Weeklog Dennis de Jong: Ligt Lampedusa werkelijk in Europa? - Main contents
Vandaag werden weer 30 lichamen geborgen. In totaal kwamen 140 mensen om nadat zij hun tocht naar het Italiaanse eiland Lampedusa waren begonnen in een overvolle boot. De lidstaten en ook de meeste Europarlementariërs laten het er lelijk bij zitten. Die vinden het huidige systeem van asiel kennelijk prima. Dinsdag vergaderen de ministers van Buitenlandse Zaken hierover. Hopelijk komen ze daar verder dan hun treurnis uit te spreken over het ongeluk. Structurele oplossingen zijn noodzakelijk en daar kunnen we geen dag mee wachten.
Het is natuurlijk een uiterst complex probleem. Teveel mensen willen vanuit Afrika naar Europa en het is nu eenmaal onmogelijk om Afrikanen die om puur economische redenen vertrekken, in Europa toe te laten. Tegelijkertijd zijn we zowel via het VN-Vluchtelingenverdrag als om morele redenen verplicht de vluchtelingen onder hen zo snel mogelijk bescherming te geven. Ook moeten we rampen zoals nu, voorkomen: we kunnen niet de andere kant op kijken, als pal voor de kust van Italië dag in dag uit gammele bootjes de zee oversteken en er dagelijks mensen verongelukken. Ook dat is een morele plicht.
De ministers van Buitenlandse Zaken hebben dan ook heel wat te bespreken. Een beter toezicht op zee met als doel ongelukken te voorkomen, lijkt me een eerste vereiste. Er wordt via FRONTEX al intensief samengewerkt, maar teveel ligt de prioriteit daar nog bij het tegengaan van illegale immigratie en te weinig op het verlenen van humanitaire bijstand. Toch is die laatste taak vanaf het begin onderdeel van het mandaat van FRONTEX. Intensieve patrouilles en duidelijke instructies over hoe met opvarenden om te gaan, moeten snel worden opgezet.
Dat is echter nog lang niet genoeg. De opvangcapaciteit op Lampedusa is ver beneden peil. Op dit ogenblik puilt het vluchtelingenkamp er alweer uit. Daarom moeten de ministers ook over de opvang nadenken. Italië mag best wat meer doen, maar bij een gemeenschappelijk asielbeleid hoort ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Eerder pleitte ik al voor Europese asielcentra, waar de asielzoekers goed worden opgevangen en snel te horen krijgen of zij kans maken om als vluchteling te worden erkend. Mijn initiatief werd positief ontvangen, o.a. door staatssecretaris Teeven, maar tot nu toe hoor ik nog niet van initiatieven van Nederland op dit gebied. Ook in het Europees Parlement is men nog moe van het behandelen van het hele asielpakket, dat echter aan de basisregels niets verandert en al helemaal niet voorziet in bijvoorbeeld een haalbaarheidsstudie naar Europese centra. Ik stel dan ook voor dat we in het EP snel hoorzittingen organiseren rondom dit thema en vervolgens de Commissie en de lidstaten onder druk zetten om door te pakken.
Tenslotte moeten we ook de externe dimensie niet vergeten. Noord-Afrikaanse landen hebben het VN-Vluchtelingenverdrag niet geratificeerd. Nu zijn veel van die landen zelf ook niet echt stabiel, maar ook zij hebben wel degelijk de morele plicht mensen goed op te vangen. Echte vluchtelingen zouden helemaal niet gedwongen moeten zijn de Middellandse Zee over te steken om bescherming te krijgen. Daar mag de EU best wel wat meer druk op zetten.