Opinie: Energie-onafhankelijk Europa herwint macht - Main contents
Vandaag verscheen onderstaand opiniestuk van Tweede Kamerlid Han ten Broeke in de Volkskrant.
Een zelfverkozen onmacht staat Europese energie-onafhankelijkheid in de weg. Het roer moet om.
Het Europese machtsverval is ontluisterend. Een eeuw geleden trokken Europese staatsmannen grenzen op andere continenten, de komende eeuw bepalen die continenten de grenzen waarbinnen Europese leiders nog invloed kunnen uitoefenen. De neergang van het Avondland hebben wij aan onszelf te wijten. De Amerikanen boden zestig jaar lang militaire zekerheid terwijl wij onbekommerd bouwden aan onze sociale zekerheid. Nu krijgt Europa de rekening gepresenteerd voor de eigen veiligheid en doorgeschoten welvaartsstaat.
De VS boren zich intussen met schaliegas een weg naar energie-onafhankelijkheid en trekken zich steeds minder aan van Poetin of de oliesjeiks. Europa daarentegen gokt op ouderwetse kolen, onvoorspelbare wind en Russisch gas. Wij diversifiëren onze energiebronnen pas als we worden afgesloten. Geen ander continent gaat zo achteloos om met macht als Europa.
Europa heeft dringend behoefte aan een realistisch buitenlands- en veiligheidsbeleid. Niet omdat het populair is, maar omdat het moet. Een half miljard Europeanen financiert de helft van het troepenaantal en het defensiebudget van de VS. Onze interne markt is nog steeds de grootste ter wereld, als handelsblok worden we gevreesd en zelfs ons stemgewicht in internationale organisaties is bovengemiddeld.
De EU zou een internationale machtsfactor van betekenis kunnen zijn, maar is dat niet. Onze onveilige omgeving en onzekere economische toekomst vragen erom dat de EU meer met één stem spreekt, dat selectief doet en niet normatief, maar juist in termen van macht.
We hebben geen behoefte aan een gemeenschappelijk standpunt over alle wereldproblemen, wél over de problemen in de eigen regio. De persberichten van de Hoge Vertegenwoordiger van het Europees buitenland- en veiligheidsbeleid, barones Ashton, zijn dood proza. Ze vertegenwoordigen de laagste gemene deler die lidstaten onderling konden bereiken en worden pas wereldkundig nadat het US State Department de kranten al ruimschoots heeft gehaald. De huidige Europese buitenlandpolitiek stuit niet het machtsverval, maar is er de uitdrukking van. Dat moet anders.
Wereldvreemd
Onze kracht als handelsblok is nog altijd ongeëvenaard. Daarom kan niemand onze industriestandaarden, zoals uitstootbeperkende maatregelen voor de auto-industrie, negeren. Hoewel de Europese autoindustrie hier goeddeels is vertrokken, kunnen realistisch geformuleerde Europese milieu-eisen, mits ondersteunend aan onze handelspolitiek, de wereld hun wil opleggen.
Helaas frustreert de EU de wereldwijde consensus met haar wereldvreemde klimaatdoelstellingen, zoals op de mislukte klimaattop in Kopenhagen weer is gebleken. Terwijl de VS energie-onafhankelijk zijn en in 2017 Saoedi-Arabië van de troon stoot als 's werelds grootste olie- en gasproducent, staat de Nabucco-pijplijn naar Europa droog, speelt Gazprom een behendig verdeel-en-heerspolitiek en zijn we te netjes om te kapitaliseren op de bevrijding van Libië. Verkeerde, veelal linkse, keuzes en zelfverkozen onmacht staan Europese energie-onafhankelijkheid in de weg.
Het roer moet om. Er is namelijk geen regio ter wereld waar zowel de wet- en regelgeving als de overheidssubsidies klaarliggen om een werkelijk aaneengesloten energiemarkt te realiseren. De koppeling van trans-Europese energienetwerken levert werkgelegenheid en lagere energiekosten op. Een goed functionerende Europese energiemarkt zorgt bovendien voor meer externe veiligheid. Energiepolitiek is namelijk buitenlandse politiek.
De ironie is dat een minder normatieve EU (onrealistische klimaatdoelstellingen) die haar eigen normen wél serieus neemt (realiseren van de interne energiemarkt) snel energie-onafhankelijkheid kan bereiken. Die onafhankelijkheid verbetert onze positie in de wereld. Een externe politiek die, meer dan nu, uitgaat van onze kracht inzake handel, energie en milieu maakt van Europa een morele leider, in plaats van een dolend schaap.
Het laatste noodzakelijke ingrediënt voor deze externe politiek is dat de EU haar buitengrenzen bewaakt. De EU heeft 44 duizend kilometer zee-grens en negenduizend kilometer landsgrenzen. In 2011 probeerden ruim 135.000 illegale migranten via zee, land en door de lucht de EU binnen te komen.
Europese buurtwacht
Ook grensoverschrijdende criminaliteit, terrorisme en cyberwarfare zijn bedreigingen voor de Europese en daarmee Nederlandse welvaart, vrijheid en veiligheid. Wij zijn dan ook voorstander van meer samenwerking in Europa op defensiegebied.
Dat is iets anders dan meer Europese defensiesamenwerking die via Brusselse instellingen verloopt. 'Brussel' moet zich beperken tot betere coördinatie van defensie-uitgaven en het collecteren van bijdragen voor lidstaten die buitengrenzen kunnen bewaken.
Europa moet meer veiligheid uit elke euro halen en meer euro's gaan besteden aan veiligheid. Van de Maghreb tot Wit-Rusland en vooral vanwege de uitslaande brand in Syrië is de veiligheid van onze regio daadwerkelijk in gevaar. De VS betalen onze brand- en inboedelverzekering niet langer, dus is er dringend behoefte aan een Europese buurtwacht.
De huidige Europese buitengrensbewaking, Frontex genaamd, moet meer taken, bevoegdheden en middelen krijgen. De nieuwe patrouillevaartuigen van de Nederlandse marine, met hun enorme radarcapaciteit, zijn bijvoorbeeld uitstekend toegerust om patrouilletaken tussen Europa en Noord-Afrika te vervullen.
Wij kunnen de Arabische chaos en dreigende implosie van landen aan de andere kant van de Middellandse Zee niet de rug toekeren als we de veiligheid van ons continent willen garanderen. Goede buren gedijen nu eenmaal bij stevige grenzen en die krijgen we niet zonder gemeenschappelijk Europees veiligheidsbeleid.
Dit najaar spreken Europese staatshoofden en regeringsleiders voor het eerst sinds 2004 weer over Europees veiligheids- en buitenlandbeleid. Alleen indien zij zich beperken tot handel, energie, milieu en buitengrenzen kunnen zij het Europese machtsverval stuiten. Dat is hun dure plicht.