belarus aangekondigd de deelname van Belarus aan het Oostelijk Partnerschap te willen opschorten.
     
  • 13. 
    Het Europees financieel kader 2014-2020 is het akkoord waarin de maxima voor de begrotingen van de Europese Unie zijn vastgelegd voor de periode 2014-2020. In het meerjarig financieel kader worden eisen vastgelegd waaraan de Europese begroting moet voldoen, om ervoor te zorgen dat de begroting van de EU op orde blijft. Daarnaast zorgt het vaststellen van deze kaders voor een soepeler verloop van de EU-begrotingsprocedure en sterkere samenwerking tussen EU-instellingen op budgettair gebied. De meerjarenbegroting wordt uitgewerkt in jaarlijkse begrotingen. Voor de volledige zeven jaar kwam de meerjarenbegroting uit op een bedrag van 960 miljard euro. Dat is 1 procent van het BNP van alle EU-lidstaten bij elkaar. Daar is nog 10 miljard euro bijgekomen vanwege de toetreding van Kroatië tot de Europese Unie op 1 juli 2013.
     
  • 14. 
    Een digitale wereld brengt uitdagingen met zich mee die er voorheen nog niet waren. Tegenwoordig delen mensen heel veel persoonlijke informatie online. De Europese Unie vindt de privacy van haar burgers erg belangrijk. Eén van de grondrechten van mensen is de mogelijkheid om informatie die zij liever niet met anderen delen, ook daadwerkelijk privé te laten zijn. De EU probeert daar op verschillende manieren zorg voor te dragen.
     
  • 15. 
    De trojka is het samenwerkingsverband tussen drie lidstaten die aaneengesloten het voorzitterschap van de Europese Unie bekleden. Ieder voorzitterschap geldt voor een periode van zes maanden, een trojka beslaat dus een periode van anderhalf jaar. Op die manier moet er meer samenhang komen in het beleid van de Europese Unie. Er worden afspraken gemaakt over het inhoudelijke (wetgevings)programma dat de landen willen volgen. Er wordt ook wel gesproken van 'trio' in plaats van trojka.
     
  • 16. 
    The European Central Bank (ECB) manages the euro and frames and implements EU economic & monetary policy. Its main aim is to keep prices stable, thereby supporting economic growth and job creation.
     
  • 17. 
    De bankenunie moet leiden tot een Europees toezicht op banken en een gezamenlijke aanpak voor banken die in financiële problemen komen. De belangrijkste banken in de eurozone staan onder toezicht van de Europese Centrale Bank (ECB). Alle landen die de euro als betaalmiddel hebben doen mee aan de bankenunie, die moet zorgen voor financiële stabiliteit van banken.