Urenco: gevaarlijk technologisch pareltje - Main contents
De Tweede Kamer hield donderdag een hoorzitting over het voornemen van minister Dijsselbloem om de Nederlandse aandelen in uranium verrijkingsfabriek Urenco te verkopen. Zowel deskundigen als belanghebbenden waren het erover eens dat verkopen onwenselijk is. Dat vond minister Dijsselbloem toen hij nog kamerlid zelf trouwens ook.
uraniumverrijking in Almelo
De meeste kerncentrales, waaronder de enige Nederlandse kerncentrale in Borssele, maken gebruik van verrijkt uranium als brandstof. De Nederlandse vestiging van Urenco in Almelo is de grootste fabriek voor verrijkt uranium ter wereld (marktaandeel 10%). De fabriek maakt ook nog grondstoffen voor radioactieve medische preparaten. De 50% dochter Enrichment Technology Company (ETC), ook gevestigd in Almelo, is de wereldwijd markleider in de productie van ultracentrifuges, dat zijn de apparaatjes die gebruikt worden voor het verrijken van aluminium. Vlak over de Duitse grens ligt in Gronau een zusterbedrijf van Urenco. Tenslotte is ook Aeronamic, een spinoff van Urenco, in Almelo gevestigd.
Volgens emeritus-hoogleraar Wim Turkenburg is het bedrijvencluster rond Urenco een van de technologische pareltjes van Nederland. Het gaat ook absoluut om strategische kennis, waarbij ET-NL misschien nog wel belangrijker is dan Urenco zelf. Verrijkt uranium is ook een grondstof voor kernbommen, die kennis wil je niet in verkeerde handen laten komen. Om die reden was het bedrijf tot op heden in handen van de Nederlandse, Duitse en Engelse overheid en is in de statuten verankerd dat aandelen niet verkocht mogen worden zonder toestemming van de andere aandeelhouders.
De discussie over verkoop van het 33% Nederlandse aandeel is actueel omdat de Engelse regering al een tijd van plan is om haar aandelen te verkopen. Daar hebben ze dus de medewerking van Nederland voor nodig. Het gerucht doet de ronde dat Mark Rutte zijn conservatieve collega Cameron beloofd heeft dat hij dat varkentje wel even zal wassen.
demonstratie tegen kernenergie bij de Urenco vestiging in Almelo; privatisering verhoogt de veiligheids- en proliferatierisico’s
Tijdens de hoorzitting bleek dat van de gasten niemand -wellicht met uitzondering van econoom Michiel Bijlsma (CPB) die zijn kruit drooghield- verkoop een verstandige zet vindt.
Wethouder economische zaken Jan van Marle van de gemeente Almelo: “De verkoop doet me denken aan de privatisering van Thales, die heeft ook zeer negatief uitgepakt voor de regio.”
Roel Kuiper, senator van de ChristenUnie en voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie privatisering overheidsdiensten (eindrapport Verbinding verbroken): “De overheid onderschat het belang van eigendom als krachtigste sturingsmechanisme.”
Maarten Veraart (Andersson Elffers Felix): “het grootste voordeel van publiek eigendom is de blokkeermacht bij een ongewenste ontwikkeling.”
Ira Helsloot, hoogleraar veiligheidskunde Radbouduniversiteit: “De nucleaire kennis bij de handhavers is verdwenen, het is riskant om alleen op toezicht te vertrouwen.”
Ronald Prins (specialist cybersecurity Fox-IT): “Als je Urenco verkoopt aan de Chinezen moet je niet verwachten dat je kennisexport met regeltjes tegenhoudt.”
Wim Turkenburg, emeritus-hoogleraar natuurwetenschap Universiteit Utrecht: “De strategische kennis van het verrijkingsproces zit vooral bij 50%-dochter ETC. Dat is een zeer hoogwaardige machinefabriek. Het cluster Urenco/ETC is een technologisch pareltje.”
Huub Rakhorst (directeur Urenco NL): “Het bedrijf is zeer gebaat bij een stabiele aandeelhouderssituatie.”
Paul Wilke (expert veiligheid/terrorisme Instituut Clingendael): “Het enige Nederlandse bedrijf dat over vergelijkbare unieke hightech kennis beschikt is vermoedelijk ASML.” (…) “Over 2012 ontving de Nederlandse staat €90 miljoen dividend en enkele tientallen miljoen vennootschapsbelasting uit Urenco. Verkoop betekent vrijwel zeker dat de cashflow uit de opbrengst van de aandelen lager is dan de huidige winstuitkering.” “Bij verkoop aan AREVA, de andere 50% aandeelhouder van ETC, zal het bedrijf op termijn waarschijnlijk naar Frankrijk verplaatst worden.” “Nederland heeft nu een positie in het internationaal atoomagentschap IAEA. Die raken we kwijt als we Urenco verkopen. Daarmee zijn we onze positie om mee te onderhandelen over veiligheids- en proliferatiekwesties kwijt.”
Kortom: waarom zouden we eigenlijk verkopen, behalve om de Britse conservatieven en wat fundamentalistische VVD-ers een plezier te doen?
Zie ook: Staatsdeelnemingen: alleen maar afbouwen, of gaan we ook nog investeren? (25 juli 2013)