Dertigledendebat over in Egypte verdwenen EU-gelden - Main contents
Tijdens het dertigledendebat over in Egypte verdwenen EU-gelden was dit de reactie van Han ten Broeke op de inbreng van Pieter Omtzigt (CDA):
De heer Omtzigt (CDA):Voorzitter. In juni vorig jaar kwam de Europese Rekenkamer met een vernietigend rapport over de steun van de Europese Unie aan Egypte tussen 2007 en 2013. 1 miljard euro aan belastinggeld, ook Nederlands belastinggeld, is in een zwart gat verdwenen. Volgens de Rekenkamer was simpelweg onduidelijk hoe het geld besteed was en konden wij dus ook niet weten of het fout besteed was. In Egypte liet het begrotingsbeheer te wensen over, was de corruptie wijdverspreid en de onwil groot. De EU koppelde nauwelijks duidelijke of meetbare doelen aan de besteding van hulp, maar er waren wel pakketten voor en een persconferentie over nog 5 miljard hulp. Onder Mubarak waren de problemen groot en onder Morsi zijn ze heel erg veel groter geworden. De EU liet de geldkraan openstaan, onze minister voorop, ondanks herhaalde verzoeken en verworpen moties van het CDA en de ChristenUnie in deze Kamer om de hulp op te schorten. Het is er uiteindelijk van gekomen, maar rijkelijk laat, pas nadat Morsi door het leger was afgezet, overigens onder druk van massale protesten van de bevolking.
De heer Ten Broeke (VVD):
Wij moeten de feiten wel onder ogen zien. Wij hebben dit debat nu al een keer of tien gevoerd en wij hebben allemaal moties ingediend. Ik verzoek de heer Omtzigt om zich nu wel aan de feiten te houden. Die 5 miljard is een fabeltje en dat weet hij. Hij weet ook precies wat er sindsdien allemaal is bevroren: nagenoeg alles. Een paar lopende programma's zijn gehandhaafd, waaronder programma's voor ziekenhuizen waar mensen zijn opgevangen die slachtoffer zijn geworden van de gewelddadigheden en mensenrechtenprogramma's voor organisaties die er onder andere toe hebben geleid dat het bewind van Morsi nu weg is. Laten wij in hemelsnaam de juiste cijfers hanteren. De heer Omtzigt kan hier niet staande houden wat hij vorig jaar nog beweerde, namelijk dat de regering de hulp niet zou hebben bevroren, dat er gewoon geld is blijven doorstromen en dat het ook nog om een bedrag van 5 miljard gaat. Ik wil de heer Omtzigt alle cijfers nog wel een keer geven, maar ze zijn al drie keer schriftelijk gewisseld en ze zijn in alle debatten genoemd. Het zou de heer Omtzigt sieren als hij dat vandaag erkende.
De heerOmtzigt (CDA):Het zou de heer Ten Broeke sieren als hij had geluisterd naar mijn inbreng. Ik heb gezegd dat er een rapport van de Europese Rekenkamer ligt over de 1 miljard euro die is uitgegeven en die niet traceerbaar is en ik heb gezegd dat in een later stadium een verdere 5 miljard beloofd is. Die 5 miljard is inderdaad niet in zijn geheel uitgekeerd. Ik was nu precies bij het punt gekomen waarop ik zei dat het uiteindelijk gestopt is, vlak nadat dat beloofd is. Dat is prima, maar de inzet was tot op het laatste moment om forse bedragen over te maken. Die inzet was er. Ik hoor de minister "nee, nee, nee!" zeggen, maar hij heeft tot twee of drie keer toe moties van de ChristenUnie en het CDA om de hulp onmiddellijk stop te zetten, ontraden. De hulp is pas stopgezet na het afzetten van Morsi. Ik ben trouwens benieuwd op welke wijze de heer Ten Broeke zo meteen gaat aantonen dat het aan het Europese hulpgeld te danken is dat de heer Morsi uiteindelijk is afgezet. Als dat gebeurd zou zijn, zou er een totale verdraaiing hebben plaatsgevonden, want Morsi werd juist gesteund door de Europese Unie. Als dit hulpgeld aan zijn afzetting heeft bijgedragen, is de doelstelling van die hulpgelden met 180 graden gedraaid.
De heer Ten Broeke (VVD):
De heer Omtzigt haalt de zaken volkomen door elkaar, wat hij mij juist verwijt. Hij noemt zelf eerst het rapport Rekenkamer. Daarover is een motie van mij aangenomen. De regering heeft daaraan gevolg gegeven. Die motie ging over de begrotingssteun en over de 317 miljoen op jaarbasis -- want dat is het -- die niet doelmatig zou zijn besteed. Er staat niet dat het geld verdwenen is, maar dat het niet doelmatig is besteed. Dat heeft de Rekenkamer gezegd en daarover gaat dit debat.De heer Omtzigt had het net over de 4 miljard, waarover een half jaar geleden beweringen in de krant stonden. Daarover ging de motie van de heer Omtzigt waarvan hij denkt dat ik haar heb ontraden. Alle gelden waar Nederland invloed op had, zijn ofwel bevroren ofwel achtergehouden. Het is een combinatie, een allegaartje, van leningen, hulpgelden en wat dies meer zij. Het zou de heer Omtzigt sieren als hij dat onderscheid kon maken en kon aangeven wat de Nederlandse regering daarmee gedaan heeft. Dat is niet wat hij zojuist beweerde, dat de regering de hulpkraan heeft laten openstaan. Dat is wat hij net letterlijk beweerde.
De heer Omtzigt (CDA):De CDA-fractie heeft op dat moment gezegd: hier moet u niet in meegaan. Gelukkig is het vrij snel gestopt. Wij zeiden echter al eerder nee. Die 5 miljard heb ik niet verzonnen maar komt uit een citaat van de voorzitter van de Europese Raad. Hij heeft dat bedrag genoemd. De voorzitter heeft gezegd dat we dit moesten gaan doen. Dat was een optelsom van zachte leningen, directe hulp en een aantal andere zaken. Wij zeiden daar toen al nee tegen, ook vanwege wat er bij het Morsi-regime gebeurde. Ik herinner de Kamer eraan dat moties daarover keer op keer verworpen zijn. Achteraf is iedereen blij dat Morsi weg is terwijl men mij toen niet steunde. Dat verbaast mij echt ten zeerste.
De heer Ten Broeke (VVD):
Het bedrag van 5 miljard komt kennelijk uit een quote van de heer Van Rompuy. Dat is net door de heer Omtzigt gewoon gebruikt als volkomen waar. Hij gebruikt het om de Nederlandse regering te verwijten dat deze de hulpkraan openhield. Dat is echter gewoon niet juist. Vervolgens hebben wij het over de Rekenkamer. Het was mijn motie die daaraan een einde heeft gemaakt of daaraan in elk geval gevolg heeft gegeven. Het zou de heer Omtzigt sieren om dat te erkennen. We zullen zo meteen horen of de regering daarnaar heeft gehandeld. Het is wel iets anders dan de 5 miljard waarover de heer Omtzigt eerder sprak en waarvoor hij zich nu probeert te verschuilen achter de heer Van Rompuy.
De heer Omtzigt (CDA):Het moet niet raarder worden. De VVD heeft consequent gezegd: we gaan door. Natuurlijk is het geld niet in een keer uitgegeven. Daar zaten voorwaarden aan. En ja, als de heer Van Rompuy een tekst uitspreekt, dan kan ik die herhalen. Ik mag toch hopen dat ik de voorzitter van de Europese Unie mag quoten. Dat het gestopt is, is prima. Ik zei net al: het is ervan gekomen, maar laat, pas na het afzetten van Morsi. De timing had beter gekund want in de ogen van de CDA-fractie is het na het afzetten van Morsi niet veel beter geworden. In ieder geval is de economie van Egypte niet in elkaar geklapt en zijn we niet afgegleden naar een totaal fundamentalistische staat. Ik benadruk dat ik niet denk dat Egypte in één keer een modelstaat geworden is; laat dat volstrekt duidelijk zijn.
Ik hoor graag van de minister hoeveel er uiteindelijk, ten tijde van Morsi, van het Europese geld aan dat regime gegeven is en hoeveel daarvan netjes verantwoord is. Als die cijfers er niet zijn, wanneer komen die dan? Ten slotte krijg ik graag een appreciatie van wat hij van die hulp vindt. Wij moeten namelijk lessen trekken voor de toekomst. Uiteindelijk denkt de CDA-fractie dat de aanpak wat te zacht is geweest. De CDA-fractie steunt de minister in zijn inzet om de aanbevelingen van de Europese Rekenkamer over te nemen. Wat mijn fractie betreft is dit ook een aangelegen punt om nogmaals te wijzen op de bescherming van religieuze minderheden en met name de Koptische christenen in Egypte. Zij hebben het helaas nog steeds zwaar. Zij worden bedreigd, kerken worden aangevallen en veel kerken zijn verwoest, door bewuste politieke acties van een deel van de Moslimbroederschap. Het beëindigen daarvan moet naar de mening van de CDA-fractie topprioriteit krijgen. Zeker als anderen zeggen dat Nederland niet altijd vrij zal zijn van godsdienst kunnen we onze ogen hiervoor niet sluiten.
Zie ook eerdere columns van Han ten Broeke die op de website van The Post Online verschenen:
Vaarwel Farao? Legerultimatum aan Mursi loopt om 17.00 uur af (03-07-2013)
Welkom Farao (deel 2) Leger heeft Egypte behoed voor totale chaos en implosie 10-07-2013