Procedures Hof van Justitie van de Europese Unie - Main contents

Het Hof van Justitie i neemt een aantal verschillende soorten zaken in behandeling. De instellingen van de Europese Unie, de lidstaten en, in de meeste soorten zaken, bedrijven of individuen kunnen een zaak beginnen bij het Hof van Justitie als anderen zich niet houden aan de Europese regels, als Europese regelgeving of handelingen door een Europese instelling hen onterecht schaadt of wanneer lidstaten of de Europese Unie het nalaten om met regelgeving te komen wanneer zij dat wel hadden moeten doen. Nationale rechters kunnen in een procedure het Hof om advies vragen over de interpretatie van Europese regelgeving.

De te volgen procedure bij het Hof hangt af van het soort zaak. Voor de meeste soorten zaken wordt een min of meer gelijke procedure doorlopen.

Het Gerecht i en het Gerecht voor ambtenarenzaken i kennen eigen procedures, die wel sterk lijken op de procedures die het Hof gebruikt. Het soort zaken dat het Gerecht en het Gerecht voor ambtenarenzaken in behandeling nemen is veel beperkter dan bij het Hof.

In de regel kan het Hof van Justitie alleen zaken behandelen die betrekking hebben op handelingen van de Europese Unie. Het kan gaan om regelgeving die niet of niet juist wordt ingevoerd door lidstaten, regelgeving waarvan wordt aangevochten of de EU bevoegd was deze in te stellen, besluiten van de EU die onterecht schade veroorzaakte voor derden, of om de vraag hoe Europese regelgeving geïnterpreteerd moet worden.

Uitzondering op deze regel zijn het gehele gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid, operaties van politie en justitie in het kader van de Europese samenwerking op politie en justitie en acties van de lidstaten om de openbare orde en veiligheid van het land te beschermen die raken aan Europese regelgeving. Het Hof is niet bevoegd om vragen en bezwaren op deze terreinen in behandeling te nemen.

Zaken die buiten de competentie van het Hof vallen kan en mag het Hof niet in behandeling nemen. Zo zal een zaak over een verkeersboete van een Nederlandse burger tegen de Nederlandse staat nooit voor het Hof van Justitie voorkomen.

In het kort doorloopt iedere zaak de volgende stappen: de partij die een zaak aanspant stuurt een verzoekschrift naar het Hof van Justitie. De partij die wordt aangeklaagd stelt een verweer op. Op basis van de inbreng van beide partijen stelt de rechter-rapporteur een voorlopig rapport op en worden er rechters aan de zaak toegewezen. Dan volgt een zitting in de rechtzaal, waarna de rechters uitspraak doen. Bij belangrijke zaken stelt één van de advocaten-generaal i een onderzoek in en doet advies aan het Hof.

Tegen uitspraken van het Hof van Justitie kan niet in beroep worden gegaan.

Afwijkende procedures

Alleen wanneer nationale rechters het Hof om advies vragen over hoe Europese regelgeving moet worden uitgelegd geldt een heel andere procedure. In die gevallen dient een nationale rechter een verzoek in bij het Hof. De betrokken partijen en Europese instellingen mogen hun standpunt geven op de zaak, waarna het Hof een advies afgeeft.

Spoedprocedures bij het Hof zijn mogelijk. Partijen bij een zaak kunnen een verzoek indienen bij het Hof. Als de president van het Hof het verzoek inwilligt worden de procedures ingekort en volgt er na het schriftelijk deel al snel een zitting. Bij spoedaanvragen van nationale rechter kan in sommige gevallen het schriftelijke deel zelfs helemaal worden overgeslagen.