Bibliotheken keren tij met digibieb - Main contents

Elk jaar weer verliezen de bibliotheken leden. Het aantal uitleningen gaat omlaag en de omvang van de collecties krimpt mee. De bibliotheken hebben, net als de boekhandels, last van de digitalisering. Bol.com maakt het wel heel makkelijk om niet meer de deur uit te hoeven voor een nieuw boek en dankzij de e-reader kun je met heel wat minder bagage toe als je op reis gaat.

Digitalisering is geen trend die wel weer overwaait. De bibliotheken moeten dus iets doen om het tij te keren. En dat doen ze ook, met de digitale bibliotheek die ik vandaag heb geopend. Met ingang van vandaag zijn ruim 5000 titels beschikbaar via www.bibliotheek.nl. Dat wil niet zeggen dat de fysieke bibliotheken hun deuren sluiten. Integendeel. De bibliotheken breiden hun dienstverlening juist uit met e-books. Ook de angst dat de fysieke bieb hierdoor steeds meer uit beeld raakt is ongegrond: als je wilt inloggen om een e-book te lenen, moet je eerst langs het portaal van de fysieke bieb bij jou in de buurt.

De nieuwe bibliotheekwet die ik vorige week naar het parlement heb gestuurd, sluit aan op deze ontwikkeling. In de wet leg ik vast dat de bibliotheek een plek moet zijn waar kennis en informatie beschikbaar is (‘de uitleenfunctie’); waar mogelijkheden zijn om je te ontwikkelen en educatie op te doen; waar lezen en het laten kennismaken met literatuur wordt bevorderd; waar ontmoeting en debat wordt georganiseerd; en waar mensen kunnen kennismaken met kunst en cultuur.

Er was een nieuwe wet nodig omdat de oude nog uitging van de bibliotheek waar je alleen fysieke boeken - en misschien nog een langspeelplaat - kon lenen, terwijl de meeste biebs er tegenwoordig anders uitzien. Je kunt er nog steeds boeken lenen, maar de lp’s zijn vervangen door cd’s, er zijn dvd’s bijgekomen, je kunt er koffie drinken, studeren in een stiltekamer, misschien zelfs kaartjes kopen voor een concert, luisteren naar een lezing of meedoen aan een debat.

De invulling van deze functies is maatwerk: in een bibliotheek in een stad is meer behoefte aan stilteplekken voor studenten, terwijl je op het platteland eerder een combinatie van filmhuis, muziekschool en bieb onder een dak zult aantreffen.

Ik juich de verbreding toe. In de eerste plaats omdat je er mensen mee lokt die voor een van die andere functies komen. Misschien verleid je ze er wel mee weer eens een boek te gaan lezen. Het leidt er bovendien toe dat de bibliotheek een centralere functie in de gemeenschap krijgt, waar mensen elkaar ontmoeten. Hoe meer mensen er komen, des te groter het draagvlak. En hoe groter het draagvlak, des te lastiger het wordt om een bibliotheek te sluiten…