Laat ECB ook naar werkloosheid kijken en neem zo belangen van burgers serieus - Main contents
Mario Draghi, de president van de Europese Centrale Bank (ECB), schuift vandaag aan bij de Europese Raad van regeringsleiders. Dé mogelijkheid om een nieuw begin te maken met macro-economisch beleid in de eurozone. Een gezonde mix van monetair en budgettair beleid ontstaat pas met een doelstelling voor inflatie van 2%, voor het begrotingstekort van maximaal 3% maar ook voor werkloosheid: maximaal 7%.
Het macro-economisch beleid in de eurolanden is verworden tot massapsychologie of management by speech, zonder dat het effect sorteert. Het optimistische gevoel van DNB-president Klaas Knot is tot dusver gelogenstraft door harde cijfers. Europees macro-economisch beleid is opvallend afwezig maar tegelijkertijd hard nodig.
Eigenlijk zijn de Europese instituties een kopie van hun Amerikaanse tegenhangers waar nog het één en ander aan ontbreekt. Zo heeft Draghi als opdracht de inflatie onder de 2% te houden, terwijl zijn nieuwe Amerikaanse collega Janet Yellen ook moet streven naar volledige werkgelegenheid. Bovendien pakt één, uniforme norm van 3% voor zeventien economisch diverse eurolanden vaak niet goed uit. Landen met budgettaire ruimte kunnen die niet benutten om de economie te ondersteunen en de werkloosheid te bestrijden. De combinatie van extra bezuinigingen, minder koopkracht en weinig vertrouwen bij burgers en bedrijven zorgt ervoor dat de Europese economieën niet op eigen kracht uit de modder komen maar afhankelijk zijn geworden van de export naar opkomende economieën.
Hiermee wordt een belangrijke les van de jaren tachtig vergeten: werkloosheid is toen een hardnekkig probleem gebleken. Toen zijn mensen, zeker laagopgeleiden, massaal naast de arbeidsmarkt beland zonder kans om ooit terug te keren. Ze verloren de aansluiting bij de arbeidsmarkt en de samenleving. Een herhaling daarvan is een reëel gevaar:
Europa moet uit de modder van lage groei, hoge werkloosheid en banken op lemen voeten worden getrokken. Daarvoor is een nieuw fundament voor de eurozone nodig. Een volwaardige bankenunie is essentieel. Dat begint met opschonen van bankbalansen en herkapitaliseren van banken.
Tegelijkertijd moeten het monetaire en budgettaire beleid voor trekkracht zorgen. Dat kan door een norm van maximaal 7% werkloosheid op te nemen naast de huidige tekortnorm van 3% en de streefinflatie van onder maar dichtbij 2%. Bij een werkloosheid boven de 7% moeten voortaan de president van de ECB, de begrotingscommissaris én de betreffende lidstaat alle ruimte benutten om de werkloosheid te bestrijden. Dan mogen tekortnorm en streefinflatie niet langer heilig zijn. Dan moet er een gezonde mix komen zonder dat de overheidsfinanciën uit de hand lopen. Dat betekent nu minder bezuinigen en later meer, bijvoorbeeld via structurele ingrepen.
Naast het toevoegen van de 7%-norm aan de Europese regels moet het streven naar volledige werkgelegenheid worden toegevoegd aan de opdracht voor Frankfurt en Brussel. De Amerikaanse Fed heeft die opdracht al wettelijk verankerd Waar de Fed een afweging maakt en in tijden van hoge werkloosheid de economie stimuleert, staat in het mandaat van de ECB prijsstabiliteit boven alle andere doelstellingen.
Door sociale normen in het monetaire en budgettaire beleid te verankeren, kunnen Brussel en Frankfurt laten zien de belangen van burgers serieus te nemen. Bovenal is de trekkracht van gezond beleid nodig om Europa aan het werk te krijgen.
Dit artikel is op 24-10 gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.