Aanrader: De Sowjet mythe - Main contents

Tot 9 juni a.s. kan je in het Drents Museum in Assen de tentoonstelling De Sowjet Mythe bekijken, met 70 topstukken van het staats Russisch Museum St Petersburg uit de periode van het socialistisch realisme. Dat is een propagandistische variant op het sociaal realisme. Ik bekeek hem vorige week zaterdag.

Anatoly Levitin en Joery Toelin, ‘Een nieuw nummer van de fabriekskrant’, 1952 (bron)

De Russische revolutie luidde een korte bloeiperiode van avantgardisten in de Sowjet Unie in, met als bekendste vertegenwoordigers Malevitsj, Rodchenko en Kandinsky. Enkele jaren geleden had het Van Abbe museum een interessante tentoonstelling over deze stroming.

Na enige tijd ontdekte het communistische establishment de mogelijkheden om kunst in te zetten als propagandamiddel onder het volk. Om dat te bereiken moesten de kunstwerken optimisme en “vooruitgang” uitstralen en vooral moest de boodschap – die gewoonlijk weinig met de realiteit van doen had – eenvoudig te begrijpen zijn voor de niet-kenner. Zeg maar de stijl van Jan Steen en Pieter Breughel vertaald naar de twintigste eeuw. Rond 1930 was het socialistisch realisme, zoals deze stroming genoemd wordt, uitgeroepen tot leidende (dus: enige door de overheid gesteunde) vorm van beeldende kunstvorm in de Sowjet Unie.

Wat dat heeft opgeleverd kan je bekijken in het Drents Museum: veel zaken die op de lachspieren werken, veel vierkante meters schilderij, knappe artistieke prestaties en een aantal pareltjes van kunstenaars die binnen de beperkingen van het regime hun eigen weg zochten.

Grappig is dat de PVV zich opwond over de tentoonstelling, in het bijzonder het beeld van Lenin dat als aandachtstrekker voor de tentoonstelling gebruikt is. Onbedoeld past die reactie prima bij het thema dat het Drents Museum aan de orde stelt.