Rusland speelt zonder spelregels - Main contents
Toen de Armeense president Sarkisian zich op 3 september jl. in het Kremlin meldde voor een onderhoud met zijn Russische collega Poetin, had deze laatste een onbekend document naast zich op tafel liggen. Al snel werd Sarkisian duidelijk wat het was: een nog ongetekend decreet waarmee alle landbouwproducten uit Armenië aan de Russische grens geweerd zouden worden. Als Armenië zich niet zou aansluiten bij de Russische vrijhandelszone, maar voor de Europese Unie zou kiezen, dan zou Poetin ter plekke het decreet tekenen. In de oogstmaand september wist Poetin hoe hij Sarkisian moest raken. Deze had geen keus.
Enkele dagen terug besloot ook Oekraïne niet met de EU in zee te gaan. Poetins troef had dit keer te maken met gas en staal, de industrie die het zwaar zou krijgen in een open Europese markt. Ook nu stootte hij snoeihard onder de gordel. In de Kaukasus is al langer een diplomatieke strijd gaande tussen Rusland en de EU. Beide willen invloed in de regio. Het verschil is dat Rusland zonder spelregels speelt.
Voor Poetin is alles geoorloofd om te voorkomen dat de landen tussen Rusland en de EU verwesteren. Terecht verlaagt de EU zich niet tot dat niveau. En terecht heeft Europa ook oog voor de belangen van deze gesandwichte landen. Voor Europa moet dit een proces van lange adem zijn. Alleen door gestaag te werken aan een beter functionerende rechtsstaat, meer democratie en mensenrechten, en meer economische integratie zullen landen als de Oekraïne, Georgië, Armenië en Moldavië moderniseren en stabiliseren.
Dan zal de Russische invloedsfeer als vanzelf verminderen. Europa moet daar zowel de stok als de wortel voor gebruiken. Zeker President Janoekovitsj, die zichzelf en een groep oligarchen ten koste van zijn eigen land verrijkt, hoeft niet met fluwelen handschoenen aangepakt te worden.
De recente ontwikkelingen worden onterecht neergezet als een blijk van falend EU-beleid. Als in een wedstrijd de andere partij zonder spelregels speelt, kun je niet winnen. Maar dat is door die partij niet lang vol te houden. Dat zal ook Rusland onder ogen gaan zien. Natuurlijk is het Oekraïense besluit een tegenvaller en een terugslag. Niet voor niets gingen tienduizenden de pleinen op in Kiev. De Top eind deze week in Vilnius zal niet het grote succes worden waar iedereen op gehoopt had, maar er is nog niets verloren. Laat de zachte maar dwingende hand van hervorming haar werk doen.