Spreektekst AO Uitwerking directe betalingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid - Main contents
Op hoofdlijnen voorzitter is de VVD tevreden over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Het feit dat mede op initiatief van de VVD geen gelden van de eerste pijler naar de tweede pijler zijn overgeheveld, de inzet van gelden zoveel mogelijk op het boerenerf terechtkomen en subsidies voor de sjoelvereniging of de aanleg van fietspaden worden teruggedrongen ziet mijn fractie als grote winst. Ook de steun aan jonge boeren in zowel de eerste als de tweede pijler is van cruciaal belang, zij zijn immers de voedselproducent van morgen! Natuurlijk kan er nog veel verbeterd worden aan het GLB. Voor een nieuwe periode is mijn fractie van mening dat er meer ruimte moet komen voor ondernemerschap. Door minder regels en voorwaarden te stellen kan het Europees landbouwbudget ook naar beneden. Vergroeningsmaatregelen zoals de 5% ecologische aandachtsgebieden zijn het voorbeeld van hoe ondernemers beperkt worden in hun ondernemerschap. Wereldwijd stijgt de vraag naar voedsel en in Europa onttrekken we kostbare landbouwgrond van voedselproductie. Juist in Nederland, waar de landbouw zeer efficiënt, hoog productief en bovenal duurzaam is komt dit hard aan. Ik kom hier zo dadelijk op terug.
Vandaag spreken we over de Nederlandse invulling van de directe betalingen. Ik zal ingaan op verschillende onderdelen in de brief.
Mijn fractie is tevreden met de regeling voor jonge boeren. De definitie van jonge boer is ruim maar de staatssecretaris heeft een werkbare oplossing gevonden. Dit kan op onze steun rekenen.
De VVD heeft zich vanaf de eerste onderhandelingen verzet tegen de vergroeningseisen. Het onttrekken van kostbare landbouwgrond past niet bij de hoogwaardige landbouw in Nederland. Nu de vergroening een feit is dient deze dan ook zo optimaal mogelijk ingevuld te worden. Zoveel mogelijk ruimte voor ondernemerschap. De VVD is teleurgesteld dat de staatssecretaris de longlist van Brussel niet één op één heeft overgenomen. Voorzitter met het toekennen van een wegingsfactor per gewas wordt de waarde voor bijvoorbeeld biodiversiteit bepaald. Met de voorgestelde beperking worden Nederlandse boeren wederom op achterstand gezet. Er zijn inmiddels een aantal lidstaten die de longlist één op één lijken over te nemen. Mijn fractie ziet dit als een Nederlandse kop op Europees beleid. Dit terwijl de Minister President afgelopen week tijdens het WRR debat nog stelde, ik citeer: “Ten aanzien van onze relatie met Europa betekent dat ook: geen koppen op Europese regelgeving. Die waren in het verleden nog vaak aan de orde, maar we moeten proberen om ons mooie land zo transparant mogelijk te besturen.”
Met de huidige selectie worden bijvoorbeeld vanggewassen maar beperkt toegestaan. Juist vanggewassen zijn belangrijk voor het bodembeheer. Zij voorkomen uitspoeling van nutriënten en kunnen worden ingezet om verschillende aaltjes op milieuvriendelijke wijze te bestrijden. Dit is nóg belangrijker geworden met het verbod op Metam Natrium. Voorzitter ik hoor graag van de staatssecretaris welke overwegingen ten grondslag liggen aan haar besluit. Ik overweeg op dit punt een motie.
Voorzitter mijn fractie is voorstander van het opnemen van landschapselementen als onderdeel van de vergroening. Echter, de motivatie van de staatssecretaris snijdt hout. Kan de staatssecretaris aangeven welk tijdspad zij voor ogen heeft om alle landschapselementen onderdeel te laten zijn van de vergroening? Dit geldt ook voor de duurzaamheidcertificaten. Kan de staatssecretaris aangeven hoe het staat met initiatiefnemers zoals Veldleeuwerik en of deze nog voor 1 augustus gemeld zullen worden aan Brussel? En kan de staatssecretaris toelichten waarom kwelders langs de kuststrook in onder meer Groningen niet in aanmerking komen voor vergroening?
Tot slot op dit punt. De Europese Commissie heeft aangekondigd dat het aandeel van ecologisch focusgebieden kan oplopen van 5 naar 7%. Wat is de inzet van het kabinet hierin richting Brussel? Voorzitter, ik kan u aangeven dat de VVD fractie is tegen enige verruiming van dit percentage. Graag de toezegging van de staatssecretaris dat dit ook de lijn van het kabinet is.
Voorzitter de overgang naar een gelijke hectare premie heeft voor een aantal sectoren forse gevolgen. In de brief kunnen we lezen dat de staatssecretaris voor een aantal sectoren maatwerk heeft geleverd. Kan de staatssecretaris dit toelichten met betrekking tot de kalversector, de vleesveesector en de aardappelzetmeelsector? Hoe zijn de gesprekken verlopen, wat is het tijdspad voor de voorgestelde invulling en hoe ziet de agenda die gehanteerd wordt eruit? Hoe gaat zij de ontwikkelingen binnen deze sectoren monitoren?
De natuurgronden met extensief agrarisch gebruik komen in aanmerking voor een graasdierpremie. Voorzitter de staatssecretaris noemt in haar brief dat deze graasdierpremie zorg zal dragen voor een zachte landing voor de vleessector. In hoeverre komt deze premie terecht bij de agrariërs en wordt een zachte landing bereikt?
Voorzitter tot slot een vraag over de uitvoering. Het nieuwe GLB wordt per 1 januari van kracht. Wordt deze datum gehaald of zijn er problemen te verwachten? Blijven de uitvoeringskosten binnen de grenzen zoals gesteld in de motie Koopmans-Jacobi? Het advies van de heren Blauw en Korff waarschuwt voor een explosieve stijging van het aantal procedures. Hoe gaat de staatssecretaris hiermee om?