Antwoorden op vragen over de Nuclear Security Summit (NSS) 2014 - Main contents
Binnen de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken bestond bij vijf fracties de behoefte de minister van Buitenlandse Zaken enkele vragen en opmerkingen voor te leggen inzake de brief van de minister van Buitenlandse Zaken over de voortgang ten aanzien van de voorbereidingen van de Nuclear Security Summit (NSS) 2014 en de brief van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over de tijdelijke herinvoering van grenstoezicht aan de Schengenbinnengrens.
Inbreng VVD-fractie
De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennis genomen van de brief van het kabinet (33750, nr. 59) waarin de laatste stand van zaken over de voorbereiding van de Nucleair Security Summit (NSS) wordt toegelicht. Zowel op inhoudelijk als organisatorisch vlak vraagt deze voorbereiding veel van de Nederlandse overheid. Deze brief geeft een volledig overzicht van alle vorderingen op de verschillende fronten.
De dreiging van nucleair terrorisme is ook voor Nederland reëel. Niet-statelijke actoren kunnen 'op de markt' aan materiaal komen waarmee vuile- of nucleaire wapens gefabriceerd kunnen worden. Deze kunnen ook in Nederland gebruikt worden. Het is daarom goed dat Nederland, na de toppen in Washington en Seoel, ook een dergelijke top organiseert. Kan de minister toelichten welke andere Nederlandse belangen gediend worden met het organiseren van deze top? En wanneer is de organisatie van de NSS voor de Nederlandse regering een succes?
Het kabinet schrijft dat Nederland grote invloed heeft kunnen uitoefenen op de agenda van de NSS. Dat is goed zolang hiermee ook het slagen van de top in het oog wordt gehouden. Het kabinet schrijft dat één van de Nederlandse doelen is om zoveel mogelijk van de uitkomsten van de vorige overleggen vast te leggen in wetgeving. Kan het kabinet aangeven hoeveel landen daar op dit moment al mee bezig zijn?
Een tweede pijler van de Nederlandse inzet is het betrekken van de industrie op dit vlak. Parallel aan de NSS wordt ook de Nuclear Industry Summit (NIS) in Nederland georganiseerd. Kan het kabinet aangeven op welke wijze de NIS en de NSS in elkaar verlengde liggen en op welke wijze deze aan elkaar gelinkt worden?
Aan de NSS doen 53 landen en vier internationale organisaties mee. Inmiddels heeft de Russische president Poetin laten weten dat hij het te druk heeft voor de NSS. Dat is te betreuren. Kloppen de berichten dat de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov wel aanwezig zal zijn? Hoe schat het kabinet zijn onderhandelingspositie in? Hoe schat het kabinet het risico in dat de top wordt overschaduwt door andere geopolitieke kwesties, zoals de situatie rond de Krim? Op welke wijze zal het kabinet hiermee omgaan?
Veel mensen die naar hun werk moeten en ondernemers zullen last hebben van de NSS. Dat dit tot klachten leidt bij vooral ondernemers begrijpen de leden van de VVD-fractie. Het is daarom van groot belang dat iedereen zo snel mogelijk weet waar hij/zij aan toe is: of bedrijven open kunnen of niet, of klanten bepaalde plekken kunnen bereiken of niet en of het mogelijk is om de werkplek op die dagen te bereiken. Het kabinet onderschrijft dit. Kan de minister aangeven of inmiddels iedereen weet waar hij/zij aan toe is? Op welke wijze kunnen ondernemers en werknemers aan informatie komen?
Bij de organisatie van de NSS heeft het kabinet gekeken naar vorige edities van de NSS en bijvoorbeeld de Olympische Spelen in Londen. Is er ook gekeken naar de organisatie van de klimaattop in Kopenhagen (2009)? Denemarken, ook een relatief klein land, ontving op dat moment zelfs 115 wereldleiders. Zijn uit de organisatie van deze top nog lessen geleerd?
Antwoorden:
Nederland staat bekend als land dat zich wereldwijd inzet voor vrede en recht. De Nuclear Security Summit (NSS) 2014 heeft tot doel nucleair terrorisme te voorkomen door de wereldwijde samenwerking te verbeteren. Zo draagt Nederland bij aan een veiligere wereld en daarmee een veiliger Nederland. Het Nederlandse voorzitterschap van de NSS 2014 maakt dit zichtbaar. De NSS geeft daarnaast een impuls aan de internationale reputatie van Nederland en bevestigt bovendien de positie van Den Haag als stad van vrede en recht. Tevens zorgt de aanwezigheid van een groot aantal staatshoofden en regeringsleiders en hun delegaties, alsmede de komst van vele journalisten, voor uitgebreide exposure voor Nederland. Ook heeft een groot aantal delegaties voorafgaand aan en na afloop van de top bilaterale programma's, met talrijke contacten met het Nederlandse bedrijfsleven en anderen.
Vanuit wetenschappelijke hoek wordt regelmatig een pleidooi gehouden om de verplichtingen die in verdragen als het CPPNM (Convention on the Physical Protection of Nuclear Material) en ICSANT (International Convention for the Suppresion of Acts of Nuclear Terrorism), Veiligheidsraadresolutie 1540 zijn vastgelegd en de politieke toezeggingen van onder meer GICNT(the Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism) en de IAEA Code of Conduct te harmoniseren in een raamwerkverdrag. Nederland is daar op voorhand niet tegen gekant, maar beschouwt dit niet als prioriteit. Ten eerste kan sneller voortgang worden geboekt door het geamendeerde CPPNM in werking te laten treden en zoveel mogelijk landen tot het ICSANT te laten toetreden. Ten tweede is nucleaire beveiliging primair een nationale verantwoordelijkheid, die zich in de ogen van de internationale gemeenschap niet goed laat combineren met een verplichting om rekenschap af te leggen. Dit is ook de reden dat er nauwelijks internationaal draagvlak bestaat voor het creëren van een nieuw verdrag. Ten derde bestaat er een fijnmazig systeem van IAEA aanbevelingen op het gebied van nucleaire beveiliging. Deze aanbevelingen, die regelmatig door de lidstaten worden geactualiseerd, vormen een waardevolle en flexibele basis voor het versterken van de nucleaire beveiliging.
De NIS is een officieel side event van de NSS. Aan de NIS nemen CEOs van belangrijke nucleaire bedrijven in de wereld deel. Doel is de rol van de industrie in de verbetering van nucleaire beveiliging te bespreken. De deelthema's zelfregulering, cyber en aandacht voor kwetsbare materialen sluiten aan bij NSS thematiek. De eindverklaring van de NIS zal worden aangeboden aan de Minister-President tijdens de NSS in aanwezigheid van de NSS-deelnemers. Dit symboliseert het belang dat de NSS hecht aan de rol van de industrie bij nucleaire beveiliging. Het belang van de industrie komt tevens - naar verwachting- prominent naar voren in het communiqué.
Actuele politieke onderwerpen, inclusief over Oekraïne, zijn een gebruikelijk onderwerp van gesprek in de bilaterale en informele ontmoetingen in de marge van topconferenties. De NSS is op dit punt geen uitzondering. Het is moeilijk in te schatten in hoeverre de situatie in Oekraïne de reguliere debatten zal beïnvloeden.
Rondom de NSS zullen een aantal ingrijpende verkeersmaatregelen worden genomen. Bij het bepalen van de maatregelen is intensief samengewerkt door de lokale, provinciale en nationale wegbeheerders. De verkeersmaatregelen zijn tijdig aangekondigd, o.a. via de media, via gemeenten en brancheorganisaties, alsmede met speciale bijeenkomsten. Hierdoor kan iedereen zich goed voorbereiden. Informatie is beschikbaar op de websites van de gemeenten en van de rijksoverheid. Zo is een uitgebreide communicatiecampagne begonnen om mensen die normaal gesproken naar Den Haag zouden reizen, te stimuleren thuis te werken. Met verschillende bedrijfstakken wordt overlegd over de mogelijkheden hun logistieke bedrijfsvoering tijdens de NSS zo goed mogelijk te laten doorgaan. Rijkswaterstaat maar ook de lokale wegbeheerders informeren weggebruikers over de verkeersmaatregelen en over alternatieve reismogelijkheden. Daarnaast wordt ernaar gestreefd het doorgaande verkeer door omleidingen zoveel mogelijk om het gebied heen te leiden en daarmee de verkeersdruk op de route tussen Amsterdam, Den Haag en Rotterdam zoveel mogelijk te verminderen. Ook de NS treft maatregelen door langere treinen in te zetten op het traject Amsterdam, Schiphol, Leiden en Den Haag. Door extra reparatiecapaciteit achter de hand te houden zal ProRail de gevolgen van eventuele incidenten en storingen bij het treinverkeer zo veel mogelijk beperken. ProRail en NS werken samen aan een zo vlot mogelijke treinenloop.
Tenslotte kan worden gemeld dat bij de organisatie van de NSS gebruik is gemaakt van de ervaringen van de Conference of Parties (COP15) in Kopenhagen in 2009 voor wat betreft duurzaamheid en registratie- en toegangscontrole.
Lees hier de vragen van de fracties van de PvdA, SP, CDA en D66.