Recyclingambities omhoog? Statiegeldsysteem afschaffen! - Main contents
Wie wel eens frisdrank drinkt, kent het wekelijkse ritueel dat voorafgaat aan de reis naar de supermarkt: de lege flessen worden uit alle uithoeken van het huis bij elkaar geraapt, om vervolgens samen met de boodschappenlijst in de boodschappentas te verdwijnen. Voor het inleveren van de lege flessen krijgt men twee dingen in retour; het statiegeldbonnetje én het goede gevoel dat er wordt bijgedragen aan een schoner milieu. Statiegeld voelt vertrouwd en dat het binnenkort wordt afgeschaft, levert bij veel mensen dan ook verontwaardiging op. Iedereen wil toch een schoner milieu?
Weinigen zullen tegen hergebruik van grondstoffen en een schoner milieu zijn. Maar het statiegeldsysteem is niet langer het juiste middel: het is relatief duur en inefficiënt. Het is ingehaald door methoden die een veel groter deel van al het kunststofafval tegen lagere kosten kan inzamelen en recyclen. Waarom heeft de petfles dan nog een status aparte? Het kan namelijk velen malen duurzamer en goedkoper dan het aparte inzamel- en recyclingsysteem van petflessen wat overigens slechts een klein deel van het totale kunststofafval (5%) behelst. Waar het momenteel nog zo’n 6 cent kost om één fles te recyclen, kan dat via de normale route voor slechts 1 cent. Daarom is in de Raamovereenkomst Verpakkingen (een akkoord tussen Rijk, gemeenten en het bedrijfsleven) afgesproken om het statiegeldsysteem op te heffen.
Niet alle politieke partijen zijn het hiermee eens. Zij spelen maar al te graag in op de onderbuikgevoelens dat de afschaffing van het statiegeldsysteem minder gescheiden afval en recycling oplevert. Niets is minder waar! Gemeenten worden primair verantwoordelijk voor de inzameling van al het kunststofafval - dus ook petflessen. Zij verzorgen inzamelpunten, halen het thuis op of scheiden het na. Vervolgens wordt al het kunststofafval verwerkt en kan het op verschillende wijzen weer worden hergebruikt. Op deze wijze wordt inmiddels al de helft van alle kunststofverpakkingen hergebruikt. In het Verpakkingenakkoord wordt gestreefd naar 52% in 2017. Het ziet er naar uit dat dit eerder gehaald gaat worden.
Het debat over de recyclingambities wordt momenteel gekaapt door slechts 5% van al het kunststofafval en een statiegeldsysteem dat ook nog eens 6 keer zo duur is. Betere resultaten over de gehele keten zijn mogelijk. Maar dan moeten we een debat voeren met ons hoofd en niet met onze onderbuik. Zowel gemeenten als het bedrijfsleven nemen verantwoordelijkheid en investeren miljoenen om grote stappen te blijven zetten in de recycling. Nederland heeft een sector om trots op te zijn. Wie richting een circulaire economie wil waarin al het afval als grondstof kan worden gezien, moet durven te vernieuwen. Met een ouderwets systeem en oogkleppen op komen we niet verder, wel met realisme en optimisme.