Gevaarlijke beschermers - Main contents

Noem jezelf de beschermer van de samenleving, democratie, vrijheid en je kunt je van alles veroorloven. De afgelopen weken waren daar weer een aantal pijnlijke voorbeelden van te zien. Ze roepen de vraag op hoe gevaarlijk zulke beschermers zijn.

In Deventer kwam het bijna tot een lynchpartij. Een horde bewoners stroomde samen omdat ze gehoord hadden dat een pedofiel in de wijk logeerde. Hun angst voor wat hun kinderen zou kunnen overkomen was omgezet in woede over het feit dat deze man het waagde in hun stad te verblijven, op bezoek bij een vriend van hem. Dat deze pedofiel nooit is veroordeeld of zelfs aangeklaagd voor een zedenmisdrijf deed er niet toe. En op de vraag van een reporter waar de man dan zou moeten wonen, bepleitten ze verbanning of erger. De burgemeester, kennelijk geschrokken door de woede-uitbarsting, zei dat de pedofiel niet van plan was in hun wijk te komen wonen en dat het dus wel mee viel. Hij had natuurlijk veel zuiverder moeten antwoorden dat hij het wel begreep maar dat mensen die niets fouts gedaan hebben gewoon het recht hebben de stad te bezoeken en er te wonen. En dat we natuurlijk heel scherp kijken naar de risico’s voor kinderen en werken aan een veilige samenleving, maar dat we niet zomaar mensen preventief uit de weg ruimen.

Op GeenStijl was een pleidooi te lezen om preventief alle moskeeën af te luisteren “omdat er een vrij gegrond vermoeden bestaat dat de aldaar gepredikte ideologie een vijand is van onze waarden en vrijheden.” Na een paar hele en halve voorbeelden komt dan de argumentatie dat de privacy van zomaar een burger niet hetzelfde is als de privacy van een moslim. En als uitsmijter: “De tijd van dialoog is voorbij. We moeten nu alles waar wij voor staan beschermen, met alle middelen die onze beschaafde rechtsstaat ons ter beschikking stelt.” Kennelijk zijn moslims in deze redenering geen medemensen, geen burgers met dezelfde rechten als anderen. Ze zijn het gevaar dat moet worden bedwongen, als het al niet kan worden uitgebannen. Niet zoeken naar samen-leven maar buitensluiten uit zelfbescherming.

Ik begrijp wel dat mensen zich zorgen maken. Door de eeuwen heen ontstaan er in tijden van economische problemen ook maatschappelijke spanningen. Voor de positie van minderheden is dat dan ook vaak riskant. Ik begrijp ook dat mensen concrete angsten hebben. De aanwezigheid van een pedofiel in je wijk - of een veroordeelde zedendelinquent, want dat is echt niet hetzelfde - roept natuurlijk ongerustheid op. Dan helpt het niet om te zeggen dat in elke wijk zedendelinquenten of potentiële zedendelinquenten (kunnen) wonen en dat we moeten leren om daarmee om te gaan, onze kinderen weerbaar te maken en onze omgeving veilig. Het helpt niet om te zeggen dat het meeste misbruik van kinderen binnen het gezin plaats vindt en dat we ons niet moeten blind staren op het zeer kleine aantal mensen met een pedoseksuele voorkeur. En het helpt niet om te zeggen dat een heksenjacht het alleen maar moeilijker maakt om tot goede oplossingen te komen. Het helpt niet omdat mensen in hun angst en woede geen rationele afweging maken.

Net zo helpt het niet om te zeggen dat de Islam niet de oorzaak is van geweld en criminaliteit, dat de meeste moslims gewoon integreren in onze westerse samenleving en dat diversiteit een verrijking is. Niet in alle opzichten natuurlijk, en daarom moeten we tegelijk inzetten op emancipatie van bijvoorbeeld vrouwen en homo’s (de usual suspects) omdat er inderdaad wel degelijk sprake van onderdrukking in deze en andere subculturen. Het helpt niet omdat mensen in hun angst en woede de ander tot vreemde tot risico tot vijand maken.

Ik begrijp dat allemaal, maar de schrik slaat me telkens om het hart als ik zie dat mensen denken de rechtsstaat, de westerse waarden of de veilige samenleving te moeten beschermen door gewelddadige taal en uitsluiting van anderen. De kernboodschap is dat de ander een minderwaardig wezen is dat niet dezelfde rechten mag hebben en geen deel mag uitmaken van onze samenleving. Niet een broeder of zuster. Niet een persoon die we zouden kunnen ontmoeten. Niet een medemens die door God, de evolutie of de natuur net zo tot leven is gekomen als wij.

Dat is niet alleen gevaarlijk, het blokkeert ons ook om de reële problemen aan te pakken die er ook in het omgaan met diversiteit zijn. Wie zo de ander ontmenselijkt, stigmatiseert, buitensluit en verbant, die is niet bezig met het beschermen van onze samenleving, van kernwaarden en mensenrechten, van een vrije wereld. Die is bezig met het aanwakkeren van haat en het ondermijnen van de vrijheid en mensenrechten die men zegt te beschermen. Wie oorlog voert binnen de samenleving, die voert oorlog tegen die samen-leving. Gevaarlijke zelfverkozen beschermers zijn het.