Weeklog Dennis de Jong: De euro maakt ons arm - Main contents
Volgens het CPB verdienen we allemaal een weeksalaris per jaar aan ‘onze’ euro. Dat is een bizarre uitspraak, als je bedenkt dat de koopkracht van de Nederlander al sinds 1997 niet is gestegen. Wat het algemene inkomen betreft, het Bruto Binnenlands Product, klopt het dat die sterk groeide in de eerste jaren van de euro. Sinds de kredietcrisis is het BBP in de eurozone echter niet meer gestegen. Zodra eindelijk ook voor de financiële wereld duidelijk is geworden dat er binnen de eurozone grote verschillen bestaan tussen de afzonderlijke lidstaten, is er van groei geen sprake meer. Ik kan de bewering dat de euro goed is voor onze economie dan ook niet terugvinden in de cijfers en vraag me steeds meer af of de euro ons eigenlijk niet armer maakt in plaats van rijker.
Het CPB maakt bij zijn bewering twee fouten. Allereerst gaat het ervan uit dat de ontwikkelingen uit de eerste jaren van de euro door te trekken zijn naar de toekomst. Dat is een erg gewaagde stelling, als je ziet dat na de kredietcrisis van groei geen sprake meer is geweest. Iedereen doet, in aanloop naar de Duitse verkiezingen, erg zijn best om de zaak rooskleurig voor te stellen, maar ik zie voorlopig nog geen structureel herstel in Zuid-Europa. De vraag blijft: kun je de enorme ongelijkheid binnen de eurozone in een paar jaar glad strijken?
Er zijn maar twee methodes: de ene wordt op dit ogenblik toegepast en dat betekent een afbraak van de lonen en andere arbeidsvoorwaarden in de Zuid-Europese landen en de ontmanteling van de publieke voorzieningen. Dat kan leiden tot meer ‘concurrentiekracht’, maar wat we overhouden, is dan geen sociale economie meer. Denk niet dat dit tot Zuid-Europa beperkt blijft: zodra die landen iets meer concurrentiekracht krijgen, gaan werkgevers ook hier eisen dat we de lonen en publieke voorzieningen verminderen. Deze weg is dus wellicht begaanbaar, maar gevaarlijk voor ons allemaal.
De tweede methode is een enorme overdracht van geld van Noord- naar Zuid-Europa. Dat dit niet gebeurt, komt vooral omdat er geen draagvlak voor is onder de bevolking. Het is ook wel wrang, als je bedenkt dat de banken die de crisis hebben veroorzaakt en jarenlang teveel geld aan Zuid-Europa hebben uitgeleend, nauwelijks bijdragen en de lasten vrijwel geheel terechtkomen bij de belastingbetaler. Geef de mensen dan eens ongelijk, als ze zeggen: genoeg is genoeg.
De tweede fout van het CPB is dat er net gedaan wordt, alsof economisch voordeel ook echt bij iedereen terechtkomt. In een eerder weeklog liet ik al zien dat dit niet zo is: de koopkracht van huishoudens is sinds 1997 niet gestegen. De koek wordt anders verdeeld: er gaat veel meer geld naar de bedrijven en ook de overheid heeft een groter aandeel in het BBP gekregen. Binnen de huishoudens zijn de verschillen ook nog eens toegenomen: de armen worden armer, de rijken rijker.
De stelling dat de euro ons arm maakt, lijkt gewaagd, maar ik durf hem aan. Of we nu gepakt worden door lagere lonen en slechtere publieke voorzieningen, dan wel moeten dokken voor een herstelplan voor Zuid-Europa, we worden er niet beter van. Zolang de economische ongelijkheid in de eurozone blijft bestaan, wordt de groei sowieso geremd. Wat mij betreft, gaat het CPB nog eens opnieuw rekenen. Fijn als ze opnieuw uitkomen bij een weeksalaris per jaar, maar mogen we dat dan ook op onze bankrekeningen terugzien?